Samo mali broj zna da metamfetamin iliti kristalni met - stimulativno sredstvo koje stvara veliku psihološku zavisnost i ima katastrofalne posljedice - vodi porijeko iz nacističke Njemačke, gdje je postao popularan kao lijek koji je držao budnima pilote i vojnike tokom Drugog svjetskog rata.
„Pomoć pri održavanju budnosti“, pisalo je na pakovanju, uz upozorenje da se koristi samo „s vremena na vrijeme“.
Svoju popularnost duguje farmaceutskoj kompaniji „Temler verke“. Psiholog Oto Ranke je „pervitin” nazvao čudotvornim lijekom koji bi mogao umorne pilote i vonike držao budnim i u stanju euforije. Ranke je u septembru 1939. testirao „pervitin” na njemačkim studentima, koji su uprkos tome što nisu mnogo spavali na fakultetu samo nizali rezultate.
Od tog trenutka, njemačko ministarstvo odbrane je distribuiralo milione pilula „pervitina” svojim oružanim snagamama frontu. Britanski listovi su pisali da njemački vojnici koriste „čudotvorne pilule“. Ali za mnoge, to čudo postalo je njihova noćna mora, navodi se u članku njemačkog nedjeljnika „Špigl”.
Njegovi dugoročni efekti su bili katastrofalni po zdravlje. Vojnici su ubrzo razvijali zavisnost, koju je pratilo znojenje, vrtoglavica, depresija i halucinacije. Bilo je vojnika koji su umrli od zastoja srca ili izvršili samoubistvo tokom psihotičnih faza. Pojedini ljekari su postali skeptični i tražili su da se njegova upotreba ograniči, što im nije pošto za rukom sve do 1988.
O njegovom uticaju najbolje svjedoče pisma 22-godišnjeg vojnika iz Drugog svjetskog rata, koji piše da ga je rat iscrpio i kako je postao „hladan i apatičan, apsolutno bez ikakvih interesovanja“. U pismu od 20. maja 1940. od svojih roditelja traži da mu pošalju još pilula „pervitina“. Otkrio je da ga samo jedna pilula „previtina“drži budnim koliko litre i litre jake kafe. I – još bolje – kada bi uzeo pilulu, sve njegove brige bi nestale. Na nekoliko sati bi bio srećan.
Ali 22-godišnjak koji je napisao nebrojena pisma u kojima moli za nove doze „pervitina“ nije bio bilo koji vojnik, već Hajnrih Bel - koji će postati jedan od vodećih poslijeratnih njemačkih pisaca i dobitnik Nobelove nagrade za književnost 1972. A pilula koju je tražio je danas ilegalna. Danas znamo da je to bio metamfetamin.
Ali to nije dovelo do smanjenja njegove upotrebe u Njemačkoj. Čak suprotno. Prema najnovijim zvaničnim podacima, broj onih koji su problali kristalni met je u samo jednoj godini skočio sa 1.693 na 2.556.
Met se može uzeti intravenozno, ušmrkavanjem ili gutanjem, a današnji zavisnici često koriste doze koje su 1.000 puta jače od one koju su uzimali njemački vojnici tokom Drugog svjetskog rata. Nus pojave su alarmantne. Met izaziva slabljenje imunog sistema, ekceme, opadanje kose i ispadanje zuba. Zavisnici gube na težini i imaju bubrežnih, stomačnih i srčanih problema. Krajnji efekat je katastrofalan: zavisnici od kristalnog meta izgledaju kao živi leševi.
Uprkos svim ovim nus pojavama, čini se da njegova draž ne popušta. Ujedinjene nacije procjenjuju da širom svijeta ima oko 24 miliona zavisnika od kristalnog meta.
Galerija
Bonus video:
