Nijedan internet sajt lokalne samouprave u Crnoj Gori nije u potpunosti pristupačan za osobe djelimično ili potpuno oštećenog vida, saopšteno je na konferenciji Saveza slijepih Crne Gore (SSCG).
Iz te organizacije su danas predstavili rezultate monitoringa otvorenosti, odgovornosti, e-pristupačnosti lokalnih samouprava, koji je sproveden od 10. avgusta do 10. novembra ove godine, a zasnivao se na pregledu internet stranica svih lokalnih samouprava u Crnoj Gori, uključujući i internet stranicu Zajednice opština Crne Gore.
Koordinatorka projekta i predstavnica SSCG, Katarina Bigović Kulić, pojasnila je da je monitoring sproveden prema već utvrđenoj metodologiji i kreiranim upitnicima u odnosu na elemente pristupačnosti za osobe potpuno oštećenog vida, čitač ekrana i djelimično oštećenog vida, kontrast, veličina slova, izgled stranice, prenosi PR Centar.
„U svim slučajevima, postoji 100% prilagođavanje navigacije putem tastature, tako da je omogućeno da se posjetilac kreće po stranici korišćenjem TAB tastera . Alternativni tekst ne - tekstualnom sadržaju ne može biti pročitan od strane programa za čitanje ekrana u 100% slučajeva“, navela je Bigović Kulić.
Prema njenim riječima, mogućnost povećanja slova nije moguća, čak ni na sajtu Opštine Tivat koja ima opciju, ali ista ne funkcioniše, navodeći da je ta mogućnost jedino prisutna na sajtu Opštine Ulcinj, dok u svim ostalim slučajevima izostaje ovaj standard pristupačnosti.
„Mogućnost izmjene kontrasta pozadine i slova na stranici je moguća samo na sajtu Opštine Ulcinj. Sve veze moraju biti jasno definisane i oslikavati sadržaj, odnosno što manje koristiti „više“ ili „ovdje“ kao vezu što nije slučaj. I dalje se na sajtovima koriste „više“ i „ovdje“, pri čemu „više“ preovladava na stranicama nudeći više vijesti, a „ovdje“ preovladava u člancima“, kazala je Bigović Kulić.
Istakla je da, iako je preporuka da mora biti ponuđen titl ili transkript sadržaju koji nije tekstualan, to nije bio slučaj ni na jednom sajtu koji je bio predmet monitoringa.
„Preporuka da se svi dokumenti kreiraju kao e - pristupačni i da se izbjegavaju skenirani dokumenti nije ispunjena, s obzirom na to da je u okviru monitoringa bilo najviše skeniranih, nečitljivih dokumenata“, ukazala je Bigović Kulić.
Ukazala je da automatska konverzija teksta u audio formatu ne postoji ni u jednom slučaju koji je bio predmet monitoringa.
„Nijedan sajt koji je bio predmet monitoringa nije u potpunosti pristupačan za osobe potpuno i djelimično oštećenog vida. Mogu se izdvojiti pozitivni primjeri određenih karakteristika, standarda, koji djelimično prate smjernice za e – pristupačnost“, rekla je Bigović Kulić.
Kada je u pitanju pristupačnost za osobe djelimično oštećenog vida, odnosno elemente kontrast, veličina slova, izgled stranice, kako je dodala, internet stranice ne prate standarde.
„Kada je u pitanju čitač ekrana, nijesu adekvatno prilagođeni grafički elementi u kojima se nalaze ključne aktuelnosti, baneri, fotografije, a ni na jednom sajtu ne postoji titl, transkript koji prati određene sadržaje“, dodala je Bigović Kulić.
Govoreći o preporukama, Bigović Kulić je istakla da sajtovi koji na stranici nemaju objašnjene opcije pristupačnosti, treba da iste urede u što kraćem periodu.
„Sajtovi na kojima postoje opcije pristupačnosti potrebno je da iste učine funkcionalnim. Grafički elementi, baneri, fotografije treba da budu opisani na odgovarajući način, uz opis, alt text. Baneri koji su linkovani odgovarajućim hyperlink tekstom moraju jasno voditi na predviđeni link.“, navela je Bigović Kulić.
Istakla je da je potrebno omogućiti u svim slučajevima da alternativni tekst ne - tekstualnom sadržaju može biti pročitan od strane čitača ekrana.
„Takođe, važno je omogućiti ponuđen titl, transkript ne - tekstualnom sadržaju, automatsku konverziju teksta u audio formatu. Važno je naglasiti da titl, transkript nije već postojeći titl u pojedinim video materijalima“, rekla je Bigović Kulić.
Kazala je da je, ukoliko postoje formulari za postavljanje pitanja, kao i pitanja postavljena putem modula za ankete i glasanje, potrebno ih učiniti pristupačnim za čitače ekrana.
„Važno je omogućiti da na svim sajtovima postoji mogućnost prilagođavanja izgleda sajta, povećanja slova, izmjene kontrasta pozadine i slova na stranici, a u svrhu bolje pristupačnosti za osobe djelimično oštećenog vida. Dokumenta data u PDF formatu moraju biti tagovana i urađena u pristupačnom formatu, kako bi bila lako čitljiva za čitače ekrana“, rekla je Bigović Kulić.
Ukazala je da tabele, grafici, fotografije, drugi multimedijalni sadržaji u okviru članaka/dokumenata moraju biti adekvatno opisani odgovarajućim nazivom, opisom i alt-textom.
Bigović Kulić je poručila da e-pristupačnost daje mogućnost da OSI prate i aktivno učestvuju u unapređenju javnih politika, procesu EU integracija, dajući svoj lični doprinos.
„Time će se ispoštovati i načela Konvencije UN o pravima OSI, jer će moći dostojanstveno, na načelima jednakosti i ravnopravnosti da učestvuju u procesima koje se tiču njih lično, ali i članova njihovih porodica i predstavnika zajednice“, istakla je Bigović Kulić.
Autorka monitoringa, Anđela Dragović, koja je govorila iz ugla osobe potpuno oštećenog vida, kazala je da je kroz monitoring naišla na niz nepravilnosti.
„Na primjer, u okviru anketa i formi za postavljanje pitanja, koji ukazuju na mogućnost komunikacije sa lokalnom samoupravom, na većini sajtova postojali su kodovi koji se moraju ispuniti, a koji nisu pristupačni za čitače ekrana kako bi osoba mogla da ispuni određenu formu“, navela je Dragović.
Ona je istakla da su zaključili, kad su u pitanju dokumenta, da mnoga od njih koja su se odnosila na elementarne stvari i ostvarivanje određenih prava, nisu bili u pristupačnom formatu.
„Na osnovu toga proističe nemogućnost da osoba oštećenog vida aktivno učestvuje u stvaranju što boljeg okruženja u određenoj lokalnoj zajednici, posebno kad govorimo o slučajevima kad imamo pozive za javne rasprave, konsultacije za izradu određenih inicijativa“, navela je Dragović.
Predstavnica SSCG, Nikolina Miljić, najavila je da će u narednom periodu rezultati monitoringa i analize biti predstavljeni ciljnoj grupi – predstavnicima lokalnih organizacija i lokalnih samouprava, kroz održavanje sedam okruglih stolova.
„U prethodnom periodu je snimljeno i pet kratkih video spotova koji će se emitovati na društvenim mrežama, a koji prikazuju najčešće poteškoće i barijere sa kojima se susrijeću osobe oštećenog vida prilikom traženja, primanja i širenja informacija sa sajtova lokalnih samouprava“, navela je Miljić.
Konferencija je održana u okviru projekta „E- pristupačnošću do građanskog aktivizma OSI“ koji realizuje Savez slijepih Crne Gore u partnerstvu sa lokalnim organizacijama slijepih za Bar i Ulcinj; Nikšić, Šavnik i Plužine; Pljevlja i Žabljak, a podržan je kroz program „OCD u Crnoj Gori – od osnovnih usluga do oblikovanja politika- M'BASE“ koji sprovodi Centar za građansko obrazovanje (CGO), Friedrich Ebert Stftung (FES), NVO Politikon mreža i NVO Centar za istraživanje i zaštitu ptica (CZIP). Program finansira Evropska unija.
Bonus video:
