Povodom godišnjice masakra u Baru, advokat Kolja Camaj i građanski aktivista Aleksandar Saša Zeković podnijeli su čelnicima barske Opštine inicijativu da se jedna od ulica na teritoriji tog grada nazove “Ulicom žrtava barskog masakra”.
Istu inicijativu podnijeli su i Savjetu za davanje predloga naziva naselja, ulica, trgova.
“Navršilo se 80 godina od masakra u Baru kada su, prema zvaničnim vojnim podacima, vansudski pogubljene, ubijene najmanje 452 osobe, svi muškarci, uglavnom mlađe dobi, porijeklom sa Kosova, pretežno albanske nacionalnosti, koji su u Narodnooslobodilačku vojsku Jugoslavije (NOVJ), prisilno, regrutovani za potrebe nastavka oslobođenja tadašnje zajedničke države i osvajanja Trsta (Italija). Istom prilikom ranjene su najmanje 104 osobe. Tim povodom nadležnom radnom tijelu Skupštine opštine Bar uputili smo inicijativu, u prilogu, da se jedna od ulica na teritoriji opštine Bar nazove ‘Ulicom žrtava barskog masakra’”, piše u dopisu u koji su “Vijesti” imale uvid.
Camaj i Zeković su istakli da suočavanja s prošlošću utemeljeno na činjenicama, kojem neminovno doprinos treba i mora pružiti i Opština Bar, predstavlja protivljenje istorijskom revizionizmu i relativizaciji nespornih istorijskih činjenica zbog (pojedinačnih zločina, poput ovog u Baru) koji su se desili.
“Za nas je kao podnosioce inicijative neprihvatljiva, na bilo koji način, rehabilitacija izdajničkih pokreta, obesmišljavanje antifašizma i slobodarskog i ipak naprednog, emancipatorskog, karaktera i prirode partizanskog pokreta i ondašnje Komunističke partije Jugoslavije. Kroz prihvatanje nespornih stradanja nedužnih civila ili bespravnih ubistava i likvidacija i odavanjem počasti i poštovanja prema njima odlučno se sprečava funkcionalizacija žrtava, istorijski revizionizam i nametanje, nekog drugog, zamjenskog narativa”, piše u dopisu.
Podnosioci inicijative podsjetili su da su u dosadašnjem periodu preduzeti određeni, ipak skromni, stručni, građanski (aktivistički) i politički napori da se rasvijetle dešavanja u opštini Bar u martu i aprilu 1945. godine, da je istraživanje tog zločina zagovarao Mehmet Bardhi, koristeći institut poslaničkog pitanja, ali i da je Specijalnom državnom tužilaštvu u februara podnijeta krivična prijava protiv pripadnika i starješina Desete (X) crnogorske udarne brigade:
“Zbog osnovane sumnje da su izvršili zločin protiv čovječnosti, ratni zločin, ratni zločin protiv ratnih zarobljenika ili bilo koje drugo krivično djelo protiv čovječnosti i drugih dobara zaštićenih međunarodnim pravom na način što su iz vatrenog oružja, dana 1. aprila 1945. godine, na teritoriji opštine Bar, vansudski, ubili i ranili više stotina osoba”...
Prema dostupnim zvaničnim vojnim podacima u Baru je strijeljan, vansudski, dio pripadnika druge grupe koja je iz Prizrena za Bar upućena 25. marta 1945. godine sa 2.382 regruta.
“Određeni autori ukazuju da prema zvaničnim, vojnim, istorijskim, podacima pripadnici X crnogorske brigade su za svega par sati u Baru (i na Cetinju) ubili više nevinih žrtava nego pripadnika njemačke okupatorske vojske za ukupno vrijeme trajanja i djelovanja ove formacije”, piše u inicijativi.
Prenoseći podatke koji su do sada poznati, napisali su da nenaoružane regrute, dominanto Albance, “nijesu isključivo poubijali, masakrirali, pripadnici X crnogorske udarne brigade već, nažalost, i civili, obični građani, kod kojih je, vjerovatno bilo osnaženo antialbansko raspoloženje usljed činjenice da je u Baru boravio značajan broj crnogorskih i srpskih kolonista protjeranih sa Kosova”.
“Starješine su naredile da pripadnici brigade realizuju izdato protivzakonito naređenje (neselektivno strijeljanje) čime su svi skupa postupali protivno propisima međunarodnog ratnog prava i načelima međunarodnog prava”, piše u inicijativi.
Bonus video:
