Luksuzno ukrašena sala za konferencije opskrbljena kafom, u kojoj se nalaze ljudi u tamnim odijelima s akreditacijama, čest je prizor u Vašingtonu. Ono po čemu se događaj održan u Mejflauer hotelu, organizovan od strane mladog Centra za američki način života, izdvaja u odnosu na ostale jeste natpis na vratima: “Laži vladajuće klase”.
”Američke elite su neprosvijećene, nekompetentne i nekvalifikovane”, kaže Majkl Anton, bivši savjetnik Donalda Trampa za nacionalnu bezbjednost, tokom prvog panela. Ujedinjeni u favorizovanju ekonomskog nacionalizma, ograničene vanjske politike i ograničenih migracija, mnogi od samoproklamovanih nacionalnih konzervativaca koji prisustvuju događaju smatraju da je “prijetnja” Sjedinjenim Američkim Državama od strane ljevice egzistencijalnog karaktera. Svi oni, pak, puni su samopouzdanja.
U novembru Republikanci očekuju da će ponovo dobiti većinu u jednom ili čak oba doma Kongresa, pa se konzervativci nadaju da će preobraziti dio energije pokreta koji je u procvatu u dio te političke moći. Ushićeni zbog izbora Donalda Trampa, ali i razočarani zbog njegovog neuspjeha u pretvaranju neuobičajenih instikata u konkretne poteze, oni su usmjereni na oblikovanje nove konzervativne elite i agende. Predani istomišljenici i bivši zvaničnici Trampove administracije zauzeti su stvaranjem analitičkih centara i organizacija za javno zastupanje kako bi stvorili politike i što je najvažnije - kadar za novu desnicu Republikanske stranke.
Konzervativci su se dugo oslanjali na takve organizacije da “formulišu koncepte, strategije i politike koje će izabrani zvaničnici moći da primijene kada budu na pozicijama moći”, kaže Metju Kontineti, istraživač i autor istorije američke desnice na konzervativnom Američkom institutu za preduzetništvo. Mnogo prije nego je Ronald Regan izabran za predsjednika, analitički centri poput “Heritage Foundation” i časopisi poput “National Review” promovisali su generaciju republikanaca koji su prihvatali slobodno tržište, društveni konzervativizam i vanjsku politiku baziranu na samopouzdanju. Oni su stvarali karijeru mladim konzervativcima - i obezbjeđivali kadar menadžerima za ljudske resurse u Bijeloj kući i šefovima kabineta u Kongresu, koji su tražili ideološki bliske saradnike.
Ali, neočekivanom izboru gospodina Trampa nije prethodio proces građenja institucija koje bi bile u skladu s njegovim instiktom “Amerika na prvom mjestu”. Umjesto toga, da bi popunio mjesta u kabinetu Tramp je zavisio od institucija poput “Heritage Foundation”, u kojima mu veliki broj eksperata nije naklonjen. Republikanska partija se u Kongresu bavila drugim prioritetima, poput smanjenja poreza. Kao najefikasnija u pripremi novih politika pokazala se grupa disidenata u Republikanskoj stranci koji imaju iskustvo i veze u Vašingtonu, poput advokata Roberta Lajthicera za kojeg Kontineti smatra da se pokazao kao jedan od najefiskasnijih u administraciji. Nova desnica, nošena Trampovom pobjedom, shvatila je da su joj potrebne nove institucije. Klermont institut, čije sjedište je u Kaliforniji, jedna je od intitucija koja je napravila prve značajne korake. Za nju se brzo pročulo zahvaljujući tome što su pojedinci povezani s njom stali u odbranu Trampa. Jedan od njih je i gospodin Anton. Drugi, Džon Istman, pravni je teoretičar koji stoji iza Trampovog pokušaja da zadrži vlast i nakon izbora 2020. godine. Institut ima naučni žurnal, “Claremont Review of Books”, i centar na Kapitol hilu blizu drugih institucija nove desnice. Par ulica dalje je sjedište konzervativnog koledža Hilsdejl gdje je Anton predavač. Blizu je i kuća bivšeg Trampovog savjetnika Stiva Benona koji okuplja ličnosti iz svijeta nove desnice i podržava nacionalne konzervativce u inostranstvu poput Matea Salvinija u Italiji.
Trenutno ideje nove desnice promoviše jedna manja grupa žurnala. “American Affairs”, žurnal koji izlazi tromjesečno i čije prvo izdanje je izašlo 2017. godine, brani politike u interesu industrije i ne prihvata slobodno tržište konzervativaca iz prošlosti; on predstavlja dobar primjer korišćenja državne moći od strane nove desnice, a za potrebe preoblikovanja ekonomije i društva. “First Things” i “American Conservative” su stariji žurnali, ali predstavljaju većinsko religijsko i nacionalističko razmišljanje.
”First Things” je objavljivao eseje u kojima se podržava država blagostanja naklonjena porodici i zabrani abortusa.
”The American Conservative” se zalagao za ograničeno američko učešće u ratu u Ukrajini. Njihov mali tiraž ne odgovara u potpunosti njihovom značaju u usmjeravanju debate i davanju šanse misliocima nove desnice da poboljšaju svoju reputaciju.
Kako bi se ideje nove desnice sprovele u djelo, stvoren je veliki broj novih analitičkih centara. Jedan od naprednijih je “American Compass”, formiran 2020. godine.
”Postojao je prazan prostor u institucionalnom okviru za predstavljanje novih ideja na rigorozan način”, tvrdi osnivač Oren Kas. On nije pristalica Donalda Trampa čije postupke iz 2020. godine inače smatra prekršajima koji zavređuju opoziv. Gospodin Kas je više fokusiran na detaljne predloge u korist okretanja Republikanske stranke ka etatizmu, koji su se ispostavili kao uticajni u krugovima zakonodavaca.
Prošle godine senator Mit Romni predložio je univerzalni dječiji dodatak s ciljem smanjenja stope siromaštva i podsticanja stvaranja porodice. Po mnogo čemu taj predlog ima karakteristike ideje koja je potekla iz organizacije “American Compass”, ali su gospodin Kas i njegovi saradnici kritikovali nedostatak podsticaja za rad. Novi predlog zakona upućen 15. juna je uključivao i uslove koji se odnose na zarade. Drugi predlog analitičkog centra, prema kojem bi se formirali savjeti radnika u firmi umjesto sindikata, preuzeo je senator Marko Rubio. Bivši zvaničnici iz Trampove administracije su takođe stvarali razne organizacije ne samo radi promovisanja politika već i vjerovatno radi vođenja kulturnog rata. Institut za javne politike “America First” i Centar za obnovu Amerike štancaju izvještaje o najvećim strahovima desnice pri čemu je Centar za obnovu Amerike pripremio i sredstva za školske odbore kako bi suzbili predavanja iz kritičke rasne teorije.
”America First Legal”, osnovan od strane Stivena Milera, inače bivšeg Trampovog saradnika, vodi postupak protiv Bajdenove administracije pred sudom uglavnom zbog svega što ima veze s popuštanjem pravila o ulasku migranata.
Ove institucije nove desnice možda su i najlojalnije Trampu lično. Centar za obnovu Amerike zaposlio je Džefrija Klarka, bivšeg zvaničnika u američkom Ministarstvu pravde, kojeg je Tramp pokušao da postavi kao državnog tužioca koji bi mu pomogao da ostane na vlasti. Nakon što je FBI tim povodom pretresao Klarkovu kuću 22. juna, Ras Vot, predsjednik COA i bivši Trampov direktor Kancelarije za upravu i budžet Bijele kuće, označio je pretres kao “kriminalizaciju politike”.
Moć naroda
Da li će politike postati realnost ili ne zavisi od privlačenja i unapređivanja kadrova, posebno onih mlađih. Jedan od najvažnijih napora u privlačenju mladih kadrova napravljen je kroz Nacionalnu konferenciju konzervativizma koja se organizuje na godišnjem nivou još od vremena Trampove administracije. Ova konferencija privukla je ne samo mislioce nove desnice, već i mnoge ambiciozne političare poput senatora Džoša Holija i Teda Kruza. Mogućnost da se sretnu s nekim od najvećih imena nove desnice učinila je konferenciju veoma popularnom među mladim konzervativcima. Entuzijazam je posebno vidljiv u nekim starijim institucijama konzervativaca koje služe mladima i aktivistima, uključujući “Turning Point USA” i konferenciju Konzervativne političke akcije, koje su se približile Trampu da bi zadržale svoj uticaj.
Klermont institut ima alumniste koji su veoma zastupljeni u konzervativnom pokretu. Ali projekat “American Moment”, pokrenut februara 2021. godine, ima za cilj identifikovanje i obučavanje mladih konzervativaca za karijeru u Vašingtonu. “Tražimo ljude koji dijele naša uvjerenja i motivaciju da bi ih uključili u borbu”, kaže predsjednica organizacije, Saurab Šarma.
Novac za ovakve inicijative dolazi dijelom od donatora koji već duže vrijeme ulažu u ciljeve konzervativaca, poput “Bradley”, “DeVos” i “Scaife” fondacija. Institucije s dužom tradicijom će se boriti za ove fondove: s izborom novom predsjednika, “Heritage” fondacija se okreće retorici i pozicijama nove desnice, dijelom i da bi sačuvala pristup donatorima; dok će organizacije utvrđene u skepticizmu prema Trampu možda izgubiti značaj u partiji, ali će ostati izuzetni za prikupljanje sredstava.
Nova desnica se pokazala i kao fleksibilna u mobilizaciji novih donatora. Piter Til, kapitalista i jedan od prvih podržavalaca Trampa, postao je donator Nacionalne konferencije konzervativaca. Dvije filantropske organizacije iz Silicijumske doline, “The Hewlett Foundation” i “Omidyar Network”, izdvojile su na stotine miliona dolara za razne organizacije kako bi se razvile alternative tržišno orjentisanim politikama. “American Affairs”, “American Compass” i “American Moment” su svaka pojedinačno obezbijedile dio ovog novca.
Prava efikasnost svih ovih aktivnosti biće u većem fokusu nakon novembarskih izbora koji mogu dati Republikancima većinu u oba doma Kongresa. Ukoliko se to desi, partiji će možda trebati preko 1 000 novih kadrova, a nova desnica želi da obezbijedi većinu tih kadrova. Oni će širiti ideje, pomagati u pripremi zakonske regulative i popunjavati mjesta u izvršnoj grani vlasti za potrebe sljedećeg republikanskog predsjednika.
Mjesto spoticanja za novu desnicu mogao bi biti njen odnos prema Donaldu Trampu. Mnogi politički štreberi su ambivalentni prema njegovom kontinuiranom angažmanu u političkim aktivnostima Republikanske stranke; oni se više bave dugoročnim aspektima razvoja njihovog pokreta. Odanost birača Republikanske stranke bivšem nepredvidivom predsjedniku može oslabiti nadu elita nove desnice u izbor mnogo disciplinovanijeg nasljednika, poput guvernera Floride Rona de Santisa. U svakom slučaju, ko god da postane predsjednik iz redova nove desnice, u Vašingtonu ga čeka armija pristalica.
Prevod: Boris Lipovina
Bonus video:
