Loš i nezdrav životni stil postao je jedan od vodećih uzroka nastanka bolesti koji uzorkuju preranu smrt, naročito u takozvanim razvijenim zemljama, dok oko 41 milion ljudi godišnje umre od posljedica nezaraznih bolesti kao što su kardiovaskularne, hronične respiratorne bolesti, kancer, dijabetes i metaboličke bolesti kao i mentalna oboljenja, rekao je Andrej Fal, načelnik odeljenja alergologije i plućnih bolesti na nacionalnom Institutu za medicinu u Varšavi.
Govoreći na panelu „Zdravstveni i ekonomski benefiti od koncepta smanjenja štete“ na otvaranju 14. ovogodišnjeg Globalnog nikotin foruma u Varšavi, Fal je istakao da nam ove bolesti u prosjeku „uzimaju“ 20 do 25 godina života, te da teza kako bolji kvalitet života donosi istovremeno i duži životni vijek nije tako jednostavna proporcija.
„Ovih pet ključnih bolesti obično pratimo kroz pet glavnih faktora rizika među kojima su nezdrava ishrana za razvoj kardiovaskularnih bolesti, zatim konzumiranje cigareta za hronične respiratorne bolesti, zloupotreba alkohola za razvoj kancera, odsustvo fizičke aktivnosti za dijabetes i mentalna, odnosno neurološka oboljenja kao posljedica zagađenja vazduha“, kazao je Fal.
Prema njegovim riječima, pušenje cigareta i duvanski dim su vodeći faktor rizika s obzirom da svake godine više od 8 miliona ljudi umre od posljedica pušenja, među kojima gotovo milion od pasivnog pušenja, odnosno onih koji zapravo nikada zapalili cigaretu.
„Duvanski dim je taj koji ubija i pušače i nepušače, dok sam nikotin, kao glavni razlog zbog kog pušači i konzumiraju cigarete, zapravo nosi određene faktore rizika, ali nije istovremeno uzročnik nastanka bolesti koje su direktno povezane sa udisanjem duvanskog dima“, pojašnjava Fal.
Govoreći o konceptu smanjenja štete kao načinom intervencije da se loša navika iskorijeni tako što će biti zamijenjena nekom opcijom koja potencijalno donosi niži rizik, Fal kaže da je investiranje u preventivne mjere najbolje rješenje u koje svakako spada i ovaj koncept.
„Zamjenom nečega što je jako loše, nečim drugim što takođe nije bezbjedno ali nosi manji rizik jeste dobra zamisao ako ne možemo drugačije odvratiti pušače od cigareta“, kaže Fal, koji je posljednjih 10 godina predsjedavao u okviru Poljskog društva za javno zdravlje.
On je podsjetio da posljednji podaci kažu da u svijetu trenutno ima 1,3 milijarde pušača, u odnosu na prije samo 10 godina kada je ta brojka bila 1,1 milijarda. „To znači da se broj pušača u generalnoj populaciji povećao kada je riječ o statistici, srazmjerno rastu broja stanovnika“, rekao je on.
Fal je ukazao da gotovo trećina pušača u svijetu živi u Kini, zatim u Indiji, dok su sa druge strane neke vodeće evropske zemlje poput Švedske, Velike Britanije i Češke, koje ne prate model „prestani ili umri“, značajno uspjele da redukuju stopu pušača cigareta na nacionalnom nivou tako što su uvele koncept smanjenja štete, uredile mjere poreske i dugoročne politike, kao i mjere prevencije.
„Prošle godine smo za poljski parlament analizirali ’epidemiju’ pušenja u našoj zemlji i došli do zaključka da je najbolji put da izađemo iz crne statistike prevencija. I tu se svrstavaju tri nivoa prevencije – primarna prevencija, zatim mudra fiskalna politika koja može da pomogne da se smanji stopa pušača cigareta ali tako što mora im istovremeno mora biti dostupna alternativa. Poreska politika je moćan alat kojim možemo ne samo učiniti cigarete skupljim, nego ako istovremeno nekoliko alternativa, koje su naučno dokazano manje štetne, držimo na nižem cjenovnom nivou, stimulisaćemo pušače da pređu na manje štetnu opciju“, zaključio je on.
