Bjelorusi danas glasaju na strogo kontrolisanim parlamentarnim i lokalnim izborima, koji će po svemu sudeći da zacementiraju vladavinu autoritarnog lidera u toj zemlji, uprkos pozivima opozicije na bojkot koji su odbacili glasanje kao "besmislenu farsu".
Predsjednik Aleksandar Lukašenko, koji vlada Bjelorusijom čeličnom rukom već skoro 30 godina, optužuje Zapad da pokušava da iskoristi izbore da bi potkopao njegovu vladu i "destabilisao" tu naciju od 9,5 miliona ljudi.
Većina kandidata je iz četiri zvanično registrovane stranke: Belaja Rus, Komunistička partija, Liberalna demokratska partija i Partija rada i pravde. Sve stranke podržavaju Lukašenkovu politiku.
Prošle godine, odbijena je registracija drugih desetak stranaka.
Liderka bjeloruske opozicije, Svetlana Tihanovskaja, koja je u egzilu u susjednoj Litvaniji otkad se suprotstavila Lukašenku na predsjedničkim izborima 2020. godine, pozvala je glasače da bojkotuju izbore.
"Na glasačkim listićima nema ljudi koji bi ponudili stvarne promjene jer je režim dozvolio učešće samo marionetama koje njemu odgovaraju. Pozivamo na bojkot ove besmislene farse, na ignorisanje ovih izbora bez izbora", rekla je ona u video izjavi.
Izbori u nedjelju predstavljaju prvo glasanje u Bjelorusiji od spornih izbora 2020, na kojima je Lukašenko dobio svoj šesti mandat na funkciji predsjednika, ali nakon kojih su započeli nezapamćeni masovni protesti.
Demonstracije su trajale mjesecima, a stotine hiljada građana je izašlo na ulice. Više od 35 hiljada je uhapšeno. Hiljade su pretučene u policijskom pritvoru, a stotine nezavisnih medijskih kuća i nevladinih organizacija su zatvorene ili zabranjene.
Lukašenko se oslanjao na subvencije i političku podršku svog glavnog saveznika, Rusije, da bi se održao na vlasti uprkos protestima. Dozvolio je Moskvi da koristi teritoriju Bjelorusije da pošalje vojsku u Ukrajinu u februaru 2022. godine.
Izbori se održavaju u jeku žestokog obračuna sa onima koji ne misle isto kao vlasti. Više od 1.400 političkih zatvorenika se nalazi iza rešetaka, uključujući vođe opozicionih stranaka i poznatog borca za ljudska prava Alesa Bjelickog, koji je dobio Nobelovu nagradu za mir 2022. godine.
"Na glasačkim listićima nema ljudi koji bi ponudili stvarne promjene jer je režim dozvolio učešće samo marionetama koje njemu odgovaraju. Pozivamo na bojkot ove besmislene farse, na ignorisanje ovih izbora bez izbora", rekla je ona u video izjavi.
Izbori u nedjelju predstavljaju prvo glasanje u Bjelorusiji od spornih izbora 2020, na kojima je Lukašenko dobio svoj šesti mandat na funkciji predsjednika, ali nakon kojih su započeli nezapamćeni masovni protesti.
Demonstracije su trajale mjesecima, a stotine hiljada građana je izašlo na ulice. Više od 35 hiljada je uhapšeno. Hiljade su pretučene u policijskom pritvoru, a stotine nezavisnih medijskih kuća i nevladinih organizacija su zatvorene ili zabranjene.
Lukašenko se oslanjao na subvencije i političku podršku svog glavnog saveznika, Rusije, da bi se održao na vlasti uprkos protestima. Dozvolio je Moskvi da koristi teritoriju Bjelorusije da pošalje vojsku u Ukrajinu u februaru 2022. godine.
Izbori se održavaju u jeku žestokog obračuna sa onima koji ne misle isto kao vlasti. Više od 1.400 političkih zatvorenika se nalazi iza rešetaka, uključujući vođe opozicionih stranaka i poznatog borca za ljudska prava Alesa Bjelickog, koji je dobio Nobelovu nagradu za mir 2022. godine.
Opozicija tvrdi da rano glasanje, koje je počelo u utorak, predstavlja plodno tlo za manipulaciju glasovima, jer su glasačke kutije nezaštićene pet dana. Izborni zvaničnici su naveli da je skoro četvrtina glasača izašla na izbore tokom prva tri dana ranog glasanja.
Centar za ljudska prava Vjasna navodi da su studenti, vojnici, nastavnici i drugi javni službenici bili prisiljeni da glasaju ranije.
"Vlasti koriste sva sredstva koja su im na raspolaganju da bi obezbijedili rezultat koji im treba - od objavljivanja propagande na TV-u do prisiljavanja glasača da ranije glasaju. Privođenja, hapšenja i pretrage se dešavaju dok glasanje traje", rekao je Pavel Sapelka, predstavnik Vjasne.
Govoreći tokom sastanka sa najvišim bjeloruskim zvaničnicima za provođenje zakona u utorak, Lukašenko je kazao, ne nudeći dokaze, da zapadne zemlje razmatraju planove za državni udar, ili da pokušaju doći do vlasti na silu.
Naredio je policiji da pojača oružane patrole širom Bjelorusije, rekavši da je "najvažniji element obezbjeđivanje zakona i reda".
Nakon glasanja, Bjelorusija će formirati novo državno tijelo - svebjelorusku narodnu skupštinu, sa 1.200 mjesta, u kojoj će se nalaziti najviši zvaničnici, lokalni zakonodavci, provladini aktivisti i drugi.
Imaće široka ovlašćenja, uključujući autoritet da razmatra ustavne amandmane i da postavlja izborne zvaničnike i sudije.
Prije nekoliko godina, vjerovalo se da Lukašenko razmatra da li da vodi novo tijelo nakon odlaska sa funkcije predsjednika, ali po svemu sudeći njegova računica se u međuvremenu promjenila, te je sada vrlo malo onih koji očekuju da odstupi sa funkcije na kraju mandata iduće godine.
Po prvi put, zavjese su uklonjene sa glasačkih mjesta na biralištima, a glasačima je zabranjeno da slikaju svoje listiće. Tokom izbora 2020, aktivisti su ohrabrivali glasače da fotografišu svoje listiće, u pokušaju da spriječe vlasti da manipulišu glasanjem u korist Lukašenka.
Po prvi put, Bjelorusija nije zvala posmatrače iz Organizacije za evropsku bezbjednost i saradnju (OEBS). Bjelorusija je članica OEBS-a, čiji predstavnici su bili jedini međunarodni posmatrači na izborima u toj zemlji posljednjih nekoliko decenija.
Od 1995. godine, prema OEBS-u, nijedni izbori u Bjelorusiji nisu bili slobodni i pošteni.
OEBS navodi da odluka da se ne dopusti učešće njihovih posmatrača ostavlja zemlju bez "sveobuhvatne procjene međunarodnog tijela".
"Situacija sa ljudskim pravima u Bjelorusiji je sve gora, jer su oni koji izraze neslaganje ili se bore za ljudska prava drugih predmet istraga, progona a često i tužbi", naveli su u saopštenju.
Bonus video:
