Duboko podijeljeni lideri Grupe 7 industrijalizovanih demokratija sporili su se juče zbog insistiranja predsjednika SAD Džoa Bajdena da povuče vojne trupe iz Avganistana do 31. avgusta.
U djelimičnoj demonstraciji jedinstva, lideri G7 su se složili oko uslova za priznavanje i uspostavljanje odnosa sa budućom talibanskom vladom, ali je razočaranje bilo vidljivo jer nijesu uspjeli da ubijede Bajdena da produži američke operacije na aerodromu u Kabulu kako bi hiljade Amerikanaca, Evropljana, državljana drugih zemalja i ugroženih Avganistanaca mogli biti evakuisani.
Agencija AP ističe da je virtuelni sastanak lidera Britanije, Kanade, Francuske, Njemačke, Italije, Japana i SAD služio ne samo kao završnica 20-godišnjeg angažamana Zapada u Avganistanu, već i kao svojevrsno priznanje evropskih sila da su SAD te koje imaju posljednju riječ.
”Naš najveći prioritet jeste da se pobrinemo za bezbjednu evakuaciju naših državljana i onih Avganistanaca koji su sarađivali sa nama i pomagali nam posljednjih 20 godina, i da obezbijedimo bezbjedan izlaz iz Avganistana”, naveli su lideri u zajedničkom saopštenju u kojem nijesu naznačili kako namjeravaju da pruže bezbjedan izlaz bez vojnog prisustva.
Lideri su takođe saopštili da će o “avganistanskim stranama suditi na osnovu djela, a ne riječi”, ponovivši upozorenje talibanima da se ne vraćaju na strogi islamski oblik vladavine koji su praktikovali od 1996. do 2001.
Ipak, uprkos naporima da predstave jedinstven front u saopštenju, lideri su pojedinačno iznijeli drugačije stavove o sastanku i situaciji u Avganistanu, koja se dramatično promijenila od kako se blok posljednji put sastao u Britaniji u junu. AP podsjeća da je tada tema Avganistana bila na 57. mjestu u finalnom komunikeu od 70 stavki - iza Ukrajine, Bjelorusije i Etiopije.
”Želim da naglasim ponovo da su SAD ovdje u liderskoj poziciji”, kazala je njemačka kancelarka Angela Merkel novinarima nakon sastanka. “Bez Sjedinjenih Država mi ostali, na primjer, ne možemo nastaviti misiju evakuacije”.
Britanski premijer Boris Džonson je kazao da će “nastaviti evakuaciju do posljednjeg trenutka”. Džonson koji je otvoreno lobirao da se vojno prisustvo na aerodromu nastavi nakon 31. avgusta, priznao je da nije mogao da utiče na Bajdena da produži vojno prisustvo SAD. “Međutim, čuli ste šta je predsjednik SAD imao da kaže, čuli ste šta su i talibani rekli”, kazao je on.
Visoki francuski zvaničnik, koji je u skladu sa francuskom praksom želio da ostane anoniman, kazao je da se predsjednik Emanuel Makron takođe zalagao za produženje roka i nakon 31. avgusta ali da će se “prilagodiiti” odluci SAD. “To je sada u rukama Amerikanaca”.
Šef CIA Vilijam Berns sastao se ranije juče sa talibanskim liderom mulom Abdulom Ganijem Baradarom u Kabulu na razgovorima na kojima su talibani naglasili da neće prihvatiti američko vojno prisustvo na aerodromu poslije 31. avgusta.
Svega nekoliko minuta nakon okončanja sastanka lidera G7, jedan zvaničnik Bijele kuće je potvrdio da Bajden planira da se drži naznačenog roka. Bajdenovo obraćanje liderima trajalo je nekoliko minuta na samom početku sastanka koji je trajao manje od sat vremena, saopštila je Bijela kuća.
Liderima G7 pridružili su se i predsjednica EK Urusla fon der Lajen, predsjednik Evropskog savjeta Šarl Mišel, generalni sekretar UN Antonio Gutereš i generalni sekretar NATO-a Jens Stoltenberg.
Bonus video:
