Oko 200 pacijenata sa malignim bolestima i tokom pandemije Covida-19 svakodnevno prima neki vid onkološke terapije u Crnoj Gori.
Doskorašnji direktor Instituta za onkologiju Kliničkog centra (KC) Vladimir Todorović, za „Vijesti“ je kazao da pacijenti sa kancerom češće obolijevaju od Covida, pogotovo kada im je zbog terapije oslabljen imunitet, a ukoliko obole - smrtnost od koronavirusa kod njih je povišena za oko 20 odsto.
“Zbog ovog rizika su date preporuke udruženja onkologa Evrope i Mediterana kojih se pridržavamo - da pacijent što ređe dolaze na Institut, da se pređe na tabletarne forme liječenja i da budu u online komunikaciji sa svojim onkologom. Ovakav vid rada je i na našem Institutu“, istakao je Todorović.
On je rekao da je ove godine terapiju zračenjem primilo 1.014 bolesnika.
Tokom drugog talasa koronavirusa, u septembru, oktobru i novembru zračen je 271 pacijent, a bilježi se porast svih sistemskih terapija u odnosu na proljeće i ljeto. Pojasnio je da su preko Dnevne bolnice u septembru primijenjene 1.164 hemioterapije, u oktobru 1.301 i novembru 1.227.
“U stacionarnom dijelu Centra za medicinsku onkologiju dato je u septembru 208, oktobru 174, a u novembru 173 terapije“.
Očekuje se porast oboljelih od kancera
Todorović je kazao da je veći broj pacijenata sa kancerom obolio i od Covida-19.
"Za hospitalni prijem je neophodan negativni test na koronavirus. Međutim neki su bolesnici primljeni kao hitni slučajevi sa komplikacijama što se kasnije ispostavilo da su pozitivni na koronavirus. Mi od proljeća prilazimo svim takvim prijemima kao rizičnim, pa su zaposleni pravilno zaštićeni i organizacija rada je sprovedena da se mogućnost zaraze svede na minimum“, rekao je Todorović.
On je istakao da je u stacionarnom dijelu Instituta u oba Centra radioterapije i Medikalne onkologije u jednom momentu je boravilo šest pozitivnih bolesnika, što je iziskivalo veoma veliki napor osoblja, pogotovo što su ostali bolesnici morali da nastave sa liječenjem hemioterapijom i zračenjem.
"Dobrom organizacijom i naporom doktora i medicinski sestara ova situacija je prevaziđena i nije došlo do zatvaranja Instututa ili njegovih pojednih djelova“, kazao je.
Todorović je pojasnio da se terapija zračenjem ili hemioterapija prekida kada pacijent sa kancerom oboli od Covid infekcije, jer može doći do pogoršanja zarazne bolesti zbog terapije koja značajno umanjuje imunitet.
Zbog toga je, tvrdi, tada primarno liječenje Covida, a nakon preležane zarazne bolesti se procenjuje adekvatna antitumorska terapija i nastavak liječenja osnovne onkološke terapije.
Todorović je istakao da se u svijetu očekuje porast broja malignih bolesnika, jer svuda postoji zagušenje zdravstvenog sistema bolesnicima sa Covidom dok druge hronične bolesti i pacijenti imaju otežan pristup dijagnostici i hirurškim granama, kao i intenzivnim njegama.
Na kovid, strah i neizvjesnost nisu imuni ni zdravstveni radnici
Na Covid-19 nisu bili imuni ni zdravstveni radnici na Institutu za onkologiju. Todorović je kazao da je oboljelo nekoliko doktora i medicinskih sestara, ali nije bilo zastoja rada jer se nisu zarazili u isto vrijeme.
„Osim pritiska na osoblje velikim brojem bolesnika sa kancerom i opasnosti od Covid infekcije koje veoma otežava rad u zdravstvenoj ustanovi, postoji i veliki pritisak kako od opasnosti od infekcije tako i psihičkim preopterećenjem na osoblje su konstatovale i psihološkinje zaposlene na Institutu“, rekao je.
Todorović je istakao da je veliki napor biti tokom cijelog radnog vremena pod maskom koja zateže ušne školjke, rad sa vizirom smanjuje vid, rukavice smanjuju osjetljivost tokom pregleda i dolazi do pregrijavanja pod mantilom i skafanderom.
"Ovo sve komplikuje rad naših zaposlenih, ali oni to stoički podnose. Osjeća se zadovoljstvo postignutim velikim rezultatima Instituta za onkologiju. Strah, neizvjesnost, pritisak na zaposlene može ostaviti određene posljedice na duševno zdravlje naših zdravstvenih radnika. Zbog toga učešće psihološkinja u svakodnevnom radu ima veliki značaj kako sa bolesnicima, tako i zaposlenima“, kazao je.
Todorović je pojasnio da je higijena prostora podignuta na najviši nivo i urađena je kompletna dezinfekcija unutrašnjosti zgrade Instituta u nekoliko navrata tokom pandemije kada je više bolesnika imalo Covid.
Nema listi čekanja za zračenje i hemioterapiju
Na Institutu za onkologiju trenutno ne postoje liste čekanja za procedure zračenja, niti primjene hemioterapije i imunoterapije.
Tokom prvog talasa koronavirusa nije bilo moguće transportovati avionima radioizotop, pa se određene dijagnostičke procedure u Centru za nuklearnu medicinu nisu mogle uraditi. Kazao je da su odmah nakon isporuke radioizotopa pozivali sve bolesnike u kratkom roku kako bi završili potrebne preglede.
On je rekao da se dnevno na Institutu za onkologiju primjenjuje oko 80 hemioterapija, zračenje sprovodi kod oko 90 pacijenata, dok je u stacionarnom dijelu dnevno u prosjeku oko 40 bolesnika.
"Tokom pandemije, hirurške grane su radile hitna onkološka stanja, dok su odložene određene operacije tumora dojke, kolona i uroloških tumora, što je i preporuka inostranih centara, pa su date druge dodatne terapije radi smanjenja rizika”, kazao je.
Na ulazu u Institut radi se detaljna epidemiološka anketa i svakom pacijentu mjeri tjelesna temperatura i to od prvog dana epidemije.
Todorović je rekao da u Poliklinički dio i dnevnu bolnicu ulazi limitiran broj bolesnika, kako bi se održala fizička distanca i sigurnost, a svi nose masku tokom hemioterapije i zračenja. Izlazak iz Instituta je olakšan da se bolesnici ne bi miješali i imali višak kontakata, odnosno pacijenti koji ulaze na Institut da bi primili hemioterapiju ili zračenje, izlaze na najbližem izlazu koji je za to otvoren, kako bi se što manje zadržavali u zgradi...”.
Tokom pandemije je obim kontrolnih pregleda smanjen u određenom periodu najintenzivnijeg povećanja inficiranih, ali bolesnici su slali nalaze preko mejla ili Vajbera. Ipak, kontrole su sada pojačane, pogotovo kod visokorizičnih i onih koji su imali neke sumnjive nalaze ili simptome.
U Makedoniji 600 pacijenata svakodnevno na hemioterapiji
Svakog radnog dana oko 600 pacijenata sa malignim bolestima dolazi na Kliniku na hemoterapiju u Skoplju. Njih 150 se bori s rakom dojke. U Makedoniji se godišnje registruje između 5.500 i 6.000 novih pacijenata sa karcinomom, a oko 30.000 do 40.000 pacijenata godišnje prođe kroz Institut za onkologiju i radioterapiju Kliničkog centra u Skoplju, najveći u zemlji i trenutno jedini koji pruža onkološke usluge. Ostala raspršena onkološka odeljenja u Gradskoj opštoj bolnici “8. septembar” u Skoplju, u Štipu i u Bitolju pretvorena su u centre za kovid pacijente i zatvorena za onkološke pacijente.
"Bilo je dana kada su medicinske sestre ostajale na poslu do 20 sati, ali uspjeli smo da im pružimo hemoterapiju, a s Crvenim krstom smo uspjeli dostaviti tabletiranu terapiju svim našim pacijentima. Prihvatamo sve njih i uključujemo sve one kojima su potrebne redovne terapije”, kazao je Nino Vasev, direktor Instituta za onkologiju u Skoplju za “Sloboden pečat”.
Biba Dodeva iz Udruženja Borka, rekao je da pacijenti sa malignim bolestima na dijagnostičke preglede i intervencije čekaju po nekoliko sedmica i da se programi skrininga uopšte ne rade.
Ova priča je nastala u saradnji dnevnih listova Vijesti iz Crne Gore i Sloboden pečat iz Sjeverne Makedonije.
Bonus video:
