Ono što Rusija ne može da osvoji ratom, traži da joj se servira na tacni kroz pritisak koji predsjednik SAD Donald Tramp može da izvrši na Ukrajinu i na evropske saveznike Amerike. Na vrhu spiska želja ruskog lidera Vladimira Putina nalazi se zapadni dio Donjecke oblasti, koji je i dalje čvrsto u ukrajinskim rukama.
Britanski “Ekonomist” piše da za njega nije važna samo simbolika.
“Prava nagrada je da natjera Ukrajinu da se odrekne strateški ključnog ‘pojasa utvrđenja’, linije duge 50 kilometara koja obuhvata četiri grada i više manjih mjesta, a koji stoji na putu ne samo cilju Rusije da osvoji cijeli Donbas, već i njenoj sposobnosti da prijeti drugim regionima”, piše list.
Radovi na pojasu utvrđenja počeli su kada su ukrajinske snage 2014. godine istrgle četiri grada iz ruku proruskih posrednika. Taj pojas se proteže od Slavjanska i Kramatorska na sjeveru, pa sve do Družkivke i Kostjantinivke na jugu. Andrij Zaharodnjuk, bivši ministar odbrane koji sada predvodi Centar za odbrambene strategije, kaže da su tokom proteklih deset godina uložene ogromne sume u vojnu infrastrukturu i utvrđivanje. Slavjansk, koji su Rusi pokušali i nisu uspjeli da zauzmu 2022. godine, i Kramatorsk predstavljaju glavne logističke centre ukrajinskih snaga.
Pojas, relativno urbanizovano područje, gusto ispunjeno zgradama i industrijskim objektima koji sami po sebi čine barijeru, dodatno je ojačan slojevima žice, betona, šljunka i betonskih “zmajevih zuba”. Nakon pada grada Bahmuta i neuspjele ukrajinske kontraofanzive 2023. godine, uložen je dodatni napor da se izgrade i pasivna utvrđenja, sa bunkerima i rovovima koji formiraju mrežu dugu nekoliko kilometara od prve do zadnje linije, i aktivna, poput minskih polja i prepreka za tenkove, piše “Ekonomist”.
Glavni ruski vojni napor tokom proteklih 12 mjeseci bila je borba za zauzimanje Pokrovska, grada koji se nalazi oko 65 kilometara jugozapadno od pojasa utvrđenja. Ipak, uprkos nekim nedavnim teritorijalnim dobicima, Institut za proučavanje rata (ISW), istraživački centar iz Vašingtona, smatra da bi pokušaj da se odatle opkoli i zauzme pojas utvrđenja “vjerovatno trajao nekoliko godina”. Niko Lange, bivši šef kabineta u njemačkom ministarstvu odbrane, kaže da bi za osvajanje pojasa utvrđenja ne samo bile potrebne godine, već bi to za Rusiju bilo i izuzetno skupo u smislu ljudskih žrtava i resursa.
“Ekonomist” ističe da je gubitak pojasa utvrđenja kao rezultat nekog dogovora sa Putinom za većinu Ukrajinaca nezamisliv. Prije svega, ideja da bi Ukrajina mogla jednostavno povući svoju liniju fronta unazad i ponovo izgraditi odbranu nije izvodljiva. Kako ističe Lange, podizanje novih odbrambenih položaja bio bi ogroman trošak i oduzelo bi mnogo vremena, jer je topografija terena na kojem bi morali biti izgrađeni daleko nepovoljnija.
Najveći strah je da bi infrastruktura pojasa utvrđenja, kada bi pala u ruske ruke, u suštini mogla biti okrenuta protiv Ukrajine i iskorišćena kao odskočna daska za dalju agresiju
Osim toga, prema podacima regionalne administracije, u djelovima Donjecke oblasti pod ukrajinskom kontrolom i dalje živi više od 250.000 civila, uključujući oko 18.000 djece koja bi bila u opasnosti od otmice ako bi ostala. Iako su Slavjansk i Kramatorsk gradovi-bastioni, život se tamo nastavlja i postoji prilično razvijena vojna ekonomija.
Ali najveći strah, kaže Zaharodnjuk, jeste da bi infrastruktura pojasa utvrđenja, kada bi pala u ruske ruke, u suštini mogla biti okrenuta protiv Ukrajine i iskorišćena kao odskočna daska za dalju agresiju. “Svako naselje u obližnjim oblastima, uključujući Dnjepopetrovsku, bilo bi u ogromnoj opasnosti. Rusi to veoma dobro znaju.”
Sa tim se slaže i ISW: “Ustupanje preostalog dijela Donjecke oblasti omogućilo bi ruskim snagama povoljnije položaje sa kojih bi mogli da napadnu Dnjepopetrovsku oblast.” Lange smatra da bi zauzimanje pojasa utvrđenja “otvorilo operativni pravac ka pozadini grada Harkova i prema gradu Dnjepar na obalama Dnjepra, a time i prema centralnoj Ukrajini”.
Za mnoge Ukrajince, odricanje od pojasa utvrđenja bez borbe bilo bi ravno kapitulaciji i izdaji žrtava njihovih oružanih snaga, navodi britanski list.
“Malo ko vjeruje da će se Rusija pridržavati bilo kakvih obaveza da neće nastaviti rat kada joj to bude odgovaralo. Nije vjerovatno ni da će se bezbjednosne garancije koje zavise od dosljednosti i pouzdanosti Donalda Trampa smatrati adekvatnom kompenzacijom”, piše list.
Međutim, Lange je ocijenio da bi takve bezbjednosne garancije bile daleko uvjerljivije ako se povežu s trenutnim odbrambenim položajima Ukrajine, nego ako se pojas utvrđenja preda okupatorima.
Bonus video:
