Tim istražitelja Ujedinjenih nacija, zadužen da ispita slučajeve nasilja izraelskih doseljenika i transfera oružja Izraelu za upotrebu u ratu u Gazi, ne može da dovrši svoj rad zbog finansijskih ograničenja, navodi se u dokumentu u koji je agencija Rojters imala uvid.
Ovaj slučaj ilustruje koliko ozbiljan nedostatak sredstava u sistemu UN, izazvan zamorom donatora i stezanjem kaiša, ugrožava globalne napore za utvrđivanje odgovornosti za zloupotrebe, nakon što je ranije ove godine bila obustavljena istraga o Kongu.
Nezavisna međunarodna komisija za istragu na okupiranoj palestinskoj teritoriji, osnovana u maju 2021. od strane Savjeta za ljudska prava sa sjedištem u Ženevi, može da obezbijedi dokaze o međunarodnim zločinima koji se koriste u pretpretresnim istragama tribunala poput Međunarodnog krivičnog suda.
Prošle godine Savjet je odobrio zahtjev Pakistana da se istraže dodatni dokazi o transferu oružja Izraelu u kontekstu rata u Gazi i nasilja izraelskih doseljenika, podsjeća Rojters.
Međutim Navi Pilaj, koja predvodi istragu, saopštila je predsjedniku Savjeta u pismu od 6. avgusta da nedostatak sredstava znači da nisu u mogućnosti da angažuju osoblje.
“Komisija je počela da obavještava sponzore da neće moći da izradi ove izvještaje koje je dobila u mandat i da ih predstavi Savjetu u martu 2026. godine”, navela je Pilaj, koja je ranije bila sudija Međunarodnog krivičnog suda i visoka komesarka UN-a za ljudska prava.
Izrael redovno kritikuje komisiju, koja je osuđivala postupke izraelske vojske od početka ofanzive na Gazu nakon smrtonosnih napada Hamasa 7. oktobra 2023.
Izraelska vojska je juče saopštila da je početna istraga o napadu na bolnicu u Gazi pokazala da su vojnici identifikovali kameru "koju je Hamas postavio" u tom području radi praćenja njihovih snaga
Zaostatak u plaćanju obaveznih naknada Ujedinjenim nacijama, uključujući i od najvećeg donatora, Sjedinjene Države, koje duguju oko 1,5 milijardi dolara, pogoršao je dugotrajnu krizu likvidnosti UN. Kao odgovor na to, globalna organizacija planira da smanji svoj budžet za 20 odsto.
Ukupno, 12 od sadašnjih 47 članica sa pravom glasa u Savjetu, koji bi u septembru trebalo da raspravlja o krizama u Sudanu i Avganistanu, imaju neizmirene obaveze, prema podacima Međunarodne službe za ljudska prava.
Nada al Našif, zamjenica visokog komesara za ljudska prava, kazala je da se istrage trenutno sprovode sa oko 50 odsto popunjenosti kadrova. “Bez blagovremenog obezbjeđivanja sredstava, sprovođenje je postalo i nastaviće da bude sve više ograničeno, a u nekim slučajevima jednostavno neće biti moguće”, rekla je ona.
U trenutku kada se sistem UN-a bori sa parališućim ograničenjima, ta međunarodna organizacija dodatno insistira na potrebi da se ispita odgovornost za posljednje zločine u Gazi.
Portparol kancelarije UN-a za ljudska prava Tamin al-Hitan kazao je juče u Ženevi da “pravda mora biti zadovoljena” i zahtijevao da izraelske istrage o ubistvima u Gazi, uključujući i “dvostruki udar” na bolnicu Naser u kojem je poginulo 20 ljudi, među njima pet novinara, daju rezultate i utvrde odgovornost. Dodao je da veliki broj ubijenih novinara u Gazi otvara mnoga pitanja o namjernom gađanju medijskih radnika.
U ponedjeljak je Izrael dvaput pogodio bolnicu Naser, posljednju javnu bolnicu koja je funkcionisala na jugu Gaze. Svjedoci su kazali da je drugi napad uslijedio upravo kada su ekipe za spasavanje i novinari stigli da evakuišu ranjene, 15 minuta nakon prvog bombardovanja, usmrtivši spasioca.
“Dvostruki udar” ubio je novinare koji su radili za Rojters, Asošijeted pres i Al Džaziru, kao i nezavisne novinare. Napad je izazvao globalne osude. Sve tri redakcije izdale su saopštenja u kojima oplakuju ubijene kolege i pozvale Izrael da ispita ova ubistva.
Kancelarija izraelskog premijera saopštila je da “duboko žali zbog tragične nezgode” koja se dogodila u bolnici i da izraelska vojska sprovodi istragu. Izraelska vojska je juče saopštila da je početna istraga o napadu na bolnicu u Gazi pokazala da su vojnici identifikovali kameru “koju je Hamas postavio” u tom području radi praćenja njihovih snaga.
Portparol UN-a pozvao je Izrael da obezbijedi da istraga dovede do rezultata, podsjetivši na nedavne istrage izraelske vojske koje su zatvarane bez ikakvog epiloga.
“Izraelske vlasti su ranije najavljivale istrage ovakvih ubistava… Još nismo vidjeli rezultate niti mjere odgovornosti. Još čekamo ishod tih istraga i pozivamo na odgovornost i pravdu”, rekao je Hitan.
Izvještaj organizacije Action on Armed Violence (AOAV) objavljen ovog mjeseca pokazao je da je 88 odsto izraelskih istraga o navodnim ratnim zločinima u Gazi zatvoreno ili ostalo neriješeno. Među neriješenim slučajevima su istrage o ubistvu najmanje 112 Palestinaca koji su u februaru 2024. čekali brašno u Gazi Sitiju, kao i o vazdušnom udaru u kojem je u maju 2024. u improvizovanom šatorskom kampu na jugu Gaze poginulo 45 Palestinaca, ističe “Gardijan”
Istraživači AOAV-a naveli su da statistika sugeriše kako Izrael pokušava da stvori “obrazac nekažnjivosti” u ogromnoj većini slučajeva u kojima se sumnja na teško nezakonito postupanje izraelskih vojnika.
Izraelska vojska, međutim, tvrdi da posjeduje snažne interne mehanizme kada postoji sumnja na kršenje zakona.
Prema riječima portparola UN, najmanje 247 palestinskih novinara ubijeno je u Gazi tokom posljednja 22 mjeseca.
To je najsmrtonosniji sukob za novinare ikada zabilježen, sa više ubijenih medijskih radnika nego u oba svjetska rata, Vijetnamskom ratu, ratovima u Jugoslaviji i američkom ratu u Avganistanu zajedno.
Bonus video:
