Predsjednički izbori na Tajvanu: Pobjeda kandidata iz partije koja odbacuje kineske teritorijalne pretenzije

Tajvanski birači su na izborima u subotu izabrali predsjedničkog kandidata vladajuće Demokratske progresivne partije (DPP) Lai Čing-tea, eksplicitno odbacivši kineska upozorenja da ne glasaju za njega na izborima koje je Peking označio kao izbor između rata i mira.

Stranka DPP, koja se zalaže za odvojeni identitet Tajvana i odbacuje kineske teritorijalne pretenzije, na ovim izborima se borila za treći mandat, što je bez presedana u sadašnjem izbornom sistemu Tajvana.

Dosadašnjoj predsjednici Tajvana Cai Ing-ven je ustavno zabranjeno da ponovo bude kandidovana poslije dva mandata.

Glasači su danas birali novog predsjednika Tajvana i novi saziv parlamenta.

Dosadašnji potpredsjednik Lai Čing-te, osvojio je 40,2 odsto glasova, prema zvaničnim rezultatima, na osnovu prebrojanih materijala sa 98 odsto glasačkih mjesta.

Lai se suočio sa dva protivnika za predsjednika – Hou Ju-ihom iz najveće tajvanske opozicione stranke Kuomintang (KMT) i bivšim gradonačelnikom Tajpeja Ko Ven-je iz male Tajvanske narodne partije, osnovane tek 2019.

Njegov glavni protivnih Hou Ju-ih, kandidat opozicionog Kuomintanga (KMT) koji se zalaže za približavanje sa Pekingom dobio je 33,4 odsto glasova, a treći kandidat, Ko Ven-je iz male Narodne tajvanske partije (TPP) koji se predstavljao kao protivnik establišmenta je treći sa 26,4 odsto glasova.

Oba kandidata su priznala poraz.

Kandiat Kuomintanga rekao je da poštuje konačnu odluku tajvanskog naroda i čestita Lai Čeng-teu i njegovoj potpredsjednici na listi Hsiao Bi-khim. Izrazio je nadu da oni neće "iznevjereiti očekivanja tajvanskog naroda".

U Tajvanu se takođe glasalo za 113 mjesta u Parlamentu, gdje bi DPP mogla da osvoji većinu.

Lai kaže da je posvećen očuvanju mira i statusa kvo preko Tajvanskog moreuza i jačanju odbrane ostrva.

Obraćajući se novinarima u južnom gradu Tajnanu prije glasanja, Lai je ohrabrio ljude da glasaju.

"Svaki glas se cijeni, jer je ovo tajvanska teško stečena demokratija", rekao je on u kratkim komentarima.

Uoči izbora, Kina je osudila Laija kao opasnog separatistu, rekavši da svaki potez ka formalnoj nezavisnosti Tajvana znači rat, i odbila je Laijeve pozive na razgovore.

Ministarstvo odbrane Tajvana saopštilo je u subotu ujutro da je ponovo primijetilo kineske vojne balone kako prelaze osjetljivi moreuz, od kojih je jedan letio iznad samog Tajvana. Ministarstvo je okarakterisalo ove prelete iznad moreuza u posljednjih mjesec dana kao psihološki rat i prijetnju po bezbjednost vazduhoplovstva.

Peking ovu ostrvsku zemlju vidi kao svoju teritoriju, koju će ponovo zauzeti silom ako bude potrebno.

Lai i sadašnja predsjednica Cai Ing-ven odbacuju pretenzije Kine na suverenitet nad Tajvanom, bivšom japanskom kolonijom koja se odvojila usred građanskog rata 1949. Oni su, međutim, ponudili da razgovaraju sa Pekingom, koji je više puta odbijao da vodi razgovore i nazivao ih separatistima.

Vjerovalo se da Peking favorizuje kandidata iz nacionalističke partije koja je više naklonjena Kini, poznate i kao Kuomintang, ili KMT. Njen kandidat, Hou Ju-ih, takođe je obećao da će ponovo započeti pregovore sa Kinom uz jačanje nacionalne odbrane.

Treći kandidat u trci, Ko Ven-je iz manje Tajvanske narodne partije, ili TPP, privukao je podršku posebno mladih ljudi koji su željeli alternativu KMT i DPP, tradicionalnim suprotstavljenim strankama Tajvana, koje su se uglavnom smjenjivale na vlasti od 1990-ih. Ko je takođe izjavio da želi da razgovara sa Pekingom, i da bi njegov zaključak bio da Tajvan treba da ostane demokratski i slobodan.

Sjedinjene Američke Države, koje su obavezne svojim zakonima da obezbijede Tajvanu oružje potrebno za odbranu, obećale su podršku bilo kojoj vladi koja se pojavi, pojačane planovima administracije predsjednika Džozef Bajdena da pošalje nezvaničnu delegaciju sastavljenu od bivših visokih zvaničnika na ostrvo ubrzo nakon izbora.

Kina je govoreći o tajvanskim izborima rekla da se bira između rata i mira. Peking se snažno protivi aktuelnom pobjedniku, Lai Čing-teu, iz vladajuće DPP.

Ovi izbori mogli bi da odrede pravac politike ostrva koje je proglasilo nezavisnost, što Kina ne priznaje i smatra Tajvan dijelom svoje teritorije.

Tokom kampanje osim pitanja odnosa sa Pekingom u fokusu su bile ekonomske teme i visoke cijene nekretnina.

Gotovo 20 miliona ljudi imalo je pravo glasa na predsjedničkim izborima, na kojima je pobjednik kandidat sa najvećim brojem glasova, bez drugog kruga.

Vladajuću DPP, koju vodi Lai Čing-te, iako je izrasla iz anti-autoritarnog protestnog pokreta, nakon osam godina na vlasti, mnogi sada vide kao stranku establišmenta. Za razliku od KMT, ta stranka smatra da je najpouzdaniji način da se održe nezavisnost i mir njegovanje bližih veza sa drugim zemljama, posebno sa SAD.

Lai i sadašnja predsjednica Cai Ing-ven odbacuju pretenzije Kine nad Tajvanom, ali su ipak ponudili razgovore sa Pekingom, koji je pak više puta odbio da sa njima razgovara, nazivajući ih separatitima.

Dvije vodeće tajvanske stranke su se u velikoj mjeri smenjivale na vlasti od 1990-ih.