Novi glavni sekretar NATO-a Jens Stoltenberg preuzeo je dužnost koju je u proteklih više od pet godina obavljao Anders Fog Rasmusen.
Norvežanin Stoltenberg je u srijedu ujutro ušao u svoju kancelariju u sjedištu NATO-a u Briselu, a tokom dana predsjedavaće prvim sastankom Sjevernoatlantskog savjeta, tijela koje čine ambasadori zemalja članica te održati prvu konferenciju za novinare.
Stoltenberg, rođen u Oslu, na tom mjestu mijenja bivšeg danskog premijera Rasmusena, kojem je mandat istekao juče, nakon pet godina i dva mjeseca.
Jens Stoltenberg, 55-godišnji socijaldemokrata, u dva je navrata bio norveški premijer, od 2000. do 2001. te od 2005. do 2013. godine. Sin je Torvalda Stoltenberga, nekadašnjeg norveškog ministra obrane i spoljnjih poslova, koji je 1993. godine imenovan za posebnog izaslanika glavnog sekretara UN-a za bivšu Jugoslaviju.
Novi šef NATO djetinjstvo je proveo Beogradu, gdje je njegov otac Torvald Stoltenberg, poznat našoj javnosti kao mirovni posrednik UN za bivšu Jugoslaviju, 1960. godine bio postavljen za prvog sekretara norveške ambasade u Beogradu.
Djetinjstvo, koje je proveo u Beogradu, opisuje kao veoma srećno i rado se sjeća odrastanja u srpskoj prijestonici koju je posljednji put posjetio u oktobru 2007. godine.
“Imao sam ovdje veoma srećno i veoma dobro detinjstvo. Za Beograd me vežu veoma lijepe uspomene,” rekao je tada u izjavi za Tanjug.
Osim kuće u kojoj je odrastao, na Dedinju, njegovo omiljeno mjesto je Kalemegdan, gdje je naučio da skija. Prisećajući se dana koje je proveo u Beogradu, Stoltenberg je rekao da pamti omiljena srpska jela koja je volio da jede kao dječak - punjene paprike, pasulj i ćevape.
Dadilja iz Beograda o novom šefu NATO
O Stoltenbergu je progovrila i njegova radašnja dadilja Smilja Katić, koja je skoro čitavu deceniju bila zadužena za njegovo vaspitanje, kako u Beogradu, tako i jedno vrijeme u Oslu.
“Jens nije moj sin, ali je tako u mom srcu ostao,” rekla je Katićeva tokom susreta 2007. sa Stoltenbergom u kući u kojoj je odrastao. Katićeva je rekla novinarima da je mali Jens bio nestašno, ali i dobro dijete koje bi svaki roditelj poželio.
“Volio je da se puno igra, ali i da pomaže starim ljudima”, rekla Katićeva, koja je bila vidno uzbuđena prilikom njenog trećeg susreta sa Stoltenbergom u posljednjih 15 godina. Ona je 1992. godine posjetila porodicu Stoltenberg, dok je norveški premijer uzvratio posjetom Katićevoj u njenom domu u Subotici 2000. godine.
Opisujući porodicu Stoltenberg, Katićeva je navela da joj nije bio problem da se uklopi, jer su svi njeni članovi naučeni da poštuju ljude, dobrotu i pravednost.
Prisjećajući se godina koje je Katićeva provela u njegovoj porodici, Stoltenberg je rekao da je ona tokom godina postala veoma "važan član porodice" bez koga se nije moglo, podsjećajući da je Smilja sa njima krenula u Oslo 1964. godine kad su Stoltenbergovi odlučili da se vrate u domovinu.
Jens Stoltenbeg, ekonomista po obrazovanju, za glavnog je sekretara imenovan u martu ove godine. U mladosti je bio pacifist i pripadao je pokretima koji su bili protiv NATO-a i Evropske zajednice. Već 70-tih godina protestovao je protiv američkog rata u Vijetnamu, ali je kasnije Norveška s njim na čelu kao premijerom učestvovala u ratu u Avganistanu te u vazdušnim udarima protiv Gadafijevog režima u Libiji.
Tokom svoje političke karijere razvio je dobre odnose s Rusijom, s kojom NATO zbog krize u Ukrajini ima najzategnutije odnose od završetka Hladnog rata.
On je prvi glavni sekretar koji dolazi iz zemlje koja graniči s Rusijom. Stoltenberg je s ruskim čelnicima Vladimirom Putinom i Dmitrijem Medvedevim zaključio sporazume o razgraničenju na moru i o ukidanju viza za lokalno stanovništvo s obje strane granice.
Bonus video:
