Izraelsko vojno rukovodstvo više od decenije nevoljno priznaje ključnu osobinu svoj neprijatelja u Gazi: Hamas umije da čeka svoj trenutak.
“Pustite zvijer da spava dok ne budete spremni”, bila je mantra Mahmuda Ajramija, veteranskog palestinskog borca koji je obučavao generaciju militanata iz Gaze.
Primjera je puno. Hamas je 2018. godine objavio fotografije izraelskih vojnika na meti svojih snajpera - metak nije ispaljen, čak iako su Izraelci pucali na demonstrante kod ograde na granici. Na drugom snimku prikazani su ekstremisti kako uništavaju vojni autobus projektilom “kornet” - ali su sačekali da se vojnici raziđu i da vozač ide na pauzu za cigaretu.
Očiglednu uzdržanost Izrael je protumačio kao znak da je Hamas odvraćen. Međutim za Ajramija, ova militantna grupa je samo čekala da uvuče Izrael u borbu u trenutku koji ona izabere.
“Dovedite mi zvijer, i zajedno ćemo je ubiti”, obećao je borcima ispred njegove vile 2021. godine, nakon što je Hamas proglasio pobjedu nad Izraelom u 11-dnevnom ratu koji je uključivao žestoku razmjenu palestinskih raketa i izraelskih bombi - ali ne i kopnene trupe.
Okidač se dogodio 7. oktobra, kada su Hamasovi borci upali u izraelske gradove i vojne pozicije ubivši preko 1400 ljudi i otimajući 230 talaca, što je kako tvrde izraelski zvaničnici najveći gubitak života unutar Izraela od osnivanje te države. Razmjeri užasa u tom napadu su uvukli Izrael u najveću vojnu operaciju u Gazi, u vazdušnim i artiljerijskim napadima sa zemljom su sravnjeni ogromni djelovi teritorije, a preko 9000 ljudi je ubijeno, tvrde palestinski zvaničnici.
Uz tehnološku superiornost i žestoko naoružanje Izrael je sada pokrenuo prvu kopnenu ofanzivu u Gazi u posljednjih skoro deset godina. Od prošlog petka “merkava” tenkovi i vojska su ušli u Pojas Gaze. Njihovo odredište je grad Gaza, srce političke i oružane mašinerije Hamasa.
“Kako Izraelske odbrambene snage (IDF) budu ulazile u grad Gazu, Hamas će imati prednost domaćeg terena - i oni su spremni”, upozorio je Devorah Margolin sa Instituta za bliskoistočnu politiku u Vašingtonu.
“Pripremali smo se za izraelsku kopnenu ofanzivu još i prije nego što smo sproveli naš napad. Imamo neka iznenađenja za neprijatelja. Lakše ćemo se nositi sa ratovanjem u gradskoj nego sa vazdušnim napadima - to ne može da se poredi, kazao je jedan od lidera Hamasa Ali Barek
Još u avgustu, general-major Jicak Brik, bivši vojni ombudsman, upozorio je da Izrael “nije spreman za rat”. Izraelski vojnici nijesu učestvovali u većoj kopnenoj borbi od 2014. godine - kada je Izrael posljednji put rasporedio trupe unutar Gaze - a vodeći vojni zvaničnici su se bavili potencijalnim prijetnjama iz Irana umjesto teritorijom u najbližem susjedstvu.
U međuvremenu, Hamas je od 2008-9, kada se prvi put suočio sa izraelskim kopnenim napadom, postajao sve snažniji u vojnom smislu, kazali su vojni zvaničnici i analitičari.
Čak i tada, vojno krilo Hamasa, Al Kasam brigade, rasporedile su 16000 boraca pored 2000 vojnika u jedinicama. Sada prema navodima IDF-a, Hamas ima čak 40 000 elitnih boraca, veliki arsenal dronova i oko 30 000 raketa. Od 7. oktobra do petka ispaljeno je 8500 raketa, iscrpljujući interventne sisteme izraelske “gvozdene kupole” do te mjere da su SAD morale da pošalju zamjene.
Emil Hokajem, direktor za regionalnu bezbjednost na Međunarodnom institutu za strateške studije u Londonu, kazao je da su Hamas obučavali “najbolji u poslu”, govoreći o iranskoj elitnoj Revolucionarnoj gardi i njenom najmoćnijem posredniku Hezbolahu u Libanu. “To je takođe organizacija koja brzo uči, a koja se u nekoliko navrata borila protiv izraelskih snaga”, kazao je Hokajem. “Hasmas poznaje teren izuzetno dobro i braniće ga žestoko i lukavo”.
Njegovi borci su već tokom napada 7. oktobra pokazali da mogu da sprovedu dobro koordinisanu operaciju u kojoj je učestvovalo najmanje 1500 vojnika koji su napali Izrael sa kopna, iz vazduha i sa mora, pod zaštitom 3000 raketa koje su skoro preopteretile izraelski sistem vazdušne odbrane.
U Gazi, Hamas je iskopao ogromnu mrežu dubokih tunela otpornih na bombardovanje iz vazduha i opskrbio ih zalihama da se mogu odupirati višemjesečnoj izraelskoj opsadi.
“Pripremali smo se za izraelsku kopnenu ofanzivu još i prije nego što smo sproveli naš napad”, kazao je prošle nedjelje za “Fajnenšl tajms” Ali Barek, istaknuti pripadnik Hasaovog političkog rukovodstva u egzilu. “Imamo neka iznenađenja za neprijatelja”, dodao je on. “Lakše ćemo se nositi sa ratovanjem u gradskoj sredini nego sa vazdušnim napadima - to ne može da se poredi”.
Mnoge od vojnih lekcija koje je Hamas naučio od Hezbolaha potiču od sudbonosnog trenutka 1992. godine kada je Izrael deportovao oko 400 Palestinaca, uključujući i lidere Hamasa, u Liban i ostavio ih usred zime na planinskoj ničijoj zemlji.
Dominatno šiitski Iran i Hezbolah tada su dobili priliku da privuku sunitski Hamas, nakon što su njegovali palestinski Islamski džihad u Pojasu Gaze, manju militantnu grupu koja takođe učestvuje u ovom sukobu. Izraelski zvaničnici tvrde da je Hezbolah upoznao Hamas sa raketnom tehnologijom, pružio mu obuku i druge tehnike.
Bejrut je od tada postao dom nekolicine lidera Hamasa i, vremenom, Hamas je počeo da gradi vojno prisustvo u Libanu - što se pokazalo i kada je skladište oružja, za koje se vjeruje da pripada Hamasu, eksplodiralo krajem 2021.
Hamas je od tada polako unapređivao kvalitet svog naoružanja, krijumčareći komponente kako bi pretvorio rakete u navođeno precizno oružje, pa čak napravio i podvodni dron.
Prema tvrdnjama Hamasa, ta grupa sada pravi “mutabar-1” protivavionske rakete koje se lansiraju sa ramena, za koje tvrdi da mogu oboriti izraelske helikoptere, i “al-jasin” protivtenkovske rakete, za koje tvrdi da mogu probiti reaktivnu oklopnu zaštitu izraelskih tenkova “merkava”.
U međuvremenu, grupa je razvila tehniku ratovanja u gradskoj sredinama koja je uslovljena potrebom da se suprotstavi izraelskoj tehnološkoj i vazdušnoj superiornosti tako što će borbu prebaciti na ulice u urbanim sredinama.
“Hamas je više Vijetkong nego ISIL”, kazao je Hokajem, govoreći o komunističkim borcima koji su na kraju pobijedili američke snage tokom vijetnamskog rata, i džihadističkoj grupi koju Izrael poredi sa Hamasom.
Kao što je Vijetkong učinio u Vijetnamu, Hamas je pretvorio Gazu u tvrđavu barikada i mišjih rupa - uključujući i mrežu tunela dugi 400 kilometara u koju Hamasovi borci mogu da se sklone tokom izraelskih vazdušnih napada i da je iskoriste za napade iz zasjede na izraelske snage.
Dok izraelske trupe ulaze dublje u Gazu, Hamas će vjerovatno pokušati da koristi nadzemne zasjede, brze udare i bombaške napade kako bi isrcpili izraelsku uglavnom civilnu vojsku rezervista i primorali ih na uličnu borbu.
“Hamas nema doktrinu u striktnom smislu te riječi. Njihov pristup se uglavnom bazira na tome da nanesu što veću štetu Izraelcima, koristeći kombinaciju hibridnih i konvencionalnih snaga”, izjavio je Bilal Saab, saradnik Instituta Čatam haus u Londonu.
“Operacije su takođe u velikoj mjeri decentralizovane. Postoji svojevrsna ćelijska vojna struktura, u kojoj svaka četa djeluje samostalno”, kazao je on.
Hamasove propagandne operacije su još jedna važna komponenta. Oboreni izraelski helikopteri, uništeni tenkovi ili zarobljeni vojnici će pomoći toj militantnoj grupi da projektuje imidž pobjede, kazali su vojni analitičari.
Istovremeno, rakete ispaljene iz sakrivenih lansera će sukob održavati duboko i na terotiriji Izraela što će podstaći bazu podrške Hamasa - kao onda kada je međunarodni aerodrom Ben Gurion u Tel Avivu bio zatvoren tokom 50-dnevnog rata 2014. godine.
Još jedna lekcija koju je Hamas naučio od drugih militantnih grupa jeste važnost bezbjedne komunikacije. Dok je Hezbolah izgradio svoju optičku mrežu, Hamas je operativnu bezbjednost održavao tako što se opredijelio za “kameno doba” i žičane telefonske linije izbjegavajući uređaje koje je moguće hakovati ili koji emituju elektronski potpis.
Jedan od razloga zašto Izrael nije mogao da predvidi napad 7. oktobra je, prema riječima jednog izraelskog zvaničnika, i taj što su prisluškivali “pogrešne linije”. U međuvremenu ključne vojne informacije su razmjenjivane ili preko “analognih” sistema, ili drugih šifrovanih sistema, možda uvezenih iz Irana koji su Izraelu bili nepoznati.
Ovo je tehnološki trik koji nosi snažno upozorenje za izraelski kopneni napad. “Šta su još krili?” - rekao je izraelski zvaničnik. “Zar ne mislite da se i mi pitamo isto to?”
Prevod: N. Bogetić
Bonus video:
