Profesor na Imperial koledžu u Londonu Čedo Maksimović ocijenio je da bi Integralni ekološki projekat, čija izrada je nagoviještena na nedavnoj konferenciji Udruženja Vodovoda Crne Gore, na kvalitetan i efikasan način Port Mileni vratio stari sjaj, sačuvao Solanu i Bojanu i spriječio sada izvjestan scenario nestanka Ade.
"Projekat obuhvata sva naselja južno od Petrovca, na teritoriji opština Bar i Ulcinj, koja su po ranijim rješenjima već “viđena” da im se “uvale” zastarjela tehnološka rješenja postrojenja za preradu otpadnih voda (PPOV). Obuhvaćeni su dragocjeni ekosistemi, rezervat Solane i koridori duž obala Port Milene i Bojane, relevantni obalni pojasevi Skadarskog jezera sa svim “rasutim i tačkastim izvorima zagađenja”, kazao je Maksimović u razgovoru za “Vijesti”.
Naglasio je da će po svom konceptu multidisciplinarnosti i multifunkcionalnosti, projekat biti jedinstven u regionu, a vjerovatno i u cijeloj Evropi.
"Očekuje se da bude atraktivan ne samo za sve lokalne “aktere” u Crnoj Gori, uključujući i organe centralne vlasti i lokalne samopuprave, nego i značajne evropske i druge međunarodne finansijske institucije", kazao je Maksimović.
Urbani, tehnički i ekološki sistemi koja će biti predloženi u okviru projekta, biće planirani na principima plavo-zelenih rješenja, razvijenih u EU projektu “Blue Green Dream” u saradnji pet vodećih evropskih univerziteta i više naučnih institucija pod rukovodstvom Maksimovića. Projekat se formuliše tako da bude “motivacioni faktor” održivog ekonomskog razvoja za urbane i ekološke sisteme otporne na negativne uticaje klimatskih promjena i vremenskih ekstrema na principima motivisanja atraktivnih inovativnih poslovnih sistema.
Govoreći o Adi Bojani, Maksimović je ocijenio da je neprihvatljivo da se jedan problem riješi a stvori više novih.
"I problem otpadnih voda i ostalog otpada koji se nemilosrdno baca u Bojanu, ali i ostali ekološki problemi koji prijete da trajno degradiraju i unište dragocjene vrijednosti ovog područja sa vrlo vjerovatnim scenariom postepenog nestanka Ade, jedino može da se trajno i kvalitetno riješi ako se u obzir uzmu sve međusobne interakcije bioloških, ekoloških i tehničkih sistema sa stanovništvom koje tu boravi i ekonomskim djelatnostima od kojih žive“, kazao je on.
O eventualnom spajanju Bojane sa Port Milenom, kazao je da će prihranjivanje vodom i održavanje kvalitetnog eko sistema biti predviđeno novim projektom.
"Predloženi integralni projekat riješio bi i taj problem na način da se maksimalno zadovolje interesi svih zainteresovanih subjekata uz povećanje koristi i kvaliteta njihovog života“, kazao je on.
Na pitanje kako će se na stanje u Port Mileni reflektovati skora izgradnja kanalizacije na slivu Bratice, odgovorio je „da je to svakako vrlo značajan prvi korak ka rješenju problema i rehabilitaciji kanala.
"Tek kada se izgradi kvalitetna kanalizaciona mreža i na nju spoje svi individualni ispusti i sve postojeći septičke jame, potrebno je da se uradi i kvalitetno savremeno postrojenje za prišćavanje otpadnih voda, koje bi tu kanalizacionu vodu dovelo do stepena kvaliteta koji zadovoljava uslove za ulivanje u vodoprijemnike“, naglasio je Maksimović.
Ocijenio je da svi objekti na obalama kanala moraju biti priključeni na kanalizacionu mrežu i upućeni na kvalitetno postrojenje za preradu otpadnih voda.
"U isto vrijeme, mora se trajno riješiti i čišćenje nataloženog mulja na dnu Port Milene i njeno postepeno vraćanje u stanje kvalitetnogekosistema sa uređenim gradskim sadržajima duž njenog koridora", kazao je profesor.
Istakao je želju i odlučnost pojedinih rukovodilaca u vodovodima da prekinu sada preovlađujuću i katastrofalno lošu praksu koju nameću međunarodne finansijske institucije, prvenstveno GiZ i KfW, da se u projektima PPOV na prostoru Balkana "primenjuju prevaziđene, zastarjele, preskupe, prljave tehnologije, koje smrde i negativno utiču na javno zdravlje“.
"Praksa pokazuje da se veliki broj ovih, skupo plaćenih postrojenja, za koje građani vraćaju kredite, vrlo brzo zatvara posle puštanja u pogon ili ne funkcionišu na zahtijevani način. To se pokazalo u nekoliko slučajeva u BiH“, tvrdi Maksimović.
Smatra da umjesto zastarjelih postrojenja za preradu otpadnih voda, Ulcinj za rješavanje svojih nagomilanih ekoloških problema, mora primijeniti savremenije, kvalitetnije, energetski efikasnije i ekološki prihvatljivije tehnologije na bazi IFAS, aktivnog mulja na fiksnom biofilmu.
"Ova postrojenja, osim što su znatno jeftinija i za izgradnju i eksploataciju, trebaju mnogo manje zemljišta. Mogu da se decentralizuju pa zahtijevaju jeftinije sisteme za prikupljanje i dovod vode. Uz to, ne smrde pa mogu da se grade u naseljenim mestima i “elegantno” se uklope u sisteme integralnih ekoloških rješenja koja se i ovdje predlažu za sistem u Ulcinju, a koji uključuje Port Milenu, Solanu i ostale djelove grada“, kazao je Maksimović.
Bonus video:
