Brzina vakcinacije odrediće dalji tok pandemije, ali i evolutivni razvoj koronavirusa u smjeru dalje adaptacije na lakšu transmisiju među ljudima, kazala je virusolog Ana Banko.
Ona je, kako je saopšteno iz AmCham-a, navela da je zbog toga veliki izazov kontrolisati širenje pandemije uz istovremeno odvijanje imunizacije.
“Aktuelna varijabilnost virusa i stvaranje novih varijanti i sojeva, u budućnosti bi mogla uticati i na potencijalnu neophodnost za sezonskom primjenom vakcine, odnosno adaptacijom već postojećih”, navela je Banko.
Ona je kazala da je princip imunizacije vakcinom sprječavanje infekcije ili ublažavanje kliničkog toka bolesti.
“Najjedostavnije, naš organizam treba da stvori antitijela specifična za protein virusa odgovoran za njegov ulazak, odnosno vezivanje za naše ćelije. Tako ćemo mi, u svakom sljedećem kontaktu sa istim virusom, imati spreman odbrambeni mehanizam da vezivanje i ulazak virusa bude onemogućen”, navela je Banko.
Prema njenim riječima, kod velikog broja patogena ovako stvoren imunitet može biti doživotan, dok je kod drugih, imunitet ograničen na jednu do nekoliko godina.
“Virusne vakcine koje do sada poznajemo zasnivaju se na atenuisanom, tj. oslabljenom virusu, zatim inaktivisanom tj. umrtvljenom virusu, ali su prisutne i subjedinične ili proteinske vakcine koje sadrže jedino protein virusa, odgovoran za vezivanje za naše ćelije”, kazala je Banko.
Ona je navela da se posljednje dvije-tri decenije razvijaju i vakcine koje omogućavaju da organizam sam stvori virusni protein, i time aktivira imunski sistem da proizvede antitijela.
“To su upravo vakcine koje danas i imamo, RNK i vakcine po principu adenovirusnog nosača”, rekla je Banko.
Prema njenim riječima, vakcine koje su do sada u svijetu registrovane protiv COVID-19 a koriste se u našem regionu, zasnovane su na tri principa, od kojih su čak dva inovativna.
Ona je kazala da je vakcina Sinofarm proizvedena na modelu inaktivisanog virusa, što znači da se u vakcini nalazi umrtvljen SARS-CoV-2.
"Pa on ne može da se umnožava ili izazove oboljenje, ali ga naš imunski sistem prepoznaje i pravi antitijela. Kako je količina virusa u vakcini ograničena, njima se dodaju adjuvansi kako bi maksimalno povećali imunogenost vakcine”, navela je Banko.
Ona je kazala da su RNK vakcine, poput Fajzer-Biontek i Moderne, do sada razvijane u domenu onkologije, ali su takođe prije nekoliko godina vršene kliničke studije i na virusnoj RNK vakcini protiv bjesnila.
“Ovim vakcinama unosi se informaciona RNK, koja predstavlja kratkotrajno uputstvo da mašinerija naše ćelije sama napravi S protein, a onda i antitijela. Time se ograničenje količine S proteina u inaktivisanim ili subjediničnim vakcinama prevazilazi”, rekla je Banko.
Prema njenim riječima, zbog nestabilnosti, RNK vakcine zahtijevaju čuvanje na izuzetno niskim temperaturama, ali je njihova prednost u jednostavnosti proizvodnje i brzoj modifikaciji RNK u slučaju pojave novih sojeva, ali i novih epidemija ili pandemija drugim virusima.
Ona je kazala da su Sputnik V i AstraZeneka vakcine koje su informaciju za sintezu S proteina upakovale u umrtvljen adenovirus.
“Dakle, adenovirus se koristi kao nosač koji obezbjeđuje siguran ulazak ove informacije u našu ćeliju, a ne može da izazove oboljenje", rekla je Banko.
Kako je kazala, razlika između Sputnik V i AstraZeneka vakcine je što koriste različite adenoviruse kao nosače.
"Dok Sputnik V koristi dva humana adenovirusa, različita za prvu i drugu dozu vakcine, AstraZeneka koristi adenovirus šimpanze”, navela je Banko.
Ona je kazala da su u ovom trenutku, sve vakcine koje su u masovnoj upotrebi, prošle strogo definisane korake prekliničkih i kliničkih ispitivanja.
“One su testirane na više desetina hiljada dobrovoljaca, a broj primijenjenih doza u svijetu premašio je 250 miliona. Sve ove činjenice govore o bezbjednosti vakcina, a prednost jednih u odnosu na druge možemo procijeniti tek na osnovu analize rezultata i efekata imunizacije za više od pola godine”, rekla je Banko.
Kako je kazala, ograničena dostupnost vakcina, usljed veće potražnje od objektivnih kapaciteta prozvodnje, većem dijelu svjetske populacije neće ostaviti prostor za biranje proizvođača.
“U ovom trenutku nemoguće je procijeniti ni definitivan period nakon kojeg smo na COVID-19 imunizovani vakcinom. Na osnovu onoga što znamo o prirodnoj COVID-19 infekciji, period imunizovanosti trajaće minimum šest mjeseci, ali je realno očekivati da on traje i mnogo duže”, navela je Banko. Prema njenim riječima, tek pošto prve grupe vakcinisanih počnu da gube imunitet, počeće sagledavanje trajanja imuniteta primjenom vakcine.
“Jednostavno mjerljiv status imuniteta može da se provjerava testiranjem vrijednosti titra antitijela iz krvi, ali imunitet ne zavisi samo od toga, već i od potencijala T memorijskog imuniteta da pri svakom novom susretu sa virusom ponovo pokrene stvaranje antitijela, čak i onda kada njihova vrijednost u našem organizmu više nije mjerljiva”, kazala je Banko.
Ona je navela da upravo ta činjenica daje nadu da imunizovanost nakon vakcinacije može da traje i duže od jedne sezone.
Bonus video:
