Smanjenje finansiranja za Avganistan, predvođeno američkim rezovima pomoći, ometalo je juče odgovor na snažan zemljotres na istoku zemlje, jer je na desetine klinika zatvoreno, a jedan helikopter bio van upotrebe, saopštili su humanitarni zvaničnici.
U potresu jačine šest stepeni koji se desio oko ponoći po lokalnom vremenu sravnjena su sela, poginulo je najmanje 800 ljudi i ranjeno više od 2.800 u zabačenim planinskim predjelima.
Vladajuća talibanska administracija i humanitarni zvaničnici suočeni su sa zastrašujućim zadatkom da spasu i pomognu hiljadama Avganistanaca uz manji budžet nego ikada ranije i u uslovima ekonomske krize, piše Rojters.
“Sama realizacija pomoći ozbiljno je pogođena rezovima u finansiranju ove godine, ali i broj ljudi koje imamo na terenu mnogo je manji nego što bismo imali prije šest mjeseci”, rekla je Kejt Keri, zamjenica šefa Kancelarije UN za koordinaciju humanitarnih poslova u Avganistanu.
To je treći veliki smrtonosni zemljotres od kada su talibani preuzeli vlast 2021. godine, u zemlji koja se istovremeno bori s posljedicama sukoba, suša, poplava i protjerivanjem 2,1 milion Avganistanaca iz susjednih država.
Avganistan je teško pogođen otkako je administracija američkog predsjednika Donalda Trampa u januaru započela rezove u finansiranju svoje humanitarne agencije USAID i programa pomoći širom svijeta, što on predstavlja kao dio šireg plana za ukidanje rasipničke potrošnje.
Ali i prije toga, finansijska sredstva za Avganistan su se smanjivala zbog kriza u područjima poput Ukrajine, Gaze i Sudana, kao i zbog nezadovoljstva donatorskih vlada politikom talibana prema ženama, posebno ograničenjima koja se odnose na rad Avganistanki zaposlenih u nevladinim organizacijama, navodi Rojters.
Humanitarna pomoć, predviđena da zaobiđe političke institucije i odgovori na hitne potrebe, smanjila na 767 miliona dolara ove godine, sa 3,8 milijardi u 2022. godini.
Najnovija kriza je jasno pokazala uticaj rezova, rekla je Keri, jer urušeni zdravstveni sistem sada mora da se nosi s hiljadama pacijenata povrijeđenih u zemljotresu.
Četrdeset i četiri zdravstvene klinike koje opslužuju više od 363.000 ljudi u Nangarharu i Kunaru, provincijama koje su najteže pogođene zemljotresom, obustavile su rad ili su zatvorene ove godine zbog američkih rezova pomoći, prema podacima Svjetske zdravstvene organizacije.
Dok bi u prošlosti helikopter prevozio medicinske timove i zalihe u zabačena sela do kojih se može stići samo pješice, rezovi u finansiranju Svjetskog programa za hranu, koji upravlja humanitarnom avio-službom, izbacili su letjelicu iz upotrebe ranije ove godine, rekla je Keri.
Talibani su uputili apel za dodatnu pomoć u zemlji u kojoj je, prema procjenama UN, polovina stanovništva već bila u potrebi za hitnom humanitarnom podrškom.
“Podrška međunarodne zajednice smatra se ključnom”, rekao je Abdul Rahman Habib, portparol Ministarstva ekonomije, ukazujući na pad sredstava za hranu, zdravstvenu zaštitu, raseljena lica i zajednice pogođene klimatskim promjenama.
Rojters navodi da je pomoć bila spasonosna tokom globalne izolacije Avganistana pod talibanima, čiju je vladu do sada formalno priznala jedino Rusija. Sankcije protiv nekih od njihovih lidera oslabile su bankarski sektor, a SAD su zamrzle milijarde dolara u sredstvima centralne banke.
Talibanske vlasti ne objavljuju svoj godišnji budžet. Svjetska banka je u aprilu navela da, iako je naplata poreza i prihoda vlasti bila relativno snažna, to nije bilo dovoljno da nadoknadi nagli pad pomoći.
Pored globalnog pada finansiranja, UN i humanitarne organizacije moraju da se snalaze u mnoštvu složenih politika koje se odnose na rad pod talibanima, koji tvrde da Avganistanke zaposlene u humanitarnim organizacijama ne bi trebalo da rade, iako postoje izuzeci u oblastima zdravstva i obrazovanja.
Talibani, koji su zatvorili srednje škole i univerzitete za studentkinje i uveli ograničenja njihovog kretanja bez muškog staratelja, tvrde da poštuju prava žena u skladu sa sopstvenim tumačenjem islamskog prava.
“Iako smo uspjeli da djelujemo brzo, duboko strahujemo od dodatnog opterećenja koje će ova katastrofa donijeti ukupnom humanitarnom odgovoru u Avganistanu”, rekla je Šerin Ibrahim, direktorka Međunarodnog komiteta za spasavanje u Avganistanu.
Bonus video:
