Scenska postavka kantate pisane za sopran, bariton i kamerni orkestar “Apolon i Dafne” G.F. Hendla, autorski projekat Sare Vujošević Jovanović, premijerno će biti izvedena u petak 28. aprila u 18 časova na Trgu slikara u Budvi. Ovim događajem zvanično će biti otvoren 20. jubilarni Međunarodni turistički Karneval. Dan kasnije isto djelo biće izvedeno i u Zetskom domu na Cetinju, u okviru 48. Festivala mladih muzičara.
Ovaj svojevrsni muzičko-scenski spektakl koji se smatra operom u malom, “Apoloni Dafne”, ujedno će premijerno biti izveden i na prostoru Balkana.
Koautorka projekta je Milica Radoman, notograf za uvertiru i kantatu je Vasilije Vujadinović, a uloge tumače Sara Vujošević Jovanović - sopran (Dafne), Dmitrij Grinih - bariton (Apolon), Uroš Jovanović (Amor) i Nemanja Todorović (Penej).
Ansambl koji će pratiti izvođače sviraće u sastavu Nataša Popović (čembalo I), Milica Radoman (čembalo II), Tanja Bogdanović/Marija Lazuka (I violina), Marija Đuranović/ Viktor Huter (II violina), Aleksandar Latković (violončelo I), Maja Antić (violončelo II) i Žana Lekić (flauta).
Kantata je vokalno-instrumentalno djelo za soliste, orkestar i hor - takozvana “opera u malom”. Ovaj muzički oblik nastaje iz težnje da se muzika snažnije dramatizuje kroz radnju libreta. Sastoji se od instrumentalnih uvertira, intermeca, recitativa, arija, a takođe i horskih pasaža.
Autorka projekta i glavni vokal Sara Vujošević Jovanović iza sebe ima veliki broj nastupa, te ističe u razgovoru za Vijesti da su kantate, baš kao opere, oratorijumi, operete sastavni dio života svakog profesionalnog operskog umjetnika.
”Kantata je muzičko-scensko djelo koje je pisano s primarnom težnjom da se muzika snažnije dramatizuje kroz radnju libreta. Naravno da sam ranije izvodila i duhovne i svjetovne kantate. Ono što mi prvo pada na pamet je kantata ‘Stabat Mater’ G.B. Pergolezija, koju smo izvodili u mnogim zemljama Evrope. Nedavno smo istu kantatu kolega Dmitrij Grinih, Karolina Juodeljte i ja izvodili u drevnom gradu Dubrovniku, u jednom od najljepših i najstarijih kulturnih spomenuka tog grada, na divnom Stradunu, u Franjevačkoj crkvi Male braće… sa tog koncerta u Dubrovniku nosimo predivno iskustvo, kao i jednu od najdirljivijih, profesionalnih muzičkih kritika koju smo dobili u karijeri do sada. Pomenutu muzičku kritiku izvorno su, na naše veliko zadovoljstvo, prenijeli mediji u Hrvatskoj, Crnoj Gori i Srbiji i veoma smo im zahvalni na tome”, istakla je u razgovoru za Vijesti Vujošević Jovanović.
Kantata “Apolon i Dafne” autora Georga Fridriha Hendla nastala je 1710. godine i umjetničko je djelo koje pripada epohi baroka. Ova kantata posvećena je jednom od sižea iz drevne (antičke) grčke mitologije: istoriji Dafne i Apolona, koja se odrazila na svjetski poznata djela likovne umjetnosti epohe baroka, kao i na stvaralaštvo genijalnog Hendla.
Za barokne kompozicije kažu da su najteže za izvođenje, a znamo da su za pisanje dionica za glas uvijek postojala pravila - jer rijetko ko može da izvede glasom ono što se može izvesti neki instrument. O tome koliko se ovo pravilo poštovalo tokom baroka i u ovom djelu, sagovornica Vijesti otkriva:
”Barokna muzika je složena na svoj način. Ne mogu reći da su Verdi, Čajkovski, Konjović ili Gotovac lakši za izvođenje. Jedini pravilni odgovor na vaše dragocjeno pitanje bi bio da svaka od epoha ima svoje specifičnosti i karakteristike izvođenja. Činjenica je da barokna djela zahtijevaju izuzetnu virtuoznost i vrlo specifičnu pjevačku ekvibrilistiku u samom izvođačkom stilu, koji je karakterističan za datu epohu. Kult pjevanja kastrata (taj sami pristup kod baroknih kompozitora u pisanju maestralnih, temperamentnih vokalnih dionica za kastrate) uticao je neminovno i na ostale vrste glasova kasnije. U današnje vrijeme postoji gotovo nepisano pravilo - ko je od operskih umjetnika u mogućnosti da profesionalno izvodi barokna djela, sa ostalim epohama će se uspjeti izboriti mnogo komfornije”, ističe Vujošević Jovanović.
”Ono što je bitno ovdje dodati jeste da je u doba baroka uglavnom svaka uloga bila pisana za određene pjevače, dakle za interpretatore koji su se planirali za premijerna izvođenja djela. Kompozitori kada bi započinjali pisanje nekog djela, u glavi su a priori ‘vizualizovali’ određenog čovjeka i čuli sve njegove vokalne predispozicije. Da, sve su to bili virtuozni pjevači, sa ogromnim kapacitetima daha, izuzetno širokim dijapazonom u glasu, kao i specifičnim - agilnim pjevačkim bravuroznim mogućnostima. Genijalni Hendl je bio jedan od takvih kompozitora koji je poznavao strukturu glasa, razumio prirodu istog i nije pisao nefiziološki, drugim riječima - davao je sve od sebe u komponovanju - za vokal pravog majstora svog zanata”, dodala je umjetnica.
Sara je osvrnula i na ulogu Dafne, te ne krije da joj je ovaj projekat bio izazovan, ne samo u pjevačkom smislu, već i zato što se ovako nešto prvi put dešava u Crnoj Gori.
”U našoj zemlji nemamo puno prilike da osjetimo čari forme muzičkog teatra i potpuno je logično izvesti zaključak da manjka iskustva kod publike i slušalaca u tom segmentu. Jednom je kralj Nikola započinjao i stremio ka formiranju tradicije prisustva opere u kulturi naše zemlje, ali ruku na srce, navedeno je moguće samo u slučaju da postoji određeni broj pjevača i operskih orkestranata, muzičkih režisera i operskih dirigenata. Sve to, u zvaničnom sastavu, kao fundusu - nemamo, pa sam u priču zvanu kantata ‘Apolon i Dafne’ ušla sama i kao izvođač, reditelj, scenarista, producent… Veoma je izazovno, ali sam srećna i zahvalna svima koji su dio ovog projekta, svima koji su nas podržali i stvaralački i finansijski… Hvala divnim dragim ljudima iz Kraljevskog pozorišta Zetski dom, koji su nam izlazili u susret sve vrijeme i bili nam od velike pomoći u pripremi ovog projekta, profesionalnom timu iz TO Budva i njihovom rukovodećem kadru, koji su prepoznali važnost ovakvog poduhvata i bez kojih ništa ne bi bilo moguće. Takođe, najljepše hvala i našim partnerima NVO Feštađuni, kao i Tatjani Bogdanović, sjajnoj direktorici Muzičke škole sa Cetinja”, ispričala je Vujošević Jovanović koja je imala riječi hvale i za kolege sa kojima je sarađivala na ovom projektu.
”Radujem se saradnji sa domaćim muzičarima. Naravno, za mnoge od njih, biti u ansamblu koji je tkz. ‘opera u malom’ je jedno sasvim novo iskustvo. Moram priznati da me muzikalnost kolega opčinjava. Sa njima je uvijek dobrodošlo sarađivati”, istakla je te dodala da je instrumentalni ansambl veoma pažljivo odabran.
”U pitanju je sastav muzičara koji je jedan od najeminentnijih u zemlji i šire. Ono što je vrlo važno za mene istaći jeste da sam kao izvođač i muzičar dobila mnogo u profesionalnom smislu sa dolaskom u Crnu Goru i stalnim preseljenjem mog izuzetnog kolege i scenskog partnera baritona Dmitrija Griniha, s kojim ću moći ostvariti najhrabrije kreativne muzičke zamisli. Plan je da se ne zaustavimo na izvedbi premijere i reprize pomenutog muzičko-scenskog djela, već postoje ponude od strane regionalnih organizacija i festivala, ali o tom potom”, kazala je.
”Svakako, koleginica (koautorka projekta) divna Milica Radoman i ja ne planiramo da se zaustavimo na Hendlu. Postoje ideje o muzici drugih stilova i kompozitora, koje će biti podjednako, ako ne i privlačnije široj publici od naše scenske postavke kantate ‘Apolon i Dafne’”, zaključila je Vujošević.
U današnje vrijeme postoji gotovo nepisano pravilo - ko je od operskih umjetnika u mogućnosti da profesionalno izvodi barokna djela, sa ostalim epohama će se uspjeti izboriti mnogo komfornije
Bonus video:
