Deponija nije privremena ako umjesto jedne, postoji 30 godina

Požar na privremenoj deponiji Bakovići na teritoriji opštine Kolašin pokazatelj je da će nadolazeće povećanje temperature dovesti do sličnih situacija i na ostalim lokalitetima. Ovakva situacija samo pokazuje da koncept privremenih odlagališta treba što hitnije napustiti, a ne zakonski omogućavati, smatraju u NVO Green Home.

Trenutna praksa, kako je kazala Jovana Janjušević iz te organizacije, pokazuje da se vrši zloupotreba odredbi Zakona o upravljanju otpadom gdje je rok za privremenu deponiju ograničen na period od godinu dana te da se samo u izuzetnim okolnostima može produžiti ukoliko lokalna uprava simboličnih 10 eura po toni deponovanog otpada.

"Imajući u vidu da pojedine deponije imaju karakter privremenih i preko 30 godina postavlja se pitanje zloupotrebe odredbi Zakona koji je formulisan sa namjerom lakšeg prevazilaženja problema u ovoj oblasti kao i opravdanosti termina „privremena deponija“", dodala je ona.

Sutomore, Foto: Radomir Petrić

Iz Green Homea napominju da se na privremenim lokacijama otpad deponuje na tlo bez ikakve zaštite sa direktnim uticajem spiranja toksičnih materija u zemlju pa i podzemne vode.

"S obzirom na to da se na ovakvim odlagalištima ne vrši selekcija dolazi do mješanja otpada koji vrlo često sadrži i zapaljive materije iz domaćinstava ili preduzeća, a koje u periodu velikih temperaturnih porasta dovodi do požara. Sagorjevanje ovog otpada rezultira stvaranjem dioksina koji ima kancerogena dejstva te duža izloženost može biti opasna po ljudsko zdravlje posebno imajući u vidu blizinu ovih deponija u odnosu na naseljena mjesta kao i učestalost požara na njima", rekla je Janjušević.

Green Home, kako navode, ne apeluje prvi put na rješavanje ovog problema.

"Nije ni prvi put da iznosimo kritike na izbor lokacije za deponovanje otpada kada je riječ o opštini Kolašin koja pod hitno treba pronaći adekvato rješenje tako što će deponiju Bakovići zatvoriti, sanirati i odrediti adekvatniju lokaciju. Ovo iz razloga što se ista nalazi u neposrednoj blizini rijeke Tare, čiji kvalitet vode se ne ispituje nizvodno od pomenute deponije. Dakle pored toga što ne postoji volja za rješavanjem problema ne postoji čak ni najmanja zabrinutost da ovakvim radnjama svakodnevno utiču na zagađenje ove rijeke. Na kraju lokalne uprave se moraju što hitnije voditi mehanizmima smanjenja otpada u opticaju i to u vidu reciklaže koja bi se postepeno uvodila u domaćinstvima kroz različite pogodnosti za građane uz neizostavnu izgradnju reciklažnih centara koji bi omogućavali nesmetano odlaganje različitih vrsta otpada", dodaju iz Green Homea.

Tivat, Foto: Siniša Luković

Janjušević je kazala da je "poražavajuća statistika da na teritoriji Crne Gore, koja broji nešto više od pola miliona stanovnika, nismo u stanju regulisati pitanje upravljanja otpadom".

"Kao navjeći neuspjeh možemo smatrati postojanje deponija na Va­so­vim vo­dama (Berane), za­tim u Do­bra­ko­vu (Bi­je­lo Po­lje) koja ima karakter pri­vre­me­ne deponije već 25 go­di­na, deponija Ba­ko­vi­ći na oba­li ri­je­ke Ta­re (Ko­la­ši­n), deponiju na obali Ibra (Rožaje), kao i moj­ko­vač­ko sme­tlji­šte u Pod­bi­šću ko­je da­ti­ra čak iz 1973. Ne treba zaboraviti nik­šić­ku grad­sku de­po­ni­ju ko­ja ne is­pu­nja­va osnov­ne uslo­ve za funk­ci­o­ni­sa­nje, ce­tinj­sko od­la­ga­li­šte na Za­gra­blju for­mi­ra­no po­čet­kom se­dam­de­se­tih go­di­na, Bra­ji­će kod Bu­dve, deponiju Ubli u Her­ceg No­vom i Lo­va­nja u Ko­to­ru, či­ji su ka­pa­ci­te­ti odavno po­pu­nje­ni".

Osim toga, postoji bojazan od, kako je rekla, ponovnog aktiviranja nekada sanirane deponije što je slučaj u opštini Plužine, lokalitet Gradac na obali Pivskog jezera, na kojoj se ovih dana nelegalno odlaže otpad.

Evidentirani su i slučajevi odlaganja otpada na privatnom zemljištu od strane komunalnih službi što je slučaj sa opštinom Danilovgrad gdje, po našim saznanjima, još uvjek nije utvrđena odgovornost za ograđivanje, nezakonito postavljanje rampe i odlaganje građevinskog šuta na posjedu mještana sela Zagarač.

"Kada ovom broju dodamo 300 evidentiranih „divljih“ deponija da se zaključiti da na svakom drugom koraku imamo problem deponovanog otpada što od strane opština što od strane nesavjesnih pojedinaca. Upravo iz tog razloga upitna je opravdanost i fokus koji je stavljen na donošenje različitih zakonskih akata, strategija i planova upravljanja ako se isti ne sprovode decenijama. Takođe je upitno da li je opravdano kazniti građanina za nezakonito odlaganje otpada ako izostaju kazne prema lokalnim samoupravama koje očigledno imaju imunitet te krše zakonske odredbe bez posljedica", rekla je Janjušević.

Ona je dodala da, imajući u vidu obavezne rokove koje je Crna Gora postavila pred sebe kako u vidu reciklaže tako i u pogledu izgradnje sanitarnih deponija za četiri regiona što su istovremeno ciljevi nužne za ulazak u Evropsku uniju, u postojećim uslovima i sa aspekta dosadašnjeg rada nadležnih institucija i lokalnih uprava, Green Home sa sigurnošću može da predvidi "neuspjeh nadležnih da ispune rokove koji su im zadati u ne tako kratkom roku".

Galerija