Sa svoja 52 aerodroma u šest zemalja, gotovo 80 miliona prevezenih putnika tokom 2024. godine i snažnim prisustvom u Evropi i Latinskoj Americi, kompanija Corporación América Airports (CAAP) pozicionira se kao novi ključni akter u razvoju aerodromskog sistema Crne Gore. Roberto Naldi, direktor razvoja poslovanja za Evropu u kompaniji CAAP i generalni direktor kompanije Toscana Aeroporti, otkriva viziju grupe, njenu stručnost i razloge interesovanja za Crnu Goru.
Gospodine Naldi, kompanija CAAP je i dalje relativno nepoznata široj javnosti u Crnoj Gori. Možete li nam reći nešto više o Vašoj kompaniji?
Corporación América Airports je jedan od vodećih svjetskih privatnih operatera aerodroma. Trenutno upravljamo sa 52 aerodroma u šest zemalja – Argentini, Urugvaju, Brazilu, Ekvadoru, Italiji i Jermeniji. Kompanija se kotira na Njujorškoj berzi. Tokom 2024. opslužili smo 78,9 miliona putnika širom svijeta, ostvarivši prihod od 1,84 milijarde dolara i dobit prije kamata, poreza i amortizacije (EBITDA) u iznosu od 628 miliona dolara. Naša grupacija broji preko 6.200 zaposlenih, i poslujemo i na tržištima u razvoju i na razvijenim tržištima. U Evropi poslujemo u Italiji, preko kompanije Toscana Aeroporti, koja upravlja aerodromima u Firenci i Pizi. Prije deset godina spojili smo te dvije infrastrukture u jednu kompaniju, uspješno integrisavši dva vrlo različita aerodroma koji opslužuju jedan od najpoznatijih i najomiljenijih turističkih regiona u Evropi.
Šta vas je iskustvo u Italiji naučilo?
Toskana je školski primjer koordinisanog upravljanja između dva vrlo različita aerodroma: aerodrom u Firenci je gradski aerodrom, uglavnom orijentisan ka poslovnim putnicima, koji opslužuju avio-prevoznici koji nude pune usluge sa snažnim priključnim saobraćajem koji čine putnici u transferu ka glavnim evropskim čvorištima, dok je aerodrom u Pizi više turistički orijentisan, sa direktnim linijama ka mnogim evropskim destinacijama.
Ovi aerodromi nisu konkurencija jedan drugom, već se dopunjuju i funkcionišu kao jedinstven sistem. Tokom 2024. opslužili smo 9 miliona putnika, što predstavlja više od 10% rasta u odnosu na prethodnu godinu. Pandemija 2020. godine ozbiljno je pogodila avio-industriju širom svijeta. Mi smo morali u potpunosti da zatvorimo aerodrom u Firenci, dok je aerodrom u Pizi funkcionisao sa minimalnim saobraćajem.
U to vrijeme, mnogi su predviđali kraj putovanjima na kakva smo navikli. Srećom, ta predviđanja su se pokazala pogrešnim: danas smo premašili nivoe iz perioda prije pandemije, uprkos tome što su velika tržišta poput Rusije i Kine i dalje odsutna sa scene, i uprkos ratovima koji utiču na naš region.
Trenutno imamo velika ulaganja: na aerodromu u Pizi u toku je proširenje terminala (investicija vrijedna 80 miliona eura); u Firenci, u toku je završna faza u postupku pribavljanja odobrenja za novi master plan koji obuhvata novu stazu za polijetanje i slijetanje i terminal, sa ukupnom vrijednošću investicije u visini od oko 500 miliona eura.
Kakva je vaša vizija za budućnost, posebno u Evropi?
Evropa za nas predstavlja platformu kako za konsolidaciju, tako i za rast. Naš cilj je da ojačamo naše prisustvo u Italiji, proširimo se na nova područja i doprinesemo održivom razvoju sektora.
Zahvaljujući našem međunarodnom iskustvu i snažnoj finansijskoj osnovi – preko 500 miliona dolara likvidnih sredstava u 2024. i neto koeficijentom zaduženosti od 1,1x – posjedujemo sve potrebne alate da budemo pouzdan industrijski partner vladama i institucijama koje žele da modernizuju svoju aerodromsku infrastrukturu.
Zašto je kompanija CAAP zainteresovana za aerodrome u Crnoj Gori?
U kompaniji CAAP je upravljanje aerodromskim sistemima, to jest većim brojem aerodroma u jednoj regiji s različitim profilima, dio našeg identiteta. Firenca i Piza su savršen primjer toga.
Crna Gora predstavlja prirodan naredni korak: zemlja u razvoju, sa snažnim turističkim identitetom, koja ima dva aerodroma – Podgoricu i Tivat – koji imaju veliki potencijal i međusobno se dopunjuju, te tržištem koje može imati koristi od našeg znanja i iskustva. Pored toga, Crnogorci i Italijani su veoma slični narodi u kulturološkom smislu i njegujemo prijateljske odnose. Vi ste naši susjedi. Bari je udaljen svega 200 km od Budve! Dobro se razumijemo. Za nas je Crna Gora naš očigledan sljedeći korak ka Evropi. Vidimo Crnu Goru kao buduću članicu Evropske unije i želimo da joj pomognemo na tom putu.
Naša ambicija je da stvorimo dugoročnu vrijednost donoseći našu ekspertizu u pogledu ulaganja i upravljanja, a ne samo finansijski kapital.
Dotaknimo se teme održivosti. Kako uključujete zelenu agendu u upravljanje aerodromima?
Održivost za nas nije dodatak – ona je u srži naše industrijske strategije. Aerodromi na Galapagosu su najvidljiviji primjer. Pribavili smo ekološke sertifikate u više zemalja, smanjili smo upotrebu plastike za jednokratnu upotrebu u Argentini za 28%, a u Urugvaju smo pokrenuli program energetske efikasnosti zasnovan na vještačkoj inteligenciji, koji je prepoznat od strane državnog Ministarstva energetike.
U Evropi se pripremamo za korišćenje održivog avio-goriva (SAF) i sprovođenje Direktive EU o izvještavanju o korporativnoj održivosti (CSRD), nove direktive EU o izvještavanju o održivosti. Aerodromi u Pizi i Firenci posjeduju sertifikat Nivoa 2 Akreditacije za upravljanje emisijom ugljen-dioksida na aerodromima (ACA), koji predstavlja globalni standard koji je razvio Međunarodni savjet aerodroma (ACI).
Naša vizija je jasna: rastemo samo ako pomažemo da i regioni oko nas rastu na održiv način.
Crna Gora je zemlja sa izraženim sezonskim turizmom. Kako upravljate tim aspektom?
Imamo iskustva u izrazito sezonskim tržištima poput Galapagosa, Bariločea, Punta del Estea, čak i Firence i Pize.
Upravljanje sezonskim kolebanjima zahtijeva višeslojnu strategiju: zajednički marketing za određenu destinaciju, saradnju s avio-kompanijama, modularni dizajn terminala i optimizaciju protoka putnika.
Naš cilj nije samo da obezbijedimo uslugu putnicima, već da unaprijedimo cijeli turistički ekosistem, stvarajući dodatnu vrijednost duž cijelog lanca snabdijevanja. Takođe, smatramo da Crna Gora ima potencijal da produži svoju turističku sezonu i želimo da joj u tome pomognemo. Pažljivo smo proučili Crnu Goru i uočili smo potencijal da, uz odgovarajuću turističku infrastrukturu, sezona traje od Uskrsa do oktobra, a to je nešto što je prije 20 godina bilo nezamislivo.
Kakve garancije možete ponuditi Vladi Crne Gore?
Dolazimo sa naših 25 godina iskustva, sa snažnim finansijskim kredibilitetom – sa preko 500 miliona dolara likvidnih sredstava i neto koeficijentom zaduženosti od 1,1x, kao i sa dokazanom sposobnošću da poslujemo u tijesnom partnerstvu s javnim sektorom. U svim zemljama u kojima poslujemo, neprestano smo u kontaktu sa lokalnim vlastima, ispunjavamo svoje ugovorne obaveze i doprinosimo lokalnom ekonomskom razvoju. Naš cilj je da budemo industrijski i strateški partneri, a ne samo koncesionari.
Ako biste morali u jednoj rečenici da sumirate šta kompanija CAAP može da znači za Crnu Goru, kako bi ona glasila?
Međunarodna platforma, uz naše EU iskustvo i aerodrome, za budući razvoj aerodromskog sistema Crne Gore kao stabilnog, održivog i ukorijenjenog u lokalnu zajednicu.
(CAAP)
