Dugo željena vojna parada predsjednika Sjedinjenih Američkih Država (SAD) Donalda Trampa prodefilovala je u subotu ulicama centra Vašingtona, obilježavajući 250. godišnjicu američke vojske, ali je slavlje bilo zasjenjeno danom nasilja i razdora.
Uoči parade, stotine hiljada Amerikanaca marširalo je i protestovalo u gradovima širom zemlje – od Njujorka i Čikaga, do Los Anđelesa – izražavajući nezadovoljstvo Trampovim postupcima na funkciji, u najvećim demonstracijama otkako se u januaru vratio na vlast, prenosi Rojters.
Tog dana je na sjeveru, u saveznoj državi Minesoti, naoružani napadač ubio jednog demokratsku poslanicu i ranio drugog poslanika, nakon čega je pobjegao i još uvijek je u bjekstvu.
U međuvremenu, Izrael i Iran nastavili su razmjenu raketnih udara rano u nedjelju, podstičući strahove od širenja sukoba između dvije države.
Ovi događaji uslijedili su nakon nedjelje tenzija u Los Anđelesu, gdje su protesti zbog saveznih imigracionih racija doveli do toga da Tramp pozove Nacionalnu gardu i američke marince da „očuvaju mir“, uprkos protivljenju guvernera Kalifornije, demokratskog političara Gavina Njusoma.
Parada na Trampov 79. rođendan
Parada je započela ranije nego što je planirano, jer su za oblast Vašingtona bile najavljene oluje.
Tenkovi, oklopna vozila i artiljerija protutnjali su duž čuvene Ulice Ustava, što je neuobičajen prizor u SAD, gdje su takve demonstracije vojne sile rijetke.
„Sve druge zemlje slave svoje pobjede, vrijeme je da i Amerika to počne“, rekao je Tramp okupljenima nakon parade.
Hiljade gledalaca postrojilo se uz trasu parade. Tramp je pratio događaj sa uzdignute lože iza neprobojnog stakla.
Neki Trampovi protivnici takođe su uspjeli da zauzmu pozicije uz rutu, noseći transparente s porukama protesta, dok su ostali demonstranti bili fizički odvojeni od mase od strane lokalne policije.
Američka vojska dovela je u Vašington skoro 7.000 vojnika i 150 vozila, uključujući više od 25 tenkova M1 Abrams, 28 oklopnih vozila Strajker, četiri samohodne haubice Paladin, kao i drugu artiljeriju, uključujući M777 i M119.
Istorija vojske i politički kontekst
Parada je predstavljala hronologiju američke vojske, od njenog osnivanja tokom Revolucionarnog rata do današnjih dana. Tramp je često ustajao i salutirao trupama dok su prolazile.
Prisustvovali su i članovi njegove administracije, uključujući šefa Pentagona Pita Hegseta i državnog sekretara Marka Rubija.
Tramp je još tokom svog prvog mandata (2017–2021) izrazio želju za organizacijom vojne parade u glavnom gradu.
Slična parada je posljednji put viđena 1991. godine, kada su tenkovi i vojnici defilovali u znak pobjede nad snagama Sadama Huseina nakon Zalivskog rata i oslobađanja Kuvajta.
Zvaničnici su procijenili da će troškovi parade dostići između 25 i 45 miliona dolara, uključujući premještanje opreme, ishranu i smještaj vojnika.
Kritičari su osudili paradu kao autoritarnu demonstraciju sile i rasipništvo, posebno imajući u vidu Trampovu retoriku o smanjenju federalne potrošnje, piše Rojters.
„Ne vidim nikakav problem. Svakog dana ću prije slaviti bezbjednost i stabilnost nego anarhiju“, rekao je Trampov pristalica Brajan Henri (61), koji je doputovao iz Teksasa.
Masovni protesti i poruke otpora
Isti dan, hiljade ljudi protestovalo je u Vašingtonu i drugim gradovima protiv Trampove politike. Demonstracije su uglavnom protekle mirno, ali su predstavljale najveći talas otpora njegovoj vlasti od januarskog povratka na vlast.
U Los Anđelesu je situacija bila napeta. Sat vremena prije početka policijskog časa, policajci na konjima agresivno su rastjerivali demonstrante koristeći suzavac, šok bombe i druge nesmrtonosne metode, što je izazvalo paniku i masovno bježanje.
Demonstranti su ispaljivali vatromet protiv policije, a bacali su i kamenje i flaše. Mnogi su nosili gas maske i šljemove, odlučni da ostanu na ulicama satima.
Jedna grupa suočila se sa vojnicima ispred federalne zgrade vičući: „Sram vas bilo! Sram vas bilo!“ i „Marinci, napustite LA!“
Antitrampovski pokreti su organizovali skoro 2.000 protesta širom SAD, sinhronizovano sa paradom. Mnogi su bili pod sloganom „Nema kraljeva“, naglašavajući da niko nije iznad zakona.
Hiljade ljudi svih uzrasta okupilo se u i oko Brajant parka na Menhetnu, noseći transparente, uključujući i one poput: „Nema krune za klovna“. Među demonstrantima je bio i glumac Mark Rafalo, koji je nosio kačket sa natpisom „imigrant“.
„Svjedočimo dehumanizaciji LGBT osoba, osoba sa autizmom i drugim invaliditetima, rasnih manjina, kao i nedokumentovanih ljudi“, rekao je Kuper Smit (20) iz sjeverne države Njujork. „Neko mora da pokaže da je većina Amerikanaca protiv ovoga.“
U Čikagu su demonstranti u centru grada ušli u sukobe sa policijom, mašući oborenim američkim zastavama i uzvikujući: „Koga štitite? Kome služite?“ i „Nema pravde, nema mira!“
U Atlanti su se pojavili i pripadnici ekstremno desničarskih Ponosnih momaka (Proud Boys) u prepoznatljivim crno-žutim bojama, na protestima protiv Trampa.
Oko 400 ljudi, koje je organizovala grupa RefuseFascism.org, marširalo je kroz Vašington i okupilo se na mitingu nasuprot Bijele kuće. Tramp je ranije upozorio da će oni koji protestuju „biti suočeni sa velikom silom“.
„Danas odbijamo da prihvatimo Donalda Trampa koji koristi vojsku protiv naroda ove zemlje i na njenim ulicama. Mi kažemo: 'Ni pod razno!'“, poručila je pred okupljenima Sunzara Tejlor, osnivačica pokreta RefuseFascism.
Bonus video:
