Prošla godina bila je najtoplija u istoriji mjerenja, sudeći po međunarodnom izvještaju koji je prije par dana objavila američka Nacionalna uprava za okeane i atmosferu (NOAA), a on uključuje i brojne druge podatke o klimatskim promjenama i nizu rekorda koji su oboreni upravo u 2016.
Riječ je o najopsežnijem izvještaju o stanju klimatskih promjena koje je objavila neka američka državna institucija otkad je upravljanje Amerikom preuzela administracija predsjednika Donalda Trampa, poznatog po skepsi u pogledu globalnog zagrijavanja, ali i po povlačenju SAD-a iz globalnog klimatskog sporazuma. U izvještaju se ne iznose detalji o povezanosti klimatskih promjena s ljudskim aktivnostima koje su ih mogle ili jesu izazvale. Ti se podaci iznose u jednom odvojenom dodatku.
U izvještaju naslovljenom “Stanje klime”, u čijoj je izradi učestvovalo gotovo 500 stručnjaka, iznose se podaci koji potvrđuju spoznaje o porastu globalnih temperatura do kojih se došlo i prije Trampovog dolaska na vlast, a to uključuje porast globalnog nivoa mora, ekstremne vremenske nepogode i smanjenje količine leda te sniježnih padavina. Prošla godina je bila treća zaredom koja je probila rekord u visokim temperaturama, navodi se u izvještaju.
NOAA i NASA uporedile su još u februrau podatke mjerenja i zajednički zaključile da je 2016. bila najtoplija otkad postoje mjerenja, a u najnovijem izvještaju taj zaključak je dodatno potkrijepljen naučnim podacima prikupljenim iz 60 država iz cijelog svijeta.
U nastavku slijede najvažniji zaključci koje NOAA iznosi u izvještaju za 2016. godinu.
- Koncentracije stakleničkih plinova najveće su ikad zabilježene. Od 2015. do 2016. godine koncentracije ugljen-dioksida zabilježile su i najveći godišnji porast u posljednjih 58 godina, dosegnuvši nivoe koji nisu viđeni u mjerenjima ledene kore na Južnom polu koja predstavljaju period od zadnjih 800.000 godina.
- Globalne površinske temperature najviše su ikad zabilježene.
- Nivo mora najviši je od početka mjerenja. Na globalnom nivou more je prosječno više za 8.26 centimetara nego što je bilo 1993, kada su započela satelitska mjerenja. Prošla godina je i šesta uzastopna u kojoj je nivo mora porastao.
- Ciklusi padavina postali su ekstremniji.
- Arktik se zagrijava brže od ostatka svijeta.
- Nivo antarktičkog leda najniži je ikad zabilježen.
- Alpski ledenici su se smanjili, što je već 37. uzastopna godina da se to događa.
- Bilo je više tropskih ciklona od prosjeka: 93 oluje, u poređenju s prosjekom od 82 između 1981. i 2010. godine.
U članku objavljenom u časopisu “Science” grupa naučnika predvođena profesorom Ginterom Blešlom s Tehničkog univerziteta u Beču utvrdila je da klimatske promjene imaju značajan uticaj na tipično vrijeme u kojem se mogu očekivati poplave na evropskom kontinentu. Prema ovoj studiji, u proteklih je 50 godina došlo do znatnih promjena pa se u nekim regijama, poput južne Engleske, poplave danas prosječno javljaju 15 dana ranije nego prije pola vijeka
Naučnici ističu da poplave širom svijeta izazivaju više štete od bilo koje druge prirodne katastrofe, procjenjuje se da godišnje izazovu štetu u iznosu od 100 milijardi dolara.
Najdrastičnije promjene zabilježene su u zapadnim krajevima Evrope, od Portugala do južne Engleske, gdje poplave na polovini mjernih stanica kreću 15 dana ranije nego nekad, a na četvrtini stanica dolaze ranije za više od 36 dana u odnosu na 1960. godinu. Na ovom području problem ne predstavlja otapanje snijega, nego natopljeno tlo, s obzirom na to da su jeseni izrazito kišne.
Naučnici su objavili i kartu na kojoj su izdvojili četiri regije koje obuhvataju područja na kojima se događaju najznačajnije promjene. U jednoj od njih nalaze se dijelovi Španije i Francuske uz obalu Sredozemnog mora te Hrvatska, Slovenija, Crna Gora, dio Albanije i krajnji sjeveroistok Italije.
Kada je riječ o našim područjima, navodi se da se tipičan period izlijevanja rijeka pomjerio za pet dana prema naprijed u odnosu na prije pola vijeka. Navodi se takođe da na sjeverni Jadran, odnosno ciklonske aktivnosti na tom području, snažan uticaj ima Atlantski okean i fenomen poznat kao Sjevernoatlantska oscilacija, koja “gura” dio velikih olujnih sistema s okeana unutar kontinenta i “prebacuje” ih povremeno sve do sjevernog Jadrana, što rezultira obilnim padavinama pred kraj svake godine i intenzivnijim nevremenima u zimskom periodu.
Bonus video:
