Poljska je danas oborila dronove koji su ušli u njen vazdušni prostor tokom široko rasprostranjenog ruskog napada na zapadnu Ukrajinu, a članica NATO-a je taj upad nazvala "činom agresije", prenosi agencija Rojters.
Ta agencija je ranije prenijela da je Poljska danas aktivirala sopstvenu i NATO protivvazdušnu odbranu kako bi oborila dronove u svom vazdušnom prostoru nakon ruskog vazdušnog napada na Ukrajinu, što kako se dodaje, predstavlja prvi put da se Varšava direktno uključila u rat u susjednoj zemlji, nazvavši povredu svog neba činom agresije.
Dron je pogodio stambenu zgradu u mjestu Viriki na istoku Poljske, ali niko nije povrijeđen, izvijestila je privatna televizija Polsat njuz, pozivajući se na lokalnu policiju, prenosi Rojters.
Lokalno tužilaštvo je saopštilo da su djelovi drona pronađeni u blizini groblja u gradu Češniki na jugoistoku Poljske, prenosi Rojters.
Tužilaštvo je dodali da prema dosadašnjim nalazima niko nije povrijeđen.
Poljska je saopštila da je 19 objekata ušlo u njen vazdušni prostor tokom velikog ruskog vazdušnog napada na Ukrajinu, te da je oborila one koji su predstavljali prijetnju.
Premijer Donald Tusk rekao je da je aktivirao član 4 NATO ugovora, prema kojem članice saveza mogu zahtijevati konsultacije sa svojim saveznicima.
NE PROPUSTITE
„Suočavamo se sa provokacijom velikih razmjera. Spremni smo da odbijemo takve provokacije. Situacija je ozbiljna i niko ne sumnja da moramo biti spremni na različite scenarije", rekao je Tusk.
Ruska državna novinska agencija RIA citirala je jednog ruskog diplomatu koji je optužbe za upad nazvao "neosnovanim" i rekao da Poljska nije dostavila nikakav dokaz da su oboreni dronovi ruskog porijekla.
Nekoliko evropskih zvaničnika opisalo je upad kao namjeran i kao znak ruske eskalacije.
"Činjenica da su ti dronovi, koji su predstavljali bezbjednosnu prijetnju, oboreni mijenja političku situaciju", rekao je Tusk.
Tusk je ranije na društvenoj mreži Iks saopštio da je sinoć poljski vazdušni prostor povrijeđen velikim brojem ruskih dronova, prenio je Rojters.
On je tada dodao da su dronovi koji su predstavljali direktnu prijetnju oboreni.
Tusk je ranije danas izjavio i da operacije i dalje traju i da je u "stalnom kontaktu" sa generalnim sekretarom NATO-a Markom Ruteom.
Tusk je ranije sazvao i hitnu sjednicu Savjeta ministara za osam sati ujutro.
Rojters je prenio da su prema navodima izvora, u noćnoj operaciji ulestvovali poljski lovci F-16, holandski F-35, italijanski izviđački avioni Avaks i avioni za dopunu goriva u vazduhu kojima zajednički upravlja NATO.
Vojna komanda Poljske saopštila je da su dronovi više puta povrijedili poljski vazdušni prostor tokom ruskog napada preko granice, u zapadnoj Ukrajini, ali da su operacije protiv tih povreda sada okončane.
Radari su pratili više od deset objekata, a oni koji su mogli da predstavljaju prijetnju bili su "neutralisani", navela je komanda.
"Neki od dronova koji su ušli u naš vazdušni prostor oboreni su. U toku su pretrage i napori da se lociraju moguća mjesta pada ovih objekata", navodi se u saopštenju.
Građanima je upućen apel da ostanu kod kuće, a regije Podlaskije, Mazovjeckije i Lublin označene su kao najugroženije.
"Ovo je čin agresije koji je predstavljao realnu prijetnju bezbjednosti naših građana", navodi se u saopštenju.
Ministarstvo odbrane Rusije nije odmah odgovorilo na zahtjev Rojtersa za komentar.
Agencija Beta prenosi da je poljska vojska reagovala na upad ruskih dronova tokom velikog noćnog napada na Ukrajinu i oborila nekoliko dronova koji su narušile njen vazdušni prostorm, te da je policija je saopštila da su nađeni ostaci jednog drona.
Beta takođe prenosi da su Teritorijalna odbrana i policija krenule u potragu za ostacima oborenih dronova, te da je policija u Lublinu na istoku Poljske saopštila jutros da su nađeni ostaci jednog.
Ministar odbrane, vicepremijer Vladislav Košnjak-Kamiš prekinuo je posjetu Londonu i hitno se vraća u zemlju.
"U Poljskoj je u toku operacija neutralizovanja objekata koji su narušili granice. Avioni su oborili više dronova. Aktivirana je teritorijalna odbrana da nađe ostatke oborenih dronova. Ako naiđete na njihove ostatke, molimo vas da im ne prilazite nego da obavijestite policiju", apelovao je ministar Košnjak-Kamiš.
Ministar energetike Poljske Miloš Motika, je kako prenosi Rojters, rekao da nije bilo "incidenata" u vezi sa energetskom infrastrukturom nakon povreda poljskog vazdušnog prostora.
Američki državni sekretar Marko Rubio bio je obaviješten, javila je reporterka CNN-a Kejtlan Kolins. Stejt department nije odmah odgovorio na zahtjev za komentar.
Američki general vazdušnjih snaga Aleksus Grinkjevič, najviši vojni komandant NATO-a rekao je da je NATO u bliskom kontaktu s Poljskom i drugim saveznicima povodom dronova koji su ušli u poljski vazdušni prostor tokom ruskog napada na zapadnu Ukrajinu, prenosi Rojters.
Portparol NATO-a dodao je da je ovo prvi put da su njihovi avioni reagovali na potencijalne prijetnje u savezničkom vazdušnom prostoru.
Jedan od NATO izvora rekao je ranije Rojtersu da taj savez upad dronova u poljsku teritoriju ne tretira kao napad.
Vazdušni prostor iznad varšavskog aerodroma "Šopen" u Varšavi, najvećeg u zemlji, ponovo je otvoren, saopštio je aerodrom na Iksu, dodajući da bi poremećaji i kašnjenja mogli da potraju tokom cijelog dana.
Aerodrom "Šopen" je ranije saopštio da je vazdušni prostor zatvoren zbog vojnih dejstava, nakon što su dronovi ušli u poljski vazdušni prostor tokom ruskog napada na Ukrajinu.
Podaci sajta Flightradar24 pokazali su ranije da je nekoliko letova, koji je trebalo da slete rano jutros na "Šopen", preusmjereno na aerodrome u Katovicama, Vroclavu i Poznanju.
Poljska je obnovila vazdušne operacije na aerodromima u Varšavi, Modlinu i Žešov, dok aerodrom u Lublinu ostaje privremeno zatvoren, saopštio je portparol Poljske agencije za kontrolu vazdušnog saobraćaja (PAZP) za privatnu televiziju TVN24, prenosi Rojters.
Američka Federalna administracija za avijaciju (FAA) ranije je saopštila da je "Šopen" jedan od četiri poljska aerodroma privremeno zatvorena, među kojima je i aerodrom "Žešov–Jasionka" na jugoistoku, čvorište za putnički i vojni transport ka Ukrajini.
Predsjednik Poljske Karol Navrocki odlučio je da sazove sjednicu Savjeta za nacionalnu bezbjednost u roku od 48 sati, nakon što je Poljska oborila ruske dronove koji su ušli u njen vazdušni prostor, prenosi Rojters.
„...vijest da ćemo imati potpune informacije o onome što se desilo u Poljskoj u roku od 48 sati navela me je na odluku da sazovem Savjet za nacionalnu bezbjednost u roku od 48 sati", rekao je Navrocki, dodajući da je situacija bez presedana u istoriji NATO i Poljske.
Veći dio Ukrajine, uključujući zapadne regione Volin i Lavov koji graniče s Poljskom, bio je pod uzbunama gotovo cijelu noć, saopštila je ukrajinska vojska.
Ranije je ukrajinsko vazduhoplovstvo izvijestilo da su ruski dronovi ušli u vazdušni prostor Poljske, članice NATO-a, i da su predstavljali prijetnju gradu Zamošču, ali je ta objava ubrzo uklonjena sa Telegrama.
Ukrajinski predsjednik Volodimir Zelenski izjavio je da je najmanje osam dronova bilo usmjereno ka Poljskoj tokom ruskih noćnih napada u kojima je upotrijebljeno ukupno oko 415 dronova i više od 40 raketa.
"Danas je napravljen još jedan korak u eskalaciji – rusko-iranski 'šahidi' djelovali su u vazdušnom prostoru Poljske, u NATO vazdušnom prostoru. Nije bila riječ samo o jednom 'šahidu' koji bi se mogao nazvati nesrećom, već o najmanje osam udarnih dronova usmjerenih ka Poljskoj", napisao je Zelenski na Iksu.
Rojters prenosi i da je vojna administracija Kijeva na aplikaciji Telegram saopštila da su ukrajinske jedinice protivvazdušne odbrane rano jutros pokušavale da odbiju ruski napad dronovima na glavni grad Ukrajine.
Od početka rata u Ukrajini 2022. godine, zabilježeno je više incidenata u kojima su ruski dronovi ulazili u vazdušni prostor država koje graniče s Ukrajinom, uključujući Poljsku i Rumuniju, ali su je do sada izbjegavano obaranje.
Zvaničnici su kao razloge navodili fizičku opasnost koju bi takve akcije mogle izazvati, kao i želju da se izbjegne eskalacija tenzija između Rusije i NATO-a.
"Čin rata"
U Sjedinjenim Američkim Državama (SAD), demokratski senator Dik Derbin izjavio je da ponovljene povrede NATO vazdušnog prostora od strane ruskih dronova pokazuju da predsjednik Rusije "Vladimir Putin testira našu odlučnost da zaštitimo Poljsku i baltičke države."
"Poslije pokolja koji Putin i dalje sprovodi u Ukrajini, ove upade ne smijemo ignorisati", napisao je na mreži Iks (X).
Republikanski kongresmen Džo Vilson, visoki član Odbora za spoljne poslove, napisao je na Iksu da Rusija "napada NATO saveznicu Poljsku" dronovima, ocijenivši to kao "čin rata".
Vilson je pozvao američkog predsjednika Donalda Trampa da odgovori sankcijama "koje će uništiti rusku ratnu mašineriju".
"Putinu više nije dovoljno što gubi u Ukrajini dok bombarduje majke i bebe, on sada direktno testira našu odlučnost na teritoriji NATO-a", rekao je.
Tramp, koji je u avgustu srdačno ugostio Putina u SAD na samitu, izjavio je proteklog vikenda da je spreman da pređe u drugu fazu sankcija protiv Rusije, nakon mjeseci bezuspješnih razgovora o mirovnom sporazumu.
To je bila njegova najsnažnija naznaka do sada da bi mogao pojačati pritisak na Moskvu ili njene kupce nafte kao odgovor na rat u Ukrajini.
Visoki zvaničnik Evropske unije za sankcije bio je u ponedjeljak u Vašingtonu radi razgovora o prvim usaglašenim transatlantskim mjerama protiv Rusije od kada se Tramp vratio na vlast u januaru, obećavši da će "okončati rat za 24 sata".
Dodatni bezbjednosni kontekst
Poljska je na visokom stepenu pripravnosti za objekte koji ulaze u njen vazdušni prostor otkako je zalutali ukrajinski projektil 2022. pogodio južno selo, ubivši dvoje ljudi, nekoliko mjeseci nakon početka ruske invazije na Ukrajinu. Međutim, do sada nije bilo izvještaja da su poljski ili saveznički sistemi odbrane obarali dronove.
Poljska je ranije saopštila da će u četvrtak u ponoć zatvoriti granicu s Bjelorusijom, zbog vojnih vježbi koje se tamo održavaju pod ruskim vođstvom.
Velike rusko-bjeloruske vojne vježbe, poznate kao "Zapad" manevri, izazvale su zabrinutost u susjednim članicama NATO-a – Poljskoj, Litvaniji i Letoniji.
Litvanija je najavila da će ojačati odbranu duž svoje granice s Bjelorusijom i Rusijom zbog ovih vježbi.
Ben Hodžis, bivši komandant američkih snaga u Evropi, rekao je da broj ruskih dronova koji ulaze u NATO vazdušni prostor "jasno pokazuje da je riječ o namjernim testovima NATO i nacionalnih sistema odbrane i ranog upozorenja".
"Moramo biti u stanju da reagujemo efikasno, svaki put", rekao je Hodžis za Rojters, dodajući: "Svakako bismo mogli raditi i više."
Siibiha: Putin samo nastavlja da eskalira, širi svoj rat i testira Zapad
Ministar spoljnih poslova Ukrajine izjavio je danas da ruski dronovi koji ulijeću u Poljsku tokom napada na Ukrajinu pokazuju nekažnjivost predsjednika Rusije Vladimira Putina i njegovo širenje rata.
"Putin samo nastavlja da eskalira, širi svoj rat i testira Zapad", napisao je Andrij Sibiha na mreži Iks.
"Ova situacija pokazuje da konačno treba donijeti odluku da se omogući partnerima korišćenje kapaciteta protivvazdušne odbrane u susjednim zemljama za presretanje dronova i raketa u ukrajinskom vazdušnom prostoru, uključujući i one koje se približavaju granicama NATO-a", kazao je on.
Bjelorusija: Oborili smo neke dronove koji su zalutali zbog elektronskog ometanja
Bjelorusija je danas saopštila da je oborila neke dronove koji su zalutali zbog elektronskog ometanja tokom razmjene udara između Rusije i Ukrajine, te da je Minsk obavijestio Poljsku i Litvaniju o približavanju dronova, prenosi Rojters.
U saopštenju načelnika Generalštaba Bjelorusije, general-majora Pavela Muravejka, nije navedeno čiji su dronovi zalutali.
"Tokom noćne razmjene udara bespilotnim letjelicama između Ruske Federacije i Ukrajine, snage i sredstva protivvazdušne odbrane Republike Bjelorusije neprekidno su pratili UAV-e koji su izgubili putanju kao rezultat dejstva elektronskog ratovanja strana u sukobu", naveo je Muravejko u saopštenju izdatom na engleskom jeziku.
"Neke od zalutalih bespilotnih letjelica uništene su od strane naših snaga protivvazdušne odbrane iznad teritorije republike", rekao je on.
Kazao je da su Poljska i Litvanija obaviještene o približavanju dronova.
Makron: Upad dronova u poljski vazdušni prostor tokom ruskog napada na zapadnu Ukrajinu "jednostavno neprihvatljiv"
Francuski predsjednik Emanuel Makron izjavio je danas da je upad dronova u poljski vazdušni prostor tokom ruskog napada na zapadnu Ukrajinu "jednostavno neprihvatljiv", dodajući da će uskoro razgovarati sa šefom NATO-a Markom Ruteom, prenosi Rojters.
"Nećemo praviti kompromise kada je bezbjednost naših saveznika u pitanju", napisao je Makron na društvenoj mreži Iks.
Bonus video:
