Ministarstvo zdravlja još se ne oglašava u vezi sa nalazom koji pokazuje da država prethodnih godina nije uradila gotovo ništa od planiranih aktivnosti kojima je trebalo unaprijediti mentalno zdravlje građana, iako je Državna revizorska institucija (DRI) izvještaj objavila prije više od 20 dana.
Na poraznu statistiku koja pokazuje da pored ostalog nemamo programe edukacije, protokole, registar psihoza i registar djece sa smetnjama u razvoju, kao ni skrining alkoholizma, ne osvrću se ni skupštinski Odbor za zdravstvo, rad i socijalno staranje. To skupštinsko tijelo nalaz je dobilo 20. februara, ali do danas još nije zakazana sjednica na kojoj bi se raspravljalo o stanju u ovoj oblasti, a nadležni pozvali na saslušanje.
Mentalno zdravlje na vrhu agende UN
Senator DRI Branislav Radulović u razgovoru za “Vijesti” kaže da pored redovnih finansijskih revizija DRI sprovodi sve veći broj i revizija uspjeha koje imaju za cilj da utvrde/ocijene stepen uspješnosti sprovođenja programa, strategija i drugih sistemskih dokumenata.
“Saglasno tome DRI je usvojila novi dugoročni Plan za revizije uspjeha za period 2025 - 2029, koji je fokusiran na 17 milenijumskih ciljeva iz UN Agende 2023. Posebno mjesto zauzima UN cilj 3 koji se odnosi na oblast zdravstva i potrebu da sve države preuzmu efikasne mjere u cilju smanjenja smrtonosti zbog kardiovaskularnih bolesti, raka i respiratornih bolesti. Takođe, u okviru ovog UN cilja Agende 2030 posebno se ističe zahtjev za unapređenje liječenja i promovisanja mentalnog zdravlja stanovništva”, odgovorio je Radulović “Vijestima”.
Radulović podsjeća da je DRI sprovela i javno objavila u februaru ove godine vrlo zahtjevnu revizija uspjeha “Uspješnost realizacije Strategije zaštite i unapređenja mentalnog zdravlja u Crnoj Gori 2019-2023”, koja je pokazala da nije ostvaren napredak u ostvarivanju ciljeva u oblasti unapređenja mentalnog zdravlja, odnosno da proces sprovođenja planiranih aktivnosti u ovoj oblasti nije bio efikasan.
“Predmetnom revizijom je utvrđeno da je realizovano svega 15 odsto aktivnosti, nerealizovanih aktivnosti bilo je čak 76 odsto i devet odsto djelimično realizovanih. Stoga je DRI predmetni izvještaj pored subjekatima revizije (Ministarstvo zdravlja i Institut za javno zdravlje) proslijedila i skupštinskom odboru nadležnom za oblast zdravstva (Odboru za zdravstvo, rad i socijalno staranje Skupštine Crne Gore)”, pojasnio je Radulović.
On je kazao da je ključni razlog za nizak stepen realizacije aktivnosti nedostatak odgovornosti za sprovođenje zadataka i praćenja implementacije, odnosno preduzimanja korektivnih mjera za prevazilaženje identifikovanih slabosti tokom sprovođenja Strategije i da je DRI subjektima revizije izradila 15 preporuka kako bi se stanje u ovoj, vrlo osjetljivoj oblasti poboljšalo.
Na redu medicinski otpad
Kada je u pitanju oblast zdravstva, DRI upravo završava i aktivnosti na reviziji uspjeha koja se odnosi na uspješnost upravljanja medicinskim otpadom u Crnoj Gori.
“Važnost ove revizije je što medicinski otpada predstavlja, po ocjeni Svjetske zdravstvene organizacije, najopasniji otpad posle radioaktivnog otpada. Adekvatan tretman medicinskog otpada posebno je značajan, jer može se reći da je medicinski otpad ‘živ’, zato što sadrži bakterije i druge organizme koji mogu širiti štetne bolesti, ako se ne odlaže na strogo propisan način”, kazao je Radulović.
On pojašnjava da je cilj ove revizije da se ispita da li su nadležni organ i javne zdravstvene ustanove obezbijedile potrebne preduslove za efikasno upravljanje medicinskom otpadom, uz indentifikovani rizik da nije donesen Državni plan upravljanja otpadom, kao ni Plan upravljanja medicinskim otpadom u Crnoj Gori.
Nastavak revizija skrininga karcinoma
Radulović je kazao da je ove sedmice potpisan i Sporazum sa vrhovnom revizijom Makedonije u cilju sprovođenja paralelne revizije uspjeha na temu “Uspješnost sprovođenja Nacionalnih programa za rano otkrivanje malignih bolesti”, kojom će se tretirati uspješnost sprovođenja skrininga raka grlića materice i raka debelog crijeva.
“Značaj ove revizije je u činjenici da prevencija malignih bolesti ima veliki javno-zdravstveni interes i predstavlja najefikasniji pristup kontroli malignih bolesti. Na osnovu podataka iz sprovedenih istraživanja na više od 80 odsto svih malignih bolesti moguće je uticati sprečavanjem početka bolesti. Ukoliko do bolesti ipak dođe, njen ishod je moguće poboljšati ranim otkrivanjem, terapijom i rehabilitacijom uz odgovarajuće palijativno zbrinjavanje”, rekao je Radulović.
Povodom ove revizije je u Sobranju Makedonije je organizovan prijem za delegaciju DRI Crne Gore sa ciljem upoznavanja sa predmetnom revizijom i planom aktivnosti na održavanju javnih saslušanja na ovu temu na matičnim odborima u parlamentima obje države.
“Prethodno je DRI Crne Gore već sprovela reviziju koja je za temu imala da ocijeni efikasnost sprovođenja nacionalnog programa koji se odnosi na rak dojke, koja je rezultirala nizom preporuka (ukupno 10), datih Ministarstvu zdravlja i Institutu za javno zdravlje, a u cilju unapređenja procesa skrininga”, podsjeća Radulović.
I EK upozorava na važnost kontrolnih saslušanja
Da Skupština još ne posjeduje institucionalni sistem za praćenje revizorskih nalaza i preporuka DRI i ne organizuje kontrolna saslušanja, godinama unazad upozorava i Evropska komisija u izvještajima o napretku Crne Gore.
Radulović zaključuje da su sve pomenute revizije od izuzetnog značaja interesa javnosti ukupnog stanovništva u Crnoj Gori i stoga bi njihovo razmatranje na nadležnim odborima Skupštine bilo od posebnog značaja u cilju “pritiska” na one subjekte revizije koje ne sprovode utvrđene aktivnosti ili neadekvatno ili nedovoljno sprovode preporuke DRI.
Bonus video:
