Svega četiri dana tokom prethodnog decembra vazduh u Podgorici nije bio zagađen. Srednje dnevne vrijednosti čestica PM10 su tokom decembra 27 dana bile iznad propisane granične vrijednosti, saopšteno je “Vijestima” iz Agencije za zaštitu životne sredine.
Vrijednosti PM10 su upoređene sa graničnom vrijednošću, koja iznosi 50 mikrograma po metru kubnom, a koja se ne smije prekoračiti više od 35 puta u toku godine. Na pitanje „Vijesti“ koliko je dana tokom 2015. godine prekoračena ova vrijednost, iz Agencije za zaštitu životne sredine “Vijesti”nijesu odgovorili.
Prema podacima Agencije, maksimalna izmjerena vrijednost PM10 čestica tokom posljednjeg mjeseca protekle godine, iznosila je 194,9 mikrograma po metru kubnom.
Uzročnik lošeg kvaliteta vazduha, skoro pet puta veće koncentracije čestica PM10 od dozvoljene, predstavlja sezona grijanja, u kombinaciji sa nepovoljnim meteorološkim prilikama.
Savjetnik za komunikaciju Agencije za zaštitu životne sredine Bojan Bašanović istakao je da rezultati mjerenja ukazuju na velike razlike u odnosu na kvalitet vazduha tokom perioda grijanja i u periodu kada nema aktivnosti indiviualnih i kolektivnih ložišta. „Tokom ljetnjih mjeseci, ukoliko nema akcidentnih situacija, poput šumskih požara i sl, zadovoljeni su svi kriterijumi i standardi kvaliteta vazduha“, kazao je Bašanović.
Kvalitet vazduha u Podgorici mjeri se u blizini zgrade stare Vlade na Bulevaru Svetog Petra Cetinjskog i na mjernom mjestu "Nova varoš".
Osim monitoringa čestica PM10, kontroliše se i koncentracija drugih štetnih materija u vazduhu, poput azot-monoksida, azot-dioksida, ugljen-monoksida, sadržaja olova u PM10 i benzoapirena.
Analize pokazuju da su vrijednosti azot-dioksida, tokom mjerenja u decembru, bile ispod propisane granične vrijednosti, a isto je i sa rezultatima mjerenja ugljen-monoksida.
“Čestice PM10 su analizirane i na sadržaj olova, koji je tokom decembra značajno ispod propisane granične vrijednosti“, saopštio je Bašanović.
Obavljene su analize PM10 čestica na sadržaj benzoapirena i drugih relevantnih policikličnih aromatičnih ugljovodonika za koje nijesu propisani standardi kvaliteta vazduha, već samo mjere kontrole imisija.
Prema Bašanovićevim riječima, sadržaj benzoapirena izračunat kao srednja vrijednost nedjeljnih uzoraka u decembru je 15.45 nanograma po metru kubnom. Dozvoljena vrijednost je svega jedan nanogram.
Benzoapiren je policiklični aromatični ugljovodonik i visokokancerogena materija, koju je Internacionalna agencija za istraživanje raka uvrstila u prvu grupu kancerogena. Stručnjaci upozoravaju da izlaganje prekomjernim koncentracijama benzoapirena može da izazove kancer, jer se zadržavaju u plućima, a proces razgradnje traje i do godinu. Benzoapiren nastaje kao rezultat nepotpunog sagorijevanja energenata, a nalazi se i u katranu, u izduvnim gasovima automobila, dimu od cigareta...Uzroci lošeg kvaliteta vazduha potiču od sagorijevanja goriva što je rezultat grijanja, ili emisija iz saobraćaja i emisija koje potiču od industrijskih aktivnosti.
U gradu 29.463 domaćinstva koristi drva za grijanje
U glavnom gradu od 57.346 domaćinstava, njih 29.463, odnosno više od polovine, koriste za grijanje drva. Prema podacima iz lokalnog energetskog plana Glavnog grada od 2015. do 2025, koji je na javnoj raspravi, u gradskim opštinama Golubovci i Tuzi 21.593 domaćinstva koriste drva za grijanje, a ostatak na području grada.
"Domaćinstva potroše 142.685 metara kubnih drva, od čega 102.136 u gradskim opštinama Tuzi i Golubovci. U Podgorici građani potroše za drva godišnje 9.020.361 euro, odnosno na području GO 6.817.372”, navodi se u planu.
Razmatranjem mogućnosti korišćenja obnovljivih izvora energije, predloženo je postavljanje solarnih kolektora na stambene zgrade u vlasništvu Glavnog grada, osmišljen kao pilot projekat korišćenje energije sunca ugradnjom solarnih kolektora na šest stambenih zgrada - površine 6.303 metra kvadratna.
Perović: Nadležni da odgovaraju
Kvalitet vazduha u Podgorici, u posljednje tri godine karakteriše trend povećanja broja prekoračenja srednjih dnevnih vrijednosti suspendovanih PM10 čestica.
Izvršni direktor NVO „Ozon“, Aleksandar Perović istakao je da je tokom 2013. godine koncentracija PM10 čestica bila iznad dozvoljene 64 dana, tokom 2014. godine 78, a 2015. godine bilo je čak 82 dana sa prekoračenjima.
„Ako znamo da je dozvoljeno 35 dana sa prekoračenjima, jasno je da Podgorica ima problem sa ovim segmentom kvaliteta vazduha, što nesporno ima negativan uticaj na zdravlje ljudi i kvalitet životne sredine“, ocijenio je Perović.
Perović je dodao da zabrinjava očigledna nesposobnost nadležnih institucija da unaprijede stanje u ovoj oblasti.„Pitamo se zašto niko nije preuzeo odgovornost za nesporno neefikasnu primjenu važeće zakonske regulative“, kazao je Perović.
Bonus video:
