Proglašenje tada Regionalnog, a danas Parka prirode (PP) “Piva” 2015. godine bilo je prekretnica u razvoju turizma u opštini Plužine.
To je, povodom decenije postojanja prvog parka prirode u Crnoj Gori, kazao direktor PP “Piva” Ivan Doderović.
“Za ovih deset godina postojanja možemo govoriti o postepenom formiranju i zaokruživanju jedne od najatraktivnijih turističkih destinacija u Crnoj Gori, koja je godinama unazad bila slabo prepoznata, a ni do danas nije u punoj mjeri prepoznata i valorizovana. Dobrom promotivnom kampanjom koju smo gotovo samostalno sprovodili, uz ulaganja u turističku infrastrukturu, promociju sinergije zaštite prirode i turizma, ulaganja u manifestacije, realizaciju brojnih projekata iz oblasti turizma uspjeli smo da učinimo značajan iskorak u pozicioniranju Pive na turističkoj mapi regiona i cijelog svijeta, a posebno nam je drago i da su naši sunarodnici konačno otkrili Pivu kao destinaciju za odmor”, kaže Doderović.
Park je sa radom počeo 1. januara 2016. i od tada do kraje prošle godine evidentirano je 259.097 posjeta prema broju prodatih ulaznica za ulazak u zaštićeno područje, kao i 67.032 noćenja na teritoriji opštine Plužine. Cifre, ističe Doderović, nijesu relevantne jer Park obuhvata ogromno prostranstvo, skoro 32,5 hektara, tako da određen broj posjetilaca ostaje neevidentiran, dok lokalni pružaoci usluga, uz pozitivne izuzetke, ne prijavljuju goste, tako da samo prošlu godinu mogu, prema njegovim riječima, uzeti kao reprezentativnu kada je bilo gotovo 17 hiljada noćenja, a Pivu je posjetilo više od deset hiljada turista iz 79 zemalja svijeta.
“Vrlo heterogena struktura turista posjećuje Pivu iz godine u godinu, a pored tradicionalno najvećeg broja turista iz zapadne Evrope upadljiv je sve veći broj turista iz bivše Jugoslavije. Imajući u vidu da su u 2024. godini turisti iz 79 zemalja ostvarili noćenja, Piva je, slobodno se može reći, postala svjetski poznata turistička destinacija”, ističe Doderović.
Prema njegovim riječima, usljed ograničenih finansijskih kapaciteta za projekte iz oblasti turizma orijentisali su se na apliciranje za dobijanje bespovratnih sredstava iz EU fondova i u tome imali dosta uspjeha. Izdvaja projekat “Turizam, Adrenalin i Rafting Avantura (T.A.R.A.)” koji je realizovan u periodu 2019-2022. u saradnji sa Opštinom Foča u okviru koga je nabavljen kvadar, dron, deset kajaka sa opremom, 20 kamera zamki za monitoring životinja, uređena stijene za penjanje, uređene pećine u turističke svrhe, organizovan FAM trip, međunarodne planinarske trke, pružili podršku seoskim domaćinstvima za nabavku opreme, postavili tri platforme za posmatranje ptica i divljih životinja.
Svjesni da promocija Parka zavisi od dobrog marketinga snimili su promotivni film, angažovali blogere, objavili afirmativne članke na međunarodnim turističkim portalima i časopisima, učestvovali na međunarodnim sajmovima turizma.
“Upravo je kroz ovaj projekat 2021. godine osmišljena i pokrenuta manifestacija ‘Pivska priča’, koja je u međuvremenu izrasla u jednu od najatraktivnijih i najprepoznatljivijih muzičkih manifestacija u Crnoj Gori, pa smo imali prilike da u Plužinama ugostimo neka od najzvučnijih imena sa ex YU scene”, kaže direktor PP “Piva”.
Sa pomenutim projektom, u saradnji sa Opštinom Foča, su nastavili prošle godine i isti traje do naredne. Nabavili su deset električnih bicikala, pet klupa sa solarnim panelima za punjenje mobilnih telefona na udaljenim destinacijama, opremu za spasavanje na Pivskom jezeru, postavili signalizaciju na ključnim turističkim destinacijama u Plužinama i platforme za razgledanje na ključnim turističkim destinacijama, organizovali promo putovanja za turoperatore, outdoor influensere i novinare.
Prošle godine je instalirana Via ferata “Piva” koju, kako kaže Doderović, iskusni penjači ocjenjuju kao jednu od najljepših u regionu. Urađen je avanturistički park u Plužinama, koji će ove godine biti otvoren, a 2023. je završena restauracija Kule Lazara Sočice, u selu Goransko, koja ima status nepokretnog kulturnog dobra od lokalnog značaja, u kojoj se nalaze istorijska i prirodnjačka postavka, sala za sastanke, kancelarijski prostori, kao i ugostiteljski prostor i apartmani za smještaj posjetilaca.
Pored manifestacije “Pivska priča”, za deset godina Park je pokrenuo i “Dane Pivskog jezera” i “Kajakašku regatu”.
Doderović ističe da je jedan od najvažnijih faktora za uspjeh PP “Piva” saradnja sa Opštinom Plužine, njihovim osnivačem, koja im sve ove godine pruža finansijsku podršku što je omogućilo uspješno funkcionisanje Parka.
Park je član Mreže zaštićenih područja Parkovi Dinarida, a veoma dobru saradnju, prema riječima direktora, imaju sa Centrom za zaštitu i istraživanje ptica (CZIP), NVO “Green Home” i “Ozon”, s opštinama Foča i Tutin, kao i partnerstvo sa InTerom Beograd.
“Ove godine očekujemo uspostavljanje prvog hranilišta za bjeloglave supove u Crnoj Gori, u saradnji sa Centrom za zaštitu i proučavanje ptica. Planirana je izrada inventara objekata geonasljeđa Parka, novi petogodišnji Plan upravljanja gdje će biti definisane sve aktivnosti za naredni ciklus, sa posebnim akcentom na zaštitu prirode i održivo upravljanje turizmom. Planirano je sprovođenje mjera fizičke zaštite, održavanje ambijentalne higijene u Parku, briga o infrastrukturi i realizacija redovnih aktivnosti, kao i brojne druge aktivnosti”, zaključuje Doderović.
Cilj im je da Park prirode “Piva” i u godinama koje dolaze “ostane primjer održivog upravljanja prirodnim resursima i prepoznata turistička destinacija, kako u Crnoj Gori, tako i šire”.
Problem su šume, nivo Pivskog jezera i zatvoreni hotel
Od osnivanja Parka do danas brojni su problemi sa kojima su se suočili – od postojeće zakonske regulative, posebno u oblasti upravljanja šumama, šumskim zemljištem, do nivoa Pivskog jezera, na koji ne mogu da utiču.
“Zakon o šumama i dalje ne omogućava Parku da upravlja šumama na svojoj teritoriji, jer su one pod nadležnošću Uprave za gazdovanje šumama i lovištima Crne Gore. Takođe, Lovište sa posebnom namjenom ‘Piva’, koje se u potpunosti poklapa sa granicama Parka u nadležnosti je državne uprave. To znači da Park nema mogućnost da u punom smislu upravlja zaštićenim područjem, što značajno otežava realizaciju ciljeva zaštite prirode”, ističe Doderović.
Bilo je sporadičnih pojava divlje gradnje, nekoliko većih požara, 2019. probijeno je oko 20 kilometara puta uz obalu rijeke Tare, sa strane Bosne i Hercegovine, pa su rafteri i njihovi gosti iz BiH počeli da koriste alternativni pristup rijeci, bez prolaska kroz Šćepan Polje u Parku, što je za posljedicu imalo pad prihoda od splavarenja za oko trećinu, kovid... Nivo Pivskog jezera, koji zavisi od režima rada hidroelektrane “Piva”, je često bio nizak, što se negativno odražavalo, kaže Doderović, na turističku sezonu. Imaju nedostatak stručnih kadrova, posebno iz oblasti šumarstva, biologije i zaštite prirode, ograničene finansijske resurse.
“Dodatni problem predstavlja i činjenica da hotel u Plužinama ne funkcioniše već deset godina, što značajno usporava razvoj turizma i otežava privlačenje većeg broja turista. Veliki infrastrukturni izazov ostaje neuređen put Foča - Šćepan Polje i postojeći granični prelaz, koji koči dalji razvoj turizma, ali i sveukupni razvoj područja. Pored toga, podrška Ministarstva turizma i Nacionalne turističke organizacije bi mogla biti na većem nivou, a suočavamo se i sa čestim nerazumijevanjem državne uprave za naše konkretne predloge, planove i potrebe”, kaže direktor PP “Piva”.
Bonus video:
