Institut bivšeg britanskog premijera Tonija Blera (TBI) učestvovao je u projektu izrade plana za poslijeratni period u Gazi, koji predviđa pokretanje ekonomije te enklave kroz projekte poput „Trampove rivijere“ i „Zone pametne proizvodnje Ilona Maska“, objavio je juče „Fajnenšl tajms“.
Britanski list, koji je imao uvid u plan predstavljen u prezentaciji u vidu slajdova, navodi da projekat predvodi grupa izraelskih biznismena i koristi finansijske modele razvijene unutar Boston Consulting Group (BCG), globalne firme za konsultantske usluge u oblasti poslovne strategije.
Pod nazivom „Veliko povjerenje“ (Great Trust) i podijeljen sa Trampovom administracijom, plan u kojem je Gaza zamišljena kao uspješno trgovačko čvorište, predlaže da se pola miliona Palestinaca isplati da napuste to područje i da se privuku privatni investitori za razvoj Gaze.
Mada Institut Tonija Blera nije autor niti je zvanično podržao finalnu verziju prezentacije, dva člana osoblja iz ove institucije učestvovala su u komunikacionim grupama i pozivima tokom razvoja projekta, potvrdili su za FT upućeni izvori.
Jedan opsežan dokument o poslijeratnoj Gazi, koji je napisao član Instituta Tonija Blera, dijeljen je unutar grupe radi razmatranja. U njemu su bili uključeni predlozi kao što su „Gaza rivijera“ sa vještačkim ostrvima nalik onima u Dubaiju, inicijative za trgovinu zasnovane na blokčejnu, dubokovodna luka koja bi Gazu povezala sa ekonomskim koridorom Indija-Bliski istok-Evropa, kao i „specijalne ekonomske zone“ sa niskim porezima.
U dokumentu TBI-a se, prema pisanju FT-a, navodi da je razorni rat u Gazi „stvorio priliku koja se ukazuje jednom u vijeku da se Gaza obnovi od temelja... kao bezbjedno, moderno i prosperitetno društvo“.
Iz TBI-a su na upit novinara FT-a saopštili da se Toni Bler već dvije decenije zalaže za „bolju Gazu za stanovnike Gaze“: „Nikada nije bilo riječi o preseljavanju stanovnika Gaze, što je predlog koji TBI nikada nije osmislio, razvio niti podržao.“
Bivši britanski premijer bio je angažovan u tom regionu i gotovo osam godina radio je kao specijalni izaslanik Četvorke međunarodnih sila koje su nastojale da postignu mirovni sporazum između Izraela i Palestinaca. Podnio je ostavku 2015. godine, podsjeća "Gardijan".
Finalna verzija prezentacije, pod naslovom „Veliko povjerenje: Od razorene iranske marionete do prosperitetnog avramovskog saveznika“, prema izvorim FT-a, podijeljena je članovima sadašnje američke administracije, kao i drugim vladama i akterima na Bliskom istoku. „Great“ je skraćenica za Gaza Reconstitution, Economic Acceleration and Transformation (Obnova Gaze, Ekonomsko Ubrzanje i Transformacija).
Token u zamjenu za zemlju
Plan predviđa da se sva javna zemlja u Gazi prenese u povjerenički fond za razvoj, čijom bi se imovinom trgovalo preko digitalnih tokena na blokčejnu i prodavala investitorima. Stanovnicima Gaze bila bi ponuđena mogućnost da svoj privatni posjed unesu u fond u zamjenu za token koji im garantuje pravo na stalnu stambenu jedinicu.
U dokumentu TBI-a se navodi da je razorni rat u Gazi „stvorio priliku koja se ukazuje jednom u vijeku da se Gaza obnovi od temelja... kao bezbjedno, moderno i prosperitetno društvo“
Prezentacija je takođe prošarana logotipima kompanija koje bi autori željeli da privuku u Gazu - od Tesle i Amazona do Ikee i hotelske grupe IHG. "Fajnenšl tajms" ističe da nema naznaka da su te kompanije imale bilo kakvo saznanje o projektu.
Među 10 „megaprojekata“, dokument navodi auto-puteve „MBS Ring“ i „MBZ Central“ - nazvane po liderima Saudijske Arabije i Ujedinjenih Arapskih Emirata, Mohamedu bin Salmanu i Mohamedu bin Zajedu el Nahjanu - kao i „Zonu pametne proizvodnje Ilona Maska“ na granici Gaze i Izraela, gdje bi američke kompanije za proizvodnju električnih vozila proizvodile automobile za izvoz u Evropu.
Dokument je pripremljen u periodu kada je Ilon Mask bio jedan od najbližih Trampovih savjetnika, prije nego što je došlo do zahlađenja njihovih odnosa. Prezentacija je takođe izrađena, prije nego što su Izrael i SAD izveli napade na Iran, a ideje grupe se, prema riječima upućenih, mijenjaju u svijetlu tog rata.
Koristeći složen finansijski model koji je izradio tim BCG-a, plan je polazio od pretpostavke da će 25 odsto stanovnika Gaze napustiti teritoriju, pri čemu se većina nikada ne bi vratila.
U planu se navodi da bi program preseljenja koštao 5 milijardi dolara, ali i da bi donio „23.000 dolara uštede po svakom preseljenom Palestincu“, jer su subvencije jeftinije od troškova stanovanja i drugih izdataka unutar same teritorije.
Rad BCG-a vezan za Gazu doveo je ovu kompaniju u središte međunarodne kontroverze nakon što je pomogla u uspostavljanju nove humanitarne inicijative za razorenu enklavu, Fondacije za humanitarnu pomoć Gazi (GHF).
Humanitarne tranzitne zone
GHF sarađuje sa izraelskom vojskom i koristi privatne američke bezbjednosne i logističke kompanije kako bi dostavila pomoć u hrani u Gazu. Ovu fondaciju favorizuju Trampova administracija i Izrael za sprovođenje humanitarnih napora u Gazi, za razliku od sistema pod okriljem Ujedinjenih nacija, za koji tvrde da je omogućio militantima da preusmjeravaju pomoć.
UN su nazvale operaciju GHF-a „suštinski nebezbjednom“ i kršenjem pravila o humanitarnoj nepristrasnosti. Kancelarija UN za ljudska prava saopštila je da je zabiljležila najmanje 613 ubistava na mjestima gdje GHF dijeli pomoć i u blizini humanitarnih konvoja koje organizuju druge humanitarne grupe, uključujući i same UN.
Prema pisanju Rojtersa u predlogu, koji nosi potpis GHF-a, opisuje se plan za izgradnju kampova velikih razmjera nazvanih „Humanitarne tranzitne zone“ unutar – i moguće izvan – Gaze, u kojima bi bilo smješteno palestinsko stanovništvo. U predlogu, u koji je britanska agencija imala uvid, ti kampovi su opisani kao „velikih razmjera“ i „dobrovoljni“, namijenjeni tome da stanovnici Gaze „privremeno borave, prođu proces deradikalizacije, reintegracije i pripreme za preseljenje - ako to žele“.
Prezentacija u vidu slajdova sadrži detaljan opis „Humanitarnih tranzitnih zona“, uključujući način njihove implementacije i predviđene troškove.
Izvor koji radi na projektu rekao je da je prezentacija dio procesa planiranja koji je započeo prošle godine i predviđa ukupno osam kampova, od kojih bi svaki mogao da primi stotine hiljada Palestinaca.
Predlog ne precizira na koji način bi Palestinci bili preseljeni u kampove, niti gdje bi kampovi mogli biti izgrađeni izvan Gaze, ali mapa prikazuje strelice koje vode ka Egiptu i Kipru, kao i druge tačke označene kao „dodatna destinacija“.
U dokumentu se predlaže korišćenje tih opsežnih objekata za „sticanje povjerenja lokalnog stanovništva“ i za sprovođenje vizije američkog predsjednika Donalda Trampa za Gazu.
Rojters ističe da nije mogao da iz nezavisnih izvora utvrdi status tog plana, ko ga je izradio i podnio, niti da li je i dalje u razmatranju.
Tramp je 4. februara prvi put javno izjavio da bi SAD trebalo da „preuzmu“ ratom razorenu enklavu i obnove je kao „rivijeru Bliskog istoka“, nakon što bi stanovništvo od 2,3 miliona Palestinaca bilo preseljeno na drugo mjesto.
Humanitarna organizacija je, odgovarajući na pitanja Rojtersa, negirala da je podnijela bilo kakav predlog i saopštila da ti slajdovi „nisu dokument GHF-a“. GHF je naveo da je razmatrao „niz teorijskih opcija za bezbjednu isporuku pomoći u Gazi“, ali da „ne planira niti sprovodi Humanitarne tranzitne zone“.
Organizacija je naglasila da je njen jedini fokus distribucija hrane u Gazi.
Odgovarajući na pitanja Rojtersa, troje humanitarnih stručnjaka izrazilo je ozbiljnu zabrinutost zbog detalja plana o izgradnji kampova.
„Ne postoji nešto što se može nazvati dobrovoljnim raseljenjem među populacijom koja je gotovo dvije godine neprekidno pod bombardovanjem i odsječena od osnovne pomoći“, rekao je Džeremi Konindajk, predsjednik organizacije za zagovaranje prava izbeglica Refugees International i bivši visoki zvaničnik USAID-a, koji je imao uvid u plan.
Izvor koji je radio na planiranju kampova rekao je za Rojters da je namjera bila „da se ukloni faktor straha“, kako bi se Palestincima omogućilo da „se izbave od kontrole Hamasa“ i obezbijedi im se „sigurno mjesto za smeštaj njihovih porodica“.
Bonus video:
