Mnogi uticajni umjetnici potekli su iz Njemačke, ali uz Betovena i Bramsa, nema sumnje da je Johan Sebastian Bah jedan od najvećih. Njujor Tajms je čak nazvao tvorca baroknih remek-djela poput Božićnog oratorijuma, Muke po Mateju i Muke po Jovanu, najvažnijim klasičnim muzičarem svih vremena. Stoga je sasvim prikladno da se 275. godišnjica njegove smrti obilježi na poseban način.
Ali zašto je Bah i dalje relevantan – i zašto bismo mi, u eri algoritama i instant sadržaja, trebalo da brinemo o kompozitoru iz 18. vijeka?
Ko je bio Bah?
Rođen 1685. godine u malom njemačkom gradu Ajzenahu, Johan Sebastian Bah odrastao je u porodici profesionalnih muzičara. Već kao dječak pokazivao je izvanredan talenat – i jednaku upornost. Tokom života radio je kao orguljaš, kompozitor, dirigent i učitelj. Najproduktivniji period proveo je u Lajpcigu, gdje je punih 27 godina bio kantor u crkvi Svetog Tome.
Za života, Bah nije bio poznat širokoj javnosti – više je bio „muzičar za muzičare“. Ipak, ono što je stvorio daleko je nadmašilo njegovu epohu.
Bach nije bio samo virtuoz na orguljama – bio je majstor muzičke strukture, emocionalne dubine i duhovnog izraza. Njegova sposobnost da kompleksne ideje pretoči u savršenu muzičku formu i danas se smatra gotovo nenadmašnom.
Zašto nas i danas inspiriše?
Iako je preminuo prije skoro tri vijeka, Bahova muzika i dalje zrači izuzetnom svježinom i savremenim duhom. Njegova djela ne pripadaju samo muzejima i starim notnim zbirkama – ona pulsiraju kroz današnji svijet, često na načine koje ne primijetimo odmah.
Bahove kompozicije redovno se pojavljuju u filmskim i televizijskim saundtrekovima, gdje doprinose emotivnoj dubini, napetosti ili duhovnoj atmosferi. Njegovi muzički motivi i harmonski obrasci našli su svoje mjesto i u savremenim žanrovima – od džeza do elektronike – gdje ih muzičari reinterpretiraju s poštovanjem i kreativnošću. Čak su i najnapredniji oblici savremenog komponovanja, poput algoritamske i AI generisane muzike, zasnovani na principima koje je Bah još u 18. vijeku uspostavio.
Njegova muzika nije samo istorijski artefakt – ona je i danas živa. Izvode je najmoderniji orkestri, savremeni producenti je remiksuju, a Bachove teme nalazimo i u aplikacijama, edukativnim alatima i video igrama.
Dvjesta sedamdeset pet godina nakon njegove smrti, Johan Sebastian Bah nas i dalje podsjeća da istinska umjetnost nadilazi vrijeme. Njegova muzika ostaje izvor nadahnuća, mira i čuđenja – bezvremeni dijalog između duše i svemira.
Ako ste Baha do sada čuli samo kao pozadinsku muziku, sada je pravi trenutak da zastanete – i zaronite dublje. Možda vas upravo neka fuga ili kantata dotakne na način koji niste očekivali.
A ako želite da osjetite duh grada koji je oblikovao najznačajnije godine Bahove karijere – i gdje su nastala neka od njegovih najveličanstvenijih djela – onda je Lajpcig pravo mjesto za početak.
Lajpcig
Lajpcig nudi mnogo toga – posebno ljubiteljima muzike. Ovaj saksonski grad kombinuje izuzetne prirodne pejzaže i bogato kulturno nasljeđe. Muzičari i ljubitelji umjetnosti ovdje posebno dolaze na svoje. Isprobajte ga.
Šetnja kroz njemačku istoriju: Stari grad Lajpciga
Slike pada Berlinskog zida obišle su svijet, ali upravo iz crkve Svetog Nikole u Lajpcigu započela je mirna revolucija.
Zato ovdje počinje naš obilazak, prvog dana: najstarija crkva u gradu smještena je u samom centru, okružena brojnim istorijskim zgradama, romantičnim uličicama i šarmantnim dvorištima. Prošetajte do Specks Hofa, jedne od najljepših pasaža u gradu, sa vitražima i bakarnim plafonima. Nedaleko su i Stara trgovačka berza (Alte Handelsbörse) i Mädlerpassage sa Auerbachovim podrumom, gdje je kao student boravio Johan Volfgang Gete. Ubrzo se nađete na glavnom gradskom trgu, gdje se nalazi najstarija i najvažnija renesansna građevina u Njemačkoj – Stara gradska vijećnica.
Popodne rezervišite za Muzej u Runden Ecke, koji je memorijalni centar i nekadašnje sjedište okružne uprave državne bezbjednosti. Prikazuje istoriju i metode rada zloglasne Stasi službe u DDR-u. Zatim krenite prema četvrti Südvorstadt, gdje obnovljene stare zgrade definišu vizuelni identitet kraja. Tu se nalazi i Karl-Liebknecht-Strasse sa barovima i kafićima u kojima možete provesti cijelo veče.
Da li ste znali da je Lajpcig važan grad za muziku? Ako volite savremene žanrove, uživaćete u vibrantnoj klupskoj sceni, a ljubitelji klasične muzike biće oduševljeni. Drugog dana ujutru posjetite Bachov muzej ili Kuću Šumanovih, gdje su živjeli Robert i Klara Šuman – uz malu koncertnu dvoranu u sklopu postavke. Ljubitelji Feliksa Mendelsona Bartoldija mogu obići njegovu posljednju rezidenciju, danas pretvorenu u muzej. Ako ste u Lajpcigu petkom ili subotom, obavezno posjetite crkvu Svetog Tome i čujte nastup čuvenog Dječijeg hora svetog Tome – čiji je nekadašnji kantor bio upravo Johann Sebastian Bach.
Nedaleko od Lajpciga nalazi se Drezden – grad koji je, u Bachovo vrijeme, bio muzički i kulturni centar, a danas čuva veličanstvo te epohe kroz impresivnu arhitekturu i bogatu umjetničku scenu.
Drezden
Podrazumijeva se da se Drezden ne može posjetiti, a da se ne vide njegove najvažnije kulturne znamenitosti. Zato crkva Frauenkirche, Zwinger i Semper opera pripadaju vašem prvom danu obilaska. Dobra vijest je što se sve nalaze blizu jedna drugoj, u Starom gradu.
Sjećanja i čuda: Stari grad Drezdena
Počnite sa čuvenom crkvom Frauenkirche – njen jedinstveni dizajn i kamena kupola zaista ostavljaju bez daha. Osim arhitektonske vrijednosti, crkva je simbol pomirenja – njena obnova, nakon razaranja u Drugom svjetskom ratu, finansirana je donacijama iz cijelog svijeta. Zwinger je jednako impresivan – kompleks povezanih zgrada, paviljona i galerija koje okružuju veliko dvorište. U Zwingeru se nalaze tri muzeja: kolekcija porculana, kabinet matematike i fizike, i Galerija starih majstora. U okolini ćete pronaći brojne kafane – idealno vrijeme za pauzu.
Nakon ručka, produžite do Semper opere – jedne od najpoznatijih opera u Njemačkoj, slavne i po arhitekturi i po istoriji. Zatim se prošetajte do Brühlove terase i uživajte u šetnji uz Labe. Oko ove lokacije – poznate i kao „Balkon Evrope“ – nalaze se brojne druge istorijske znamenitosti.
Drezdenski Nojštat: mlad i raznolik
Vrijeme je da pređete rijeku Labe i istražite četvrt Nojštat. Dok se na jednoj strani nalaze istorijske znamenitosti, na drugoj vas čekaju moderne, trendi ulice s internacionalnim restoranima, veganskim kafićima, pekarama, galerijama i buticima. Ukratko, Nojštat je mlad i živahan. Stanovnici Drezdena ovdje kupuju, izlaze i odlaze u bioskope duž Prager ulice. Uživajte u atmosferi i otkrijte šarm kafe kulture.
Drugo jutro u Drezdenu započnite u Njemačkom muzeju higijene. Kroz zanimljive postavke, muzej istražuje univerzalna pitanja o čovjeku – kao što su seksualnost, intelekt, fizička aktivnost i ishrana.
Četiri ideje za poslijepodne:
Zašto ne biste krenuli na parobrod duž Labe i uživali u pogledu na Stari grad? Možete i na piknik pored jezera kod Zwingera ili na travnjake uz obalu. Sjeverna strana (Nojštat) nudi netaknutu prirodu i predivan pogled na grad. Još jedna preporuka: Plauenscher Grund sa osmatračnicom Hoher Stein – za vedrih dana pruža se pogled sve do Saksonske Švajcarske. Takođe, sa gornje stanice viseće željeznice na istoku grada pruža se odličan pogled na most Loschwitz. Ova „vesela dama“ u funkciji je od 1901. i najstarija je železnica ove vrste na svijetu.
Ako imate vremena za još kulture, posjetite Panometer. Istorija Drezdena ovdje je prikazana kroz spektakularne panoramske instalacije visoke 27 metara, koje je kreirao umjetnik Yadegar Asisi.
A za veče?
U Münzgasse ulici, odmah pored Frauenkirche, čekaju vas brojni restorani i pabovi. Oni koji žele da isprate zalazak sunca nad Labom, mogu to učiniti iz jednog od pivskih vrtova na obali – poput onih kod Käthe-Kollwitz-Ufer ili na Schillerplatzu. To je savršen način da zaokružite svoje putovanje u Drezden – ali pripremite se na tugu pri rastanku.
Ovaj tekst nastao je u saradnji sa Ambasadom Savezne Republike Njemačke, u okviru projekta “Evropa za nas”.
Bonus video:
