Najvažnija nit petog oktobra je ideja da građani, ako su organizovani, mogu da imaju snagu da pobijede čak i takvog nadmoćnog protivnika kakav je bio Slobodan Milošević, kazao je u gostovanju u "Bojama jutra" na TV Vijesti profesor FPN-a u Beogradu Dušan Spasojević komentarišući 20 godina od petooktobarskih promjena.
“Petooktobarske vrijednosti koje su ostale “žive” jesu ideja demokratije i potreba da branimo demokartaiju po svaku cijenu. Dakle, da onog trenutka kada su građani ugroženi, ali kada se organizuju, da je moguće učiniti mnoge stvari. Mislim da je to nešto što je još uvijek pristutno, ali na nivou političkih institucija možda ne vidimo tu praksu. Građani i dalje dijele te vrijednosti i pitanje je vremena kada ćemo naći način da izvedemo neki manji peti oktobar koji nam je očigledno ponovo potreban”, rekao je Spasojević.
Spasojević je rekao da ljudi koji su iznijeli peti oktobar su manje-više u političkoj penziji.
“Najveći dio tih ljudi je napustio politiku dok su sada vodeći političari ljudi koji su tada pobijedili, prije svega mislim na Aleksandra Vučića i Ivicu Dačića ili ljudi koji su tada u demokratskoj poziciji Srbije bili u drugim ili trećem redovima. Tako da su imali jednu vrstu smjene genaracija koju su stvorili distancu prema petom oktobru. To politički nije živa tema već se njome bavimo kada dođe datum i osjetimo potrebu da prekomentarišemo nešto što se desilo”, rekao je Spasojević.
Kaže da je peti oktobar bio veliki dan za tadašnju Jugoslaviju, odnosno Srbiju i Crnu Goru, zato što je srušen nedemokrastki režim koji je imao formalnu demokratsku fasadu koji nije omogućavao da građani izaberu onog kojeg žele.
“U tom smislu peti oktobar značio je i dan danas znači uspostavljanje minimuma demokratije partijskog pluralizma. Temeljne tekovine su i dalje uspostavljene, ali ono što je problematično je to što nismo uspostavili punu demokratiju”, rekao je Spasojević.
Kaže da civilno društvo nije dovoljno uticajno, da mediji ne kritikuju i ne kontrolišu vlast u dovoljnoj mjeri, ali prije svega osnovne političke institucije nemaju dovoljno snage.
“Ne postoji balans između temeljnih institucija, to je nešto što je proizvod bar u slučaju Srbije, nejasnog spoljnopolitičkog cilja i te dileme Evropska unija ili Kosovo koju je Srbiju iscrpila u ranim 2000. godinama”, istakao je Spasojević.
Komentarišući ko su pobjednici u Srbiji, oni koji su bili pobjednici 5. oktobra ili oni koji su tada poraženi, Spasojević je rekao da su na jedan čudan način pobjednici i jedni i drugi.
“One snage koje su bile poražene našle su način da rade unutar novog okvira. Mi vidimo da Srpska napredna stranka koja je 2012. godine na pošten način došla na vlasti, ona je zapravo profitirala srednjoročno gledano, iako je 5. oktobra Srpska radikalna stranka u tom trenutku bili gubitnici. Sve druge političke i društvene snage a prije svega oni koji su iznijeli peti oktobar stvorili su bar donekle utemeljene vrednosti koje su one premovisale”, rekao je Spasojević.
Kaže da je sada problem što niko nije previše srećan i to što smo od petog oktobra očekivali mnogo više i što smo mogli da postignemo više.
“Onda nam je peti oktobar podsjednik na neka neostvarrena očekivanja više nego na nešto što je dobro. Ali objektivno i dalje je jedan od najvažnijih dana u jugoslovenskoj istoriji”, dodao je Spasojević.
Bonus video:
