Društvena mreža X, u vlasništvu Ilona Maska, suspendovala je više naloga koji pripadaju opozicionim ličnostima u Turskoj, dok zemlju potresaju masovni građanski nemiri.
Mask, koji sebe predstavlja kao zaštitnika slobode govora, rekao je da je kupio X kako bi obnovio slobodu izražavanja na platformi.
Do suspenzija je došlo nakon masovnih demonstracija koje su izbile zbog hapšenja glavnog političkog rivala predsjednika Turske Redžepa Tajipa Erdogana - gradonačelnika Istanbula Ekrema Imamoglua. Imamoglu je uhapšen samo nekoliko sati prije nego što je nominovan za predsjedničkog kandidata glavne opozicione stranke – Republikanske narodne partije (CHP), piše Politiko.
Uprkos četvorodnevnoj zabrani okupljanja koju je uvela vlast, opozicioni protesti su se proširili širom zemlje.
Veliki dio opozicionog djelovanja dešava se na univerzitetima, a mnogi koji su povezani s protestima sada otkrivaju da su im nalozi na mreži X suspendovani, navode posmatrači.
Većina suspendovanih naloga bili su, prema riječima Jusufa Džana, koordinatora i analitičara iz Programa za Bliski istok pri Vilson Centru, "aktivistički nalozi povezani s univerzitetima, koji su uglavnom dijelili informacije o protestima, lokacije gdje studenti treba da se okupe.
"Mnogi od tih naloga pripadaju 'aktivistima iz naroda' sa relativno malim brojem pratilaca", kaže Džan.
Neki nalozi, kako se navodi, suspendovani su samo u Turskoj, dok su i dalje dostupni u ostatku svijeta. Aktivista Omer Faruk Aslan napravio je drugi nalog kako bi izbjegao cenzuru.
"Moj nalog je juče blokiran sudskim nalogom jer su tvitovi premašili 6 miliona pregleda", objavio je.
Ministar unutrašnjih poslova Turske Ali Jerlikaja napisao je na mreži X da su vlasti identifikovale 326 naloga na društvenim mrežama koji šire mržnju, od kojih se 72 nalaze u inostranstvu. Koordinisanom akcijom sajber i bezbjednosnih organa uhapšena su 54 osumnjičena u vezi sa tim nalozima.
Jerlikaja je rekao da su tokom treće noći protesta protiv hapšenja Imamoglua uhapšeno još 343 osobe. Hapšenja su se dogodila u Istanbulu, Ankari, Izmiru, Adani, Antaliji, Konji i drugim gradovima.
Suspenzije naloga su vjerovatno pravno osnovane, jer turski zakon dozvoljava takve akcije ukoliko ih zatraži vlada. Zakon o društvenim mrežama iz 2022. godine daje vlastima široka i nejasno definisana ovlašćenja za suzbijanje sadržaja, navodi Politiko.
Ovo nije prvi put da X ograničava pristup sadržaju u Turskoj. Tokom predsjedničkih izbora 2023. godine, X je ograničio pristup određenom sadržaju "kako bi Tviter ostao dostupan građanima Turske", saopštila je tada kompanija putem svog naloga za odnose s vladama.
"Izbor je - da Tviter bude potpuno ugušen ili da se ograniči pristup nekim tvitovima", rekao je Mask tada.
Takođe je najavio da će X javno objavljivati zahtjeve turske vlade.
Paralelno s tim, u Turskoj je ograničen pristup društvenim mrežama kao što su X, TikTok, Instagram i Jutjub, navela je organizacije Netblocks, koja prati slobodu interneta.
Prema izvještajima o transparentnosti, X je u drugoj polovini 2024. godine ispunio oko 86 odsto zahtjeva turske vlade za uklanjanje sadržaja, u poređenju sa 68 odsto u prvoj polovini godine. Iako je taj procenat niži u odnosu na Evropsku uniju, gdje iznosi 90 odsto, turske vlasti podnose oko šest puta više zahtjeva po glavi stanovnika.
Bonus video:
