Iako je Zakonom o uređenju prostora, usvojenim u Skupštini 28. februara ove godine, predviđeno da se u roku od 60 dana formira Agencija za planiranje prostora Crne Gore, kao i da se osnuju privredna društva za izradu planskih dokumenata po lokalnim samoupravama, ovaj veoma važan posao još nije okončan. Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine čeka da Vlada usvoji predlog o osnivanju Agencije, a u većini opština, iz različitih razloga, nisu još donijete odgovarajuće odluke.
Kako će sve to uticati na primjenu, kako kažu u resoru na čijem je čelu Slaven Radunović, “nove politike u oblasti uređenja prostora” ostaje da se vidi ali je činjenica da se mnoge lokalne samouprave suočavaju sa, prije svega, kadrovskim problemima pri formiranju ovih lokalnih agencija.
Prema zakonu, privredno društvo koje osniva skupština lokalne samouprave za izradu lokalnih planskih dokumenata mora da ima zaposlenog odgovornog planera i najmanje još četiri planera. Precizirano je da odgovorni planer može biti prostorni planer, odnosno arhitekta, koji ima najmanje VII1 nivo kvalifikacije obrazovanja, najmanje deset godina radnog iskustva na poslovima prostornog, odnosno urbanističkog planiranja, položen stručni ispit i da je upisan u registar Komore.
Ostali planeri zaposleni u lokalnom privrednom društvu treba da imaju najmanje VII1 nivo kvalifikacije obrazovanja i najmanje pet godina radnog iskustva na poslovima prostornog, odnosno urbanističkog planiranja, položen stručni ispit i da je upisan u registar Komore.
Skupština opštine Kolašin je jedna od rijetkih lokalnih samouprava u kojima je formirana Agencija za projektovanje i planiranje prostora. Na vanrednoj sjednici 30. aprila, osim Odluke, usvojen je i Statut tog društva sa ograničenom odgovornošću (doo).
Kolašin: Prvi zadatak - urbanistički projekt za gradsko jezgro
Kako piše u Odluci o osnivanju, djelatnost Agencije je izrada lokalnih planskih dokumenata, upoznavanje javnosti sa izradom planskog dokumenta, kao i učestvovanje u pripremi mišljenja Opštine o urbanističko-tehničkim uslovima koje izdaje nadležni organ državne uprave... Agencija će učestvovati u izradi Programa uređenja prostora opštine, izrađivati tehničku dokumentaciju, obavljati stručni nadzor nad izvođenjem radova koji se finansiraju iz sredstava Opštine, kao i iz drugih izvora finansiranja. Predviđeno je i da obavlja reviziju tehničke dokumentacije i izrađuje izvještaj o stanju uređenja prostora. Društvom će, precizirano je predlogom odluke, upravljati izvršni direktor i Odbor direktora.
Iz klupa opozicije više puta tokom sjednice sugerisano je da se mora posvetiti velika pažnja odabiru kadra koji će raditi u Agenciji, ali i sastavu Odbora direktora (OD) tog preduzeća. Parlamentarna većina, međutim, nije prihvatila amandman predsjednika kluba odbornika opozicionog Pokreta “Zajedno gradimo Kolašin”, Matije Bulatovića, da u Odluci bude precizirano da u Odboru direktora, između ostalog, mora biti diplomirani inženjer arhitekture, jedan stručnjak iz oblasti zaštite životne sredine i jedan stručnjak iz oblasti planiranja prostora.
Predsjednik Opštine Petko Bakić obećao je odbornicima učešće javnosti i stručan rad u budućem planiranju Kolašina. Pred kolašinskom Agencijom biće ogroman posao, jer predstoji donošenje nekoliko detaljnih urbanističkih planova (DUP), a prije svega onih koji se odnose na centar, Brezu i Smailagića Polje.
Ipak, kako se rečeno na sjednici lokalnog paralmeta, prvi posao biće, vjerovatno, urbanistički projekt (UP) za gradsko jezgro. Naime, istog dana kada je osnovana Agencija, lokalni parlament jednoglasno je usvojio Odluku o stavljanju van snage DUP Centar u dijelu granica Urbanističkog projekta (UP) “Centralno gradsko jezgro”.
Kako je kazano, više je razloga bilo da se Odluka usvoji “po hitnom postupku”. Bakić je objasnio da je suština odluke je da se van snage stavi dio DUP-a, u dijelu predložene granice UP i, shodno tome, zabrani izdavanje urbanističko-tehničkih uslova (UTU) za lokacije u toj zoni, kao i sve potencijalne pravne radnje koje se odnose na pribavljanje saglasnosti i dokumentacije za građenje. Zabrana se, tvdi, jedino neće odnositi na objekte infrastrukture i objekte od opšteg interesa.
On je podsjetio i da smjernice važećeg DUP-a “Centar - Centralno gradsko jezgro” nijesu usaglašene sa planom višeg reda (Prostorno urbanistički plan). Bakić je rekao da je Odluka predložena i s obzirom na “sve veći broj zahtjeva za izdavanje UTU za lokacije koje su u granicama predloženog UP”. Najavio je i brzu izradu UP “Centralno gradsko jezgro Kolašina”. Time će, objasnio je, biti smanjen pritisak izgradnje u samom gradskom jezgru i unaprijeđen kvalitet prostora, a samim tim i kvalitet života lokalnog stanovništva. UP, najavljuju iz izvršne vlasti, treba da se definišu uslovi za oblikovanje, među kojima su tip zgrade, fasade, erkeri, balkoni, vrata i prozori, upotreba materijala, elementi krova...
Zajednička agencija za Nikšić, Žabljak i Plužine
Nikšićka Agencija za planiranje i projektovanje postoji od 2006. godine u početku je to bila Direkcija za planiranje, a od prošle godine funkcioniše kao društvo sa ograničenom odgovornošću.
Do 2017. godine, kako su “Vijestima” kazali iz Agencije, bavili su se arhitektonskom djelatnošću, projektnom dokumentacijom i nadzorom, kako za Opštinu Nikšić, tako i za druge opštine. Sa tim poslom su prestali 2017, kada je ukinuto planiranje na opštinskom nivou, a poslove preuzelo nadležno ministarstvo.
Postojeća Agencija će, kako su objasnili “Vijestima”, prilagoditi akte novom zakonu i postaće regionalna, jer zakon predviđa osnivanje regionalnih agencija, ukoliko opštine nijesu u mogućnosti da osnuju svoje, i baviće se urbanističkim planiranjem ne samo Opštine Nikšić, nego najvjerovatnije i opština Žabljak i Plužine.
Kako je novi Zakon donesen u aprilu, a u Nikšiću su održani lokalni izbori 13. aprila, i još uvijek nije konstituisana nova Skupština, koja mora biti formirana u roku od 60 dana od zvaničnih rezultata izbora, sa novom transformacijom Agencije se mora sačekati do verifikacije odborničkih mandata.
Na prvoj narednoj sjednici lokalnog parlamenta u Bijelom Polju, zakazanoj za 13. maj, među ostalim tačkama dnevnog reda biće i odluka o formiranju Agencija za projektovanje i planiranje prostora.
Vijestima je iz Opštine saopšteno da će prvi zadaci Agencije biti usklađeni sa zakonskim obavezama i propisima zbog kojih se osniva.
Opština Bar je već pristupila izradi Odluke o osnivanju privrednog društva za izradu lokalnih planskih dokumenata, u skladu sa Zakonom o uređenju prostora, a osnivanje barskog Zavoda za prostorno planiranje vjerovatno će se naći na sledećoj sjednici Skupštine opštine Bar, koja bi trebala biti zakazana do kraja ovog mjeseca.
To su “Vijestima” nezvanično kazali iz Opštine Bar a njen šef, Dušan Raičević, bi to trebalo da predloži na kolegijumu predsjednika opštine narednog ponedeljka.
“Za efikasno funkcionisanje ovog privrednog društva biće potrebna aktivna saradnja sa organima državne i lokalne uprave čija je djelatnost vezana za poslove katastra, saobraćaja, prostornog planiranja, urbanizma i izgradnje objekata, kao i javnim preduzećima i privrednim društvima koja su upravljači komunalnim infrastrukturnim sistemima.”
Skupština opštine Bar je za novo opštinsko preduzeće, Zavod za prostorno planiranje, budžetom za ovu godinu predvidela 30.000 eura, pisale su “Vijesti” u martu ove godine.
Pljevlja nema kadrovskih kapaciteta
Opština Pljevlja nema kadrovskih kapaciteta da sama formira Agenciju za projektovanje i planiranje prostora.
To je Vijestima kazao sekretar Sekretarijata za uređenje prostora Dragan Šubarić.
Rekao je da razgovaraju sa drugim crnogorskim opštinama kako bi zajedno formirali Agenciju.
“Nema ljudi koji bi te poslove mogli da rade. Pokušavamo da se dogovorimo sa nekim opštinama kako bi zajedno formirali Agenciju”, kazao je Šubarić ne navodeći s kojim opštinama o tome pregovaraju.
On je rekao da zakon omogućava da se dvije ili više opština udruže i formiraju Agenciju za projektovanje i planiranje prostora.
Opština Ulcinj još uvijek nije formirala privredno društvo za izradu planskih dokumenata.
“Trenutno smo u fazi analize potrebnih kadrovskih kapaciteta i izrade nacrta Odluke o osnivanju. U tom kontekstu, razmatramo više opcija, uključujući mogućnost međusobne saradnje sa drugim opštinama, s ciljem zajedničkog formiranja stručnog tijela ili privrednog društva koje bi obavljalo ove poslove”, kazao je Škeljzen Sulejmani, sekretar Opštine Ulcinj, naglašavajući da analiziraju i mogućnost transformaciju postojeće Agencije za izgradnju i razvoj, kako bi se njen mandat i kapaciteti proširili na izradu planskih dokumenata.
Ove aktivnosti, dodaje Sulejmani, su u skladu s našim nastojanjima da osiguramo efikasnije planiranje prostora i unaprijedimo institucionalne kapacitete Opštine.
U Tivtu, prema riječima Željka Komnenovića, predsjednika ove Opštine, Agencija za projektovanje i planiranje prostora nije, niti će biti formirana, niti će biti formirana. Opredjeljenje lokalne uprave je da se zbog nedostatka adekvatnih kadrova i efikasnijeg postupanja, formira zajednička Agencija opština Tivat, Kotor i Herceg Novi i to će biti urađeno u najskorijem roku, prvenstvo zbog činjenice da Herceg Novi jedini već ima takvu Agenciju sa adekvatnim kadovima i iskustvom.
U Budvi prioritet urbanistički projekat “Stari grad”
Kako se i zalagala za decentralizaciju u posljednjem periodu, vlast u opštini Budva će ubrzo samostalno formirati privredno društvo radi obavljanja stručnih poslova prvenstveno iz oblasti planiranja prostora, ali i projektovanja za potrebe Opštine Budva i trećih lica. To je Vijestima kazao predsjednik Opštine Budva Nikola Jovanović.
Izmjenom Zakona, kako je dodao, omogućeno je da planiranje prostora bude vraćeno lokalnim samouprava, što i jeste logičan slijed događaja, jer su stvarni korisnici nekog prostora i najbolji poznavaoci potreba i mogućnosti istog.
“U prethodnom periodu država je donijela veoma mali broj planskih dokumenata, što se negativno odrazilo na prostor. Novoformiranom “Agencijom za planiranje, projektovanje i razvoj opštine Budva” stvoriće se mogućnost da se prioritetno radi Urbanistički projekat “Stari grad”, zatim plan za administrativni centar Budve, revizija važeće planske dokumentacije, sanacioni planovi”, kazao je Jovanović.
On ističe da će, osim izrade planskih dokumenata, Agencija moći da se bavi izradom tehničke dokumentacije za izgradnju, rekonstrukciju i legalizaciju objekata koja se finansira iz sredstava Opštine, kao i drugih izvora finansiranja, vršiće reviziju, nadzor i tehnički pregled prema važećim propisima o izgradnji objekata.
“Agencijom se omogućava da Opština Budva direktno upravlja radom društva, iz čega proizilazi brže donošenje odluka i bolje usklađivanje sa lokalnim razvojnim planovima. Smanjuje se zavisnost od eksternih izvođača, čime se izbjegavaju mogući problemi sa kašnjenjima i kvalitetom rada. Agencija će dosljednije da sprovodi strategiju razvoja grada jer je obradom podataka sa terena i konstantnim praćenjem stanja u prostoru omogućeno bolje razumijevanje lokalnih potreba i prioriteta”, naglasio je Jovanović.
Očekuje se, kako je istakao, da će Agencija nuditi konkurentne uslove, stabilnost zaposlenja i mogućnost profesionalnog usavršavanja, što će biti atraktivno za kvalifikovane inženjere, arhitekte, urbaniste i nadzorne organe.
“Poseban akcenat biće stavljen na zapošljavanje kadra sa iskustvom u radu na projektima javnog interesa i infrastrukturnim sistemima. Agencija će graditi partnerstva sa građevinskim i tehničkim fakultetima u Crnoj Gori i regionu, kako bi identifikovala i privukla mlade talente kroz prakse i programe pripravništva a sve u skladu sa Strategijom razvoja opštine Budva. Prioritet će imati stručni kadar iz Budve i okoline, sa ciljem jačanja lokalnih kapaciteta i omogućavanje da lokalna stručna lica ostanu da žive i rade u Budvi.
Ovakvim pristupom, Agencija će moći da obezbijedi stabilan tim stručnjaka koji će pouzdano realizovati planove i projekte od značaja za Opštinu Budva”, zaključio je Jovanović.
Ministarstvo: Nova politika u oblasti uređenja prostora
Zakon o uređenju prostora je sistemski propis kojim je dat normativni okvir za redefinisanje, odnosno za novu politiku u oblasti uređenja prostora, kazali su za Vijesti u Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine naglašavajući da se redefinisanje politike, prvenstveno, odnosi na subjekt izrade planskih dokumenata.
“Planske dokumente može da izrađuje država, odnosno jedinica lokalne samouprave, preko privrednih društava koja same osnivaju. Predviđeno je, takođe, da dvije ili više jedinica lokalne samouprave mogu da osnuju privredno društvo za izradu planskih dokumenata”, ističu u Ministarstvu podsećajući da je
Zakonom propisano i da će se privredno društvo za izradu planskih dokumenata osnovati u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona.
“Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine je, s tim u vezi, pripremilo Predlog odluke o osnivanju Agencije za planiranje prostora Crne Gore i dostavilo je Vladi CG radi donošenja. Navedeni Predlog razmotriće se na narednoj sjednici Vlade”, naglašavaju u ovom resoru.
U cilju što potpunije implementacije zakonskih rješenja, Ministarstvo prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine organizovalo je, u saradnji sa Zajednicom opština, radionicu, početkom aprila, na kojoj su razmotrena pitanja od značaja za temu uređenja prostora, uključujući i pitanja koja se odnose na osnivanje privrednog društva za izradu planskih dokumenata.
Takođe, preko Zajednice opština upućeni su i pisani odgovori na pitanja od zajedničkog interesa.
“U pojedinim lokalnim samoupravama već postoje lokalni subjekti koji bi se mogli baviti izradom planskih dokumenata, s tim što je potrebno da se na nivou skupština opština donesu odgovarajuće odluke, a u toku su i aktivnosti na osnivanju zajedničkih privrednih društava za više lokalnih samouprava”, ističu u Ministarstvu prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine.
Ministarstvo se prethodno obratilo predsjednicima svih opština pismom u kojem je navelo da je potrebno da, sa pozicije izvršnog organa jedinice lokalne samouprave, obezbijede da se poštuju propisane zakonske obaveze u pogledu osnivanja privrednog društva za izradu planskih dokumenata.
Zakonom o uređenju prostora predviđena su i prelazna rješenja do početka obavljanja djelatnosti od strane privrednog društva, tako da je obezbijeđen kontinuitet u obavljanju djelatnosti, navode u resoru na čijem je čelu Slaven Radunović.
Bonus video:
