Fridrih Merc nije ni sačekao konačne rezultate izbora u Njemačkoj prije nego što je iznio ocjenu koja bi mogla biti presudna u odnosu na američkog predsjednika Donalda Trampa, šaljući 80-godišnji savez Evrope i Sjedinjenih Američkih Država u prošlost, piše Politko.
Trampova administracija ne mari za Evropu i približava se Rusiji, rekao je Merc, koji je na putu da postane novi njemački lider. Kontinent, upozorio je, mora hitno ojačati svoju odbranu i potencijalno čak pronaći zamjenu za NATO – u roku od nekoliko mjeseci.
Mercovi komentari predstavljaju istorijski prelomni trenutak: oni otkrivaju koliko je duboko Tramp uzdrmao političke temelje Evrope, koja se od 1945. godine oslanjala na američke bezbjednosne garancije.
Ako sprovede u djelo svoju retoriku nakon što formira novu vladu u narednim sedmicama, Merc će usmjeriti Evropu u radikalno novom pravcu u ključnom trenutku za bezbjednost Ukrajine i šireg regiona
„Moj glavni prioritet biće da što brže ojačamo Evropu kako bismo postepeno postigli pravu samostalnost u odnosu na SAD“, rekao je budući njemački kancelar. „Nikada nisam mislio da ću morati da izgovorim nešto ovakvo u jednoj televizijskoj emisiji. Ali nakon izjava Donalda Trampa prošle sedmice, najkasnije tada, postalo je jasno da Amerikanci, barem ovaj dio Amerikanaca, ova administracija, uglavnom ne mare za sudbinu Evrope“.
Merc, inače "vatreni" atlantista koji je veći dio svoje profesionalne karijere proveo radeći kao advokat za američke firme, nije se zaustavio na tome. Kasnije ove godine održaće se NATO samit – ali je nagovijestio da bi Evropa mogla morati osmisliti novu odbrambenu strukturu kao zamjenu.
„Radoznao sam da vidim kojim pravcem idemo prema NATO samitu krajem juna“, rekao je. „Da li ćemo i dalje govoriti o NATO-u u njegovom sadašnjem obliku ili ćemo morati da mnogo brže uspostavimo nezavisnu evropsku odbrambenu sposobnost.“
Evropa, sama
Ovakve izjave, od vjerovatno budućeg lidera najveće evropske ekonomije snažnije su od bilo kojih koje je do sada iznio neki šef vlade kao odgovor na desetodnevni Trampov napad na Evropu i Ukrajinu.
U petak, Merc je predložio da je vrijeme da se istraži nuklearna saradnja između Francuske, Ujedinjenog Kraljevstva i Njemačke (i drugih) kako bi se zamijenio američki nuklearni kišobran koji je do sada garantovao sigurnost Evrope od ruskog napada. Njegova spekulacija nije bila nimalo neozbiljna, navodi Politiko.
Mercova konzervativna alijansa očekuje se da osvoji najviše mjesta u Bundestagu, ali će morati da sklopi koaliciju sa barem jednom strankom iz lijevog centra u narednim sedmicama.
Ali on je očigledno već odlučio da mora preuzeti ulogu evropskog lidera, što Njemačka nije mogla da obezbijedi posljednjih mjeseci, uglavnom zbog izborne kampanje i političke krize koja joj je prethodila.
Evropa je takođe trpjela zbog oslabljene vlasti u Francuskoj, gdje se predsjednik Emanuel Makron bori da održi bilo kakvu funkcionalnu vladu nakon što je njegov prošlogodišnji vanredni izborni potez propao.
U međuvremenu, Tramp je iskoristio svoj prvi mjesec po povratku u Bijelu kuću da uništi istorijske veze između Evrope i Amerike koje datiraju još od kraja Drugog svjetskog rata.
U nizu veoma kritičkih intervencija, Tramp i njegov tim nazvali su ukrajinskog predsjednika Volodimira Zelenskog „diktatorom“, jednostrano otvorili bezuslovne „mirovne“ pregovore sa ruskim predsjednikom Vladimirom Putinom i stavili regionu na znanje da američke trupe možda neće još dugo ostati u Evropi.
Još jedna Rusija
Merc je čak otišao toliko daleko da je taktike Trampove administracije uporedio sa ruskim. Posebno je bio kritičan prema milijarderu i Trampovom savjetniku Ilonu Masku zbog podrške krajnje desničarskoj stranci Alternativa za Njemačku (AfD) na njemačkim izborima.
„Nemam nikakvih iluzija o tome šta dolazi iz Amerike.“, rekao je Merc tokom televizijske debate u nedjelju uveče. „Samo pogledajte nedavne intervencije u njemačkoj izbornoj kampanji od strane gospodina Ilona Maska – to je jedinstven događaj. Intervencije iz Vašingtona nisu bile ništa manje dramatične, drastične i na kraju krajeva skandalozne od onih koje smo vidjeli iz Moskve. Pod takvim smo ogromnim pritiskom s dvije strane da je moj apsolutni prioritet sada zaista stvaranje jedinstva u Evropi.“
Merc je rekao da i dalje gaji „ostatke“ nade da američki Kongres i Bijela kuća neće potpuno izostaviti Ukrajinu iz mirovnih pregovora, iako nije zvučao optimistično.
„Nisam siguran kakav će biti stav američke vlade o ovom ratu u narednim sedmicama i mjesecima. Moj utisak posljednjih dana je da se Rusija i Amerika ovdje približavaju, preko glava Ukrajine, a samim tim i preko glava Evrope“, rekao je.
Njegov prvi zadatak biće da brzo formira stabilnu vladu.
„Svi sada gledaju u Njemačku. Koliko brzo će Nijemci uspjeti da formiraju vladu nakon ovog komplikovanog izbornog rezultata? I to je zaista moj prvi prioritet ovdje.“
Ranije, Tramp je, na sebi svojstven način, donekle pružio ruku Mercu.
Predsjednik je čestitao pobjednicima izbora, ne spominjući Merca po imenu, i takođe tvrdio da je konzervativna pobjeda dio njegovog sopstvenog uspjeha – na neki način.
Ali izgleda da je budući njemački lider već donio svoju odluku o novom američkom predsjedniku, bez obzira na to.
Bonus video:
