Budući razvoj Mojkovca treba usmjeriti ka modernom i inovativnom preduzetništvu, prije svega u podizanju nivoa organske poljoprivrede kroz jačanje malih proizvođača i povezivanje sa velikim, kao i povezivanje sa turističkim potencijalima.
To je jedan od zaključaka iz Mape puta za cirkularnu ekonomiju te opštine.
Cirkularna ekonomija, za razliku od linearne ekonomije, ekonomski je model koji za cilj ima da minimizira otpad i maksimalno iskoristi resurse, tako što se materijali i proizvodi održavaju što duže u upotrebi.
Mapa je urađena u okviru projekta "BEST", koji se, uz podršku Evropske unije, sprovodi u partnerstvu sa Centrom za ekotoksikološka ispitivanja, Opštinom Mojkovac i JKP "Gradska čistoća" Novi Pazar, a na unapređenju sistema radiće se i u opštinama Kolašin, Bijelo Polje i Tutin.
"Privredne grane koje su povezane sa preradom mliječnih proizvoda i tradicionalnim stočarstvom imaju veliki potencijal u postojećoj prepoznatljivosti proizvoda sa ovih prostora. Potencijal poljoprivredne proizvodnje, prvenstveno stočarstva, kroz izgradnju kapaciteta malih proizvođača organske proizvodnje je neiskorišćen i odvija se na individualnom nivou. Potrebno je konstantno jačati kapacitete i sprovoditi stalnu edukaciju kako bi se individualna poljoprivredna gazdinstva formalizovala u preduzetnički sektor i jačala ta grana privrede", piše u Mapi.
U tom dokumentu konstatuje se da je u Mojkovcu potrebno povećanje iskorišćenja obnovljivih izvora energije. Takođe, sugeriše se da “neposredna blizina nacionalnih parkova i Zabojsko jezero sa jedinstvenim prirodnim ljepotama predstavljaju izuzetan potencijal za razvoj eko-turizma, uz mogućnost sinhronizacije i podsticanja organske poljoprivrede”.
"Kako bi se ti pravci društvenog i ekonomskog napretka ispunili, potrebno je uložiti dodatne napore na nivou lokalne samouprave ka sprovođenju, praćenju i unapređenju strateških i planskih dokumenata. Potrebno je i podizanje nivoa znanja zaposlenih u javnom i privatnom sektoru u pogledu primjene principa cirkularnosti i jačanja podrške u smislu povezivanja relevantnih zainteresovanih strana i saradnje sa naučno-istraživačkim organizacijama i potencijalnim izvorima finansiranja", predloženo je Mapom.
Konstatovano je kako upravljanje otpadom na teritoriji opštine nije uspostavljeno prema propisanim standardima, jer se sakupljeni komunalni otpad odlaže na nesanitarnu deponiju, a otpad koji se ne sakuplja završava na divljim deponijama i smetlištima. Neadekvatno postupanje sa čvrstim komunalnim otpadom, piše u Mapi, predstavlja jedan od većih ekoloških problema na području opštine, posebno na prostoru grada. U seoskim naseljima ova djelatnost prepuštena je individualnoj aktivnosti stanovništva (smetlišta formirana u dolinama riječnih tokova, duž magistralnih, regionalnih i lokalnih puteva, po pravilu u blizini seoskih naselja).
"Površinski vodni resursi na teritoriji opštine Mojkovac ugroženi su na više načina: ispuštanjem komunalnih otpadnih voda iz naselja, atmosferskih otpadnih voda, otpadnih voda iz industrijskih postrojenja, primjenom agrohemijskih sredstava u poljoprivredi, formiranjem smetlišta i drugih nehigijenskih odlagališta otpada na obalama riječnih tokova. Komunalne i atmosferske otpadne vode Mojkovca odvode se u postrojenje za prečišćavanje otpadnih voda. Formirano gradsko smetlište u naselju Podbišće (na samoj obali rijeke Tare), kao i manja nehigijenska smetlišta u ostalim seoskim naseljima, locirana uglavnom u dolinama riječnih tokova, manjim obimom zagađuju površinske i podzemne vode", piše u dokumentu.
Projekat "BEST", pored primarnog unapređenja sistema upravljanja otpadom, kako je objašnjeno, namijenjen je unapređenju kapaciteta lokalnih samouprava da upravljaju otpadom, povećaju razvrstavanje otpada (primarna selekcija) i podignu svijest o značaju cirkularne ekonomije.
U okviru projekta, Novi Pazar i Mojkovac uskoro će dobiti dodatnih 2.000 kanti za razdvajanje ambalažnog otpada i presu za otpad koji se reciklira, kako bi se smanjile količine otpada koje završavaju na lokalnim deponijama. Radiće se i na razvijanju takozvanog sistema “dvije kante”, u kojem je jedna kanta namijenjena za mješoviti otpad, dok je druga predviđena za reciklabilni ambalažni otpad. Cilj je da do 2025. novi sistem razdvajanja otpada obuhvati 1.000 domaćinstava i deset poslovnih centara, a da se procenat prikupljanja unaprijedi za 20 odsto u Novom Pazaru, gdje se trenutno pravilno tretira samo 1,6 odsto ukupnog reciklabilnog otpada. U Mojkovcu je taj procenat i dalje na nuli, zbog čega je cilj da se za dvije godine sakupi 396 tona i preda na reciklažu.
Bonus video:
