Crnogorski sudovi su prošle godine bili ažurni, navodi se u Izvještaju Sudskog savjeta i konstatuje da je na kraju 2015. bilo 33.414 neriješenih predmeta, što je u odnosu na kraj prethodne godine manje za 2.283 predmeta, odnosno 6,39 odsto.
U rješavanju predmeta starijih od tri godine, u odnosu na prethodnu godinu, broj neriješenih predmeta je smanjen za 23,6 odsto.
“Smanjenje broja “starih predmeta” usklađeno je sa naporima, prioritetima i ciljevima sudske grane vlasti, što je i konstatovano u Izvještaju o napretku Crne Gore u 2015. godini, u dijelu efikasnosti sudova”, navodi se u Godišnjem izvještaju o radu sudova u koji je agencija MINA imala uvid.
U 2015. godini uočava se porast kvaliteta rada sudova u odnosu na prethodnu godinu kada je procenat ukinutih odluka iznosio 22,86 odsto. “Od ukupnog broja po žalbama - 65,80 odsto je potvrđeno, 21,83 ukinuto, 6,78 djelimično potvrđeno, a 5,33 odsto preinačeno”.
“Kada je riječ o dužini trajanja postupka u složenim predmetima kod svih osnovnih sudova u Crnoj Gori, do tri mjeseca završeno je 41,61 odsto svih predmeta, do šest mjeseci 11,80, do devet mjeseci 7,25 do jedne godine 4,90 i preko jedne godine 34,44 odsto”, kaže se u dokumentu Sudskog savjeta.
Kod osnovnih sudova primijećen je veći priliv parničnih predmeta u odnosu na prethodnu godinu za 5,88 odsto, i manji priliv krivičnih za 17,10 odsto.
Kaznena politika se, kako se navodi, u suštini statistički prikazuje i može se ocijeniti da odgovara vrsti i težini krivičnih djela koja se raspravljaju pred osnovnim sudovima.
“Na uslovne osude od broja izrečenih presuda otpada 50,72 odsto, novčanih kazni 5,62 i kazne zatvora 30,42 odsto. Ukupno je izrečeno 169 kazni - rad u javnom interesu, što čini 4,13 odsto od ukupnog broja kazni, a to je za 74 više u odnosu na 2014. godinu”, navode iz Sudskog savjeta.
Evidentno je da je smanjen zaostatak za sve predmete starije od tri godine za 32,93 odsto na nivou svih sudova, i po svim vrstama predmeta.
Podsjeća se da je u prvoj polovini 2015. godine vrijeme postupanja sudija u određenim vrstama predmeta mjereno u pilot projektu u devet sudova.
Rezultati ove studije će, kako se navodi, obezbijediti solidnu osnovu za efikasnije raspoređivanje ljudskih resursa i postavljanje realnih standarda za opterećenost sudija koji uzimaju u obzir složenost predmeta.
“Poseban izazov će predstavljati osmišljavanje metodologije koja će se koristiti za određivanje broja sudija i zaposlenih u svakom sudu i izrada modela profesionalnog okvira za ocjenjivanje sudija. Ovako postavljen model može poslužiti i za objektivno planiranje budžeta i potreba za obukom”, kažu u Sudskom savjetu.
Ističe se da će puno poštovanje prava na suđenje u razumnom roku biti i dalje strateška smjernica koja će pretpostavljati poboljšanje sistema praćenja dužine trajanja sudskih postupaka putem informacionog sistema, razvijanje sistema mjerenja radnog opterećenja sudija, efikasniju zaštitu prava na suđenje u razumnom roku, podsticanje i veću primjenu alternativnih načina rješavanja sporova.
“Unaprjeđenju znanja nosilaca sudijske funkcije, o praksi Evropskog suda za ljudska prava i pravu Evropske unije, radi ujednačavanja i usklađivanja nacionalne sudske prakse s evropskom, doprinijeće kvalitetna i kontinuirana edukacija sudija i sudske administracije, koja će se ubuduće vršiti preko novoformiranog Centra za obuku u sudstvu i državnom tužilaštvu”, kaže se u Izvještaju.
Sudstvo, pored nezavisnosti u odnosu na druge ustavom uređene vlasti, zahtijeva i obezbjeđivanje ekonomske nezavisnosti nosilaca sudijske funkcije. “Ona je preduslov svake nezavisnosti, garancija nesmetanog rada, pune posvećenosti poslu, ekvivalent težini i obavezama sudijske funkcije, pa treba ojačati materijalni položaj sudija i sudske administracije”.
Navodi se da su tri stana dodijeljena sudijama Vrhovnog, Apelacionog i Upravnog suda Crne Gore, što se ocjenjuje kao nedovoljno, jer neriješeno stambeno pitanje ima 77 crnogorskih sudija.
“Status sudije ne mjeri se samo visinom plate, već i drugim garancijama njihove nezavisnosti – rješavanjem stambenog pitanja, isplatom nadoknada za prekovremeni rad i slično”, kažu iz Sudskog savjeta .
Ocjenjuje se da je potrebno obezbijediti finansijska sredstva za konačno realizovanje ciljeva infrastrukturnog unapređenja i jačanja bezbjednosti zgrada sudova.
“U svim sudovima licima sa posebnim potrebama i drugim ranjivim kategorijama treba omogućiti nesmetan pristup pravosudnim institucijama, u cilju jednake dostupnosti pravde svim građanima bez obzira na njihovu posebnost ili lično svojstvo”, kaže se u dokumentu.
Ističe se da su u postupku pripreme i usvajanja budžeta tražena sredstva od 26.84 miliona EUR, ali je odobreno 20.79 miliona.
“Ovaj iznos nije dovoljan za potrebe tekućih aktivnosti Savjeta, sudova i Sekretarijata što će generalno značiti i manje investicije u sudski sistem”, ocjenjuje se u Izvještaju i konstatuje da je potrebno obezbijediti adekvatna budžetska sredstva za nesmetan rad i razvoj sudskih institucija.
“To podrazumijeva izdvajanje za zarade zaposlenih, materijalne troškove i obezbjedjivanje sredstava za investicije, prevashodno za izgradnju objekata i stvaranju materijalno – tehničkih uslova za rad Specijalnog odjeljenja pri Višem sudu u Podgorici i zgrade za potrebe Upravnog suda, što će dovesti do uštede značajnih sredstava koja su se po osnovu zakupa plaćala za potrebe ovog suda”, kaže se u Izvještaju.
Ocjenjuje se da se omplementacija strateških dokumenata koji se odnose na reformu pravosuđa ostvaruje planiranom dinamikom. “Prema izvještajima o realizaciji mjera iz Akcionog plana za implementaciju Strategije reforme pravosuđa 2014-2016, kao i izvještajima o realizaciji akcionih planova za poglavlja 23 i 24, ostvaren je visok nivo realizacije mjera”.
“Time je iskazana posvećenost sudske grane vlasti sprovođenju planiranih obimnih i zahtjevnih reformskih aktivnosti. Ovakvi rezultati predstavljaju i podsticaj postizanju još boljih rezultata koji su neophodni kako bi Crna Gora napredovala na putu evropskih integracija i u krajnjem dobila mjerila za zatvaranje pregovaračkih poglavlja 23 i 24”, navode iz Sudskog savjeta.
Ističe se da je neophodno dalje jačanje nezavisnosti, odgovornosti, efikasnosti, nepristrasnosti i transparentnosti sudskog sistema, jer su puna primjena zakona,kontinuirana edukacija nosilaca sudijske funkcije, poštovanje ljudskih prava i međunarodnih standarda temelji obavljanja sudijske funkcije.
“Zato ostaje preporuka iz prethodnog izvještaja da se samo opredjeljenjem samostalnog budžeta i jačanjem administrativnih kapaciteta sudstva mogu efikasno i održivo ostvariti utvrđeni ciljevi", kaže se u Izvještaju.
Bonus video:
