Ministarstvo odbrane Crne Gore pokloniće Ministarstvu odbrane Republike Slovenije dvije rashodovane vojne letjelice vrijedne skoro milion eura, kao muzejske ekponate koji će biti izloženi u vojnom muzeju – Parku vojaške zgodovine u Pivki.
Odlučila je to Vlada Crne Gore na posljednjoj sjednici, prihvativši "Informaciju o zaključivanju Sporazuma o donaciji između Ministarstva odbrane Crne Gore i Ministarstva odbrane Republkike Slovenije" koja se odnosi na jedan školsko-borbeni avion tipa „supergaleb G-4“ i jedan laki višenamjenski vojni helikoptet tipa „Soko Aerospatilae SA-342 gazelle“ koji su nekada bili u operativnoj upotrebi JNA, odnosno Vojske Crne Gore.
"Tokom nedavne posjete delegacije Ministarstva odbrane Republike Slovenije Vazduhoplovstvu Vojske Crne Gore, iskazano je interesovanje za primjerak školsko-borbenog aviona „supergaleb G-4“ i helikoptera „gazela“, koji bi nakon restauracije služili kao muzejski eksponati. Procijenjena vrijednost pokretnih stvari – školskog aviona „supergaleb G-4 evidencijski broj 23647 iznosi 962.368,00 eura, odnosno za helikopter gazela HN-45M evidencijski broj 12934 iznosi 31.540,00 eura", piše pored ostaloga, u Informaciji koju je usvojila Vlada.
Napominje se da je Crna Gora od osnivanja sopstvene vojske, odlučila da njeno Vazduhoplovstvo neće imati borbene avione, već samo helikoptere te da su stoga preostala četiri školsko-borbena aviona tipa "supoergaleb G-4" koliko ih još uvijek ima na aerodromu Golubovci a koji su nekada letjeli u sastavu 172. avijacijske brigade RV i PVO JNA, proglašeni viškom i ponuđeni na prodaju, ali za sada, bezuspješno.
"Kako na nekoliko organizovanih prodaja nije bilo interesovanja za kupovinu predmetnih sredstava, Ministarstvo odbrane Crne Gore saglasno je da se ista ustupe Ministarstvu odbrane Republike Slovenije. Takođe, opredjeljenje da se Vazduhoplovstvo Vojeske Crne Gore opremi srednjim višenamjenskim helikopterima, kao i mogućnosti helikoptera "gazela", troškovi njihove eksploatacije i održavanja, značili su da njihovo zadržavanje u operativnoj upotrebi nije bilo racionalno te su oglašeni suvišnim za potrebe Vojske Crne Gore", stoji u ovom dokumentu.
"Supergaleb" G-4 evidencijski broj 23647 inače, proizveden je 1986.godine u fabrici aviona "Soko" u Mostaru kao 27. po redu u seriji tih vrlo uspješnih i kvalitetnih lakih školsko-borbenih aviona koje je mostarska fabrika za potrebe JNA počela proizvoditi osamdeetih godina prošlog vijeka.
On je ujedno i najstariji od ukupno četiti aviona tog tipa sa kojima još uvijek raspolaže crnogotrsko Ministarstvo odbrane.
"Gazela" evidencijski broj 12934 je protivoklopni naoružani helikopter u verziji H-45M "gama" i jedna je od posljednjih helikoptera tog tipa koje je prije rata i raspada bivše SFRJ 1991.godine, proizvela fabrika "Soko" u Mostaru.
Ovaj helikopter jedana je od ukupno 13 "gazela" sa kojima raspolaže Ministarstvo odbrane Crne Gore, a koje su inače sve prizemljene i ne koriste se već više od četiri godine.
Ukupna vrijednost dva bivšae vojna vazduhoplova koja Crna Gora poklanja Sloveniji je 993.908 eura, a slovenačko Ministarstbvo odbrane finansiraće preuzimanje i transport tih letjelica od vojnog aerpdroma Golubovci do muzeja u Pivki gdje će oni nakon restauracije, biti izloženi kao muzejski eksponati.
U Pivki se inače, već nalazi mala, tzv. džepna podmornica P-913 "Zeta" JRM koju je Crna Gora Sloveniji poklonila 2010. godine, a uskoro će tamo nakon restauracije, biti izložena i diverzantska ronilica tipa R-2 "Mala" koju je prije nekoliko mjeseci takođe Slovencima doniralo Ministarstvo odbrane Crne Gore.
Slovenija i Crna Gora inače, zahvaljujučli prvenstveno agilnosti i angažovanju slovenačkog vojnog atašea u Podgiorici, kapetana bojnog broda Borisa Geršaka, imaju izuzetno o uspješnu i dinamičnu saradnu u domenu odbrane, ali i u oblasti očuvanja vojnih tradicija i istorije.
O tome pored brojnih zajendilkih vježbi i obuka, kao i višestrukih posjeta slovenačkog patrolnog broda "Triglav" Crnoj Gori, svjedoče ove donacije Crne Gore Sloveniji ali i nekoliko donacija različitih borbenih sredstava i lične zaštitne opreme vojnika koje su proteklih godina došle od zvanilne Ljubljane u Crnu Goru.
Slovenci ne propuštaju ni priliku da svake godine, 17.aprila u Tivtu na prigodan način obilježe godišnjicu pogibije svog najvećeg mornaričkog heroja – poručnika bojnog broda Sergeja Mašere koji je zajedno sa kolegom Milanom Spasićem iz Beograda, 17.aprila 1941. odbivši da prihvati kapitulaciju Kraljevine Jugoslavije u Aprilskom ratu, žrtvujući svoj život, digao u vazduh razarač „Zagreb“ da taj brod ne bi pao u ruke Italijana.
Muzej vojaške zgodovine u Pivki napravljen je u kompleksu nekadašnje kasarne oklopno-mehanizovanih jeidnica JNA u tom malom slovenkom gradiću i u proteklih nekoliko godina razvio se u veoma popularan muzejsko-turistički centar koji svojim posjetiocima nudi jedinstveni pogled u nacionalnu i svjetsku vojnu istoriju.
Pored ostaloga, Muzej posjeduje zbirku tenkova, oklopnih vozila i artiljerije, zbirku vojnih i policijskih plovila, kao i zbirku vazduhoplova.
Tako će se ubrzo u Pivki tamo već izlođenim bivšim jugoslovenskim borbenim avionima tipa F-84 “Thunderjet” , F-86 “Sabre”, MiG-21 i “Soko 522” , te rumunskom jurišniku IAR-93 “Vultur” koji je rumunska verzija jugoslovenskog jurišnika J-22 “Orao”, pridružiti i “Supergaleb G-4” te “gazela” koju im je doniralo crnogorsko Ministartvo odbrane.
Bonus video:
