Ekstremističko utočište na internetu: Kako besmislena teorija širi otrov po svijetu

Napadač na džamije u Krajstčerču je rekao da je samo jedan od „miliona” ljudi sa stavovima koji su ga inspirisali da pobije 49 muslimana.

Brenton Tarant je rekao da su samo članovi grupe Vitezovi templari Andersa Brejvika znali za njegov plan, ali da je „donirao mnogim nacionalističkim grupama i bio u interakciji sa puno njih”.

Tvrdi da je odlučio da izvede napad prije dvije godine, dok je obilazio zapadnu Evropu početkom 2017.

Bezbjednosni izvori su kazali za britanski „Indipendent” da se možda sastao sa članovima ultradesničarskih organizacija tokom posjete koja se podudarila sa tenzijama oko terorističkih napada inspirisanih Islamskom državom i predsjedničkim izborima u Francuskoj.

Njegov „manifest” je postavljen na onlajn forum 8chan sa molbom anonimnim korisnicima da šire njegovu poruku, što su oni i uradili.

Međutim, u tom dokumentu nema ništa novo - takve ideje i ideologiju odavno šire ultradesničarske grupe i ličnosti širom SAD, Australije i Evrope, navodi „Indipendent”. Glavno Tarantovo opravdanje za teroristički napad je teorija zavjere o genocidu nad bijelcima, koja kaže da nebijelci „zamjenjuju” ljude bijele rase u zapadnim državama. Srž teorije njegovog manifesta je takozvanih 14 riječi i taj broj je ispisan po njegovom oružju, zajedno sa imenima i sloganima kojima izražava svoje uvrnute motive. Frazu „moramo obezbijediti budućnost za naše ljude i budućnost za našu bijelu djecu” su prisvojili ultradesničarski teroristi širom svijeta, uključujući britansku neonacističku grupu Nacionalna akcija.

„Indipendent” piše da su pobornici teorije o bijelom genocidu i bivša novinarka Kejti Hopkins, osnivač sajta InfoWars Aleks Džons, osnivač organizacije Proud Boys Gevin Mekinis i kanadska jutjuberka Lorin Sadern.

Donald Tramp je 2016. skrenuo pažnju na tu teoriju kada je retvitovao post rasističkog i antisemitskog naloga WhiteGenocideTM.

Alternativnu verziju iste teorije, „Velika zamjena”, širi panevropska etno-nacionalistička grupa Generation Identity i Tarant je tako nazvao svoj dokument.

Britansko poglavlje grupe Generation Identity počelo je 2017. i ona šalje članove u kampove za indokrinaciju u Francuskoj, dok na univerzitetima i protestima drži zapaljive nastupe.

Njeno članstvo u realnom životu u Britaniji je malo, ali je na internetu šire figure poput antiislamskog aktiviste Toma Robinsona.

Prije nego što je njen glavni nalog zabranjen na Tviteru, grupa je često objavljivala neprovjerenu statistiku i tvrdnje o „zamjeni” bijelaca u britanskim gradovima i padu nataliteta.

Ultradesnica koristi priču o demografskim promjenama u Evropi i raspravu o tome kako bi trebalo integrisati migrante i to je dovelo do porasta podrške populističkim strankama posljednjih godina.

Mnoge ekstremističke grupe koriste statistiku o stopi nataliteta za svoje tvrdnje da su bijelci na kontinentu ugroženi, ali se „bijeli” etnicitet loše definiše, piše britanski list.

Istraživanja pokazuju da su više stope rađanja povezane sa kulturnim i socio-ekonomskim faktorima u novim migrantskim porodicama i da se vremenom spajaju sa lokalnim stanovništvom.

„Ne postoje dokazi da su bijelci na putu istrebljenja niti da je u toku bilo šta što je čak približno koordinisanom napadu da se oni zamijene (a kamoli ubiju)”, dodaje „Indipendent”. Ovim tvrdnjama je prožet Tarantov dokument, koji poziva bijelce da ubijaju nebijelce i muslimanske „okupatore” i da imaju više djece.

Tarant tvrdi da je imao „kratak kontakt” sa Brejvikom, čiji je manifest inspirisao napadače i zavjerenike, uključujući oficira američke obalske straže koji je planirao da ubija demokrate i novinare.

Naveo je da je tom prilikom rekao Brejvikovim sljedbenicima, koji sebe zovu Vitezovi templari, za svoj plan, i da je dobio njihov „blagoslov”.

Nije jasno da li je bio moguć kontakt između Taranta i Brejvika. Norveške vlasti su saopštile da kompjuter koji masovni ubica koristi nema pristup internetu i da je dozvoljeno da preko telefona razgovara samo sa jednom prijateljicom.

Određena prepiska mu je dozvoljena, ali se pisma provjeravaju, naročito da bi se spriječila komunikacija sa drugim desničarskim ekstremistima.

Među ličnostima koje su Taranta inspirisale su i osnivač britanske Unije fašista Osvald Mozli i ultradesničarski teroristi, uključujući napadača iz Finzberi parka Darena Ozborna, napadača na školu u Švedskoj Antona Lundina Petersona, italijanskog ubicu migranata Luku Trainija i napadača na crkvu u Čarlstonu Dilana Rufa.

Tarant tvrdi da nije nacista, nego fašista i koristi neonacističke motive uključujući keltski krst i „crno sunce”, koje se nalazi na prvoj strani njegovog manfesta.

Dokument je sastavljen kao bizarni format pitanja i odgovora, gdje se pita: „Odakle dobijate/istražujete/razvijate svoja ubjeđenja?”

Odgovor glasi: „Sa interneta, naravno. Nigdje drugo nećete naći istinu”.

Na sajtu Gab, koji se opisuje kao „društvena mreža slobodnog govora”, mnogi ultradesničarski korisnici su opravdavali njegov napad tvrdeći da samo „uzvraća udarac” i „opire se invaziji”.

Na platformi 8chan, jedan korisnik je pozdravio Taranta kao „novog Brejvika”, a anonimni korisnici su otvoreno slavili masakr.

Robert Evans iz grupe Belingket za istraživanje interneta, napisao je: „Nije prošao ni sat, a već su se pojavili pozivi da drugi slijede njegove krvave korake.”

Istoriju Balkana poznaje do detalja

Nekoliko mjeseci prije puta u zapadnu Evropu, krajem 2016, Tarant je boravio u Crnoj Gori, Srbiji, Bosni i Hrvatskoj, gdje je posjetio mjesta istorijskih bitki, rekao je bugarski državni tužilac Sotir Cacarov.

U taj region se vratio u novembru 2018, da obiđe istorijske znamenitosti Bugarske, Rumunije i Mađarske.

„Poznaje istoriju Balkana do detalja, i rekla bih bolje nego mnogi na Balkanu,” kazala je bugarska ministarka spoljnih poslova Ekatarina Zaharijeva.

Tarant je bio i u Turskoj „više puta i tamo boravio duže vremena”, rekao je Rojtersu visoki turski zvaničnik, ne navodeći datume.

Prema njegovim objavama na društvenim mrežama, Tarant je bio i u Pakistanu i Sjevernoj Koreji.

Tarant je sam rekao da je bio u Francuskoj, Španiji i Portugalu.

Bivši instruktor fitnesa u ruralnom dijelu Australije izjavio je da je „običan bijelac” iz radničke klase, koji je bio impresioniran neofašističkom ideologijom tokom putovanja po Evropi. On je juče optužen za zločin u Krajstčerču, trećem gradu po veličini na Novom Zelandu. Tokom saslušanja na sudu izgledao je ravnodušno, a kada je ušao u sudnicu rukom je napravio znak bijelih suprematista. Pretpostavlja se da ranije nije osuđivan tako da nije bio na spisku službe bezbjednost Novog Zelanda kao potencijalno opasan građanin sa policijskim dosijeom.

Samozvani fašista će ostati u pritvoru do sljedećeg saslušanja zakazanog za 5. april.

Premijerka najavila strože zakone o oružju

Kamera koju je Tarant nosio na glavi snimajući masakr slijedila je cijev njegovog oružja, kao u sablasnim video igricama.

Tarant je uhapšen u svom automobilu, gdje je držao improvizovane eksplozivne naprave, 36 minuta pošto je policija primila prvi poziv.

Premijerka Novog Zelanda Džasinda Ardern je saopštila da su se u njegovom vozilu nalazila još dva komada vatrenog oružja i da je imao namjeru da nastavi napad.

Njen kabinet je saopštio da je osumnjičeni poslao svoj manifest mejlom na adrese premijerke, opozicionog lidera, predsjednika parlamenta i oko 70 medija, nekoliko minuta prije napada.

U mejlu, kako je saopšteno, nije pomenut napad niti išta što bi pomoglo da on bude spriječen.

Ardern je kazala da je Tarant imao dozvolu za nošenje oružja i da je navodno koristio pet komada oružja, uključujući dvije poluautomatske puške i dvije sačmare, koje su modifikovane.

„Sada vam mogu reći jednu stvar, naši zakoni o oružju će se promijeniti”, rekla je Ardern novinarima, dodavši da će biti razmotreno uvođenje zabrane poluautomatskog pružja. Vlasti Novog Zelanda su u prošlosti pokušavale da pooštre zakone o vatrenom oružju, ali su snažni lobi i lovačka tradicija suzbili te napore.

Tarant je živio u Danedinu, na novozelandskom Južnom ostrvu, i bio je član streljačkog kluba, gdje je navodno često vježbao gađanje iz poluautomatske puške AR-15. To je verzija američke vojne puške M16.