Organizacija sportskih događaja na prostoru nacionalnih parkova u Crnoj Gori ne doprinosi direktno samim parkovima, već činjenica da se događaji organizuju u zaštićenim prostorima od kojih su neki pod UNESCO zaštitom, kao što je Durmitor, ide u prilog samim događajima i njihovim organizatorima.
To su, pored ostalog, “Vijestima” rekli iz javnog preduzeća Nacionalni parkovi Crne Gore (NCPG).
“JPNPCG nije osjetio direktnu korist od ove vrste promocije, posebno imajući u vidu da je vrlo često u ranijem periodu organizatorima ovih događaja pružana besplatna logistička, tehnička i druge vrste podrški na terenu. Imajući u vidu da organizacija događaja u jednom zaštićenom prostoru, kao što je nacionalni park koji je pod UNESCO zaštitom, smatramo da ova činjenica u mnogome doprinosi upravo promociji samog događaja i organizatora istog”, navode, pored ostalog.
U Crnoj Gori je pet zaštićenih prostora sa statusom nacionalnog parka: Skadarsko jezero, Lovćen, Biogradska gora, Durmitor i Prokletije. Proteklih godina, pa i ove, u parkovima su organizovani i sportski događaji, među kojima su planinske i biciklističke trke, ribolovna takmičenja, maratoni.
“Riječ je o uglavnom o različitim trkama, triatlonima, trkama sa preprekama i slično. Najviše interesovanja za organizovanje ovih trka je u NP Durmitor”, navode.
Iz NPCG su kazali da je interesovanje za organizaciju sličnih manifestacija proteklih godina u porastu:
“Interesovanje za organizaciju sportskih događaja na prostoru NPCG iz godine u godinu je sve veće, a posebno kada je riječ o organizaciji trka, triatlona i sličnih sportskih aktivnosti. Tokom prethodnih pet godina na prostoru parkova organizovani su različiti sportski događaji - Bjelasica trail, Durmitor Trail Run, Blacklake Xtreme Triathlon Montenegro, Highlander Montenegro, Durmitor i Prokletije Sky Raning, Durrador, Sinjajevinski maraton, biciklistička trka na Lovćenu, BootCamp Challenge Montenegro, Grand Prix Tri pazara, Sportsko ljeto, Sportsko ribolovno takmičenje Trofej Skadarskog jezera”, kazali su “Vijestima”.
Najava događaja NPCG, dozvola od EPA
Kako je interesovanje za organizaciju sličnih događaja u porastu, u saradnji sa Agencijom za zaštitu životne sredine (EPA), kako su rekli iz NPCG, dogovoren je i protokol o načinu organizacije. Tako je, pojašnjavaju, događaj neophodno najaviti NPCG, a od EPA, u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode (član 40) tražiti saglasnost.
“Pored posjedovanja dozvole Agencije za zaštitu životne sredine potrebno je da organizatori unaprijed najave događaj sa detaljnim podacima o lokacijama i broju učesnika. Od početka godine zabilježeno je oko 10 sportskih događaja u nacionalnih parkovima”, navode iz tog javnog preduzeća, koje upravlja najznačajnijim prirodnim resursima u državi.
Kada prijavljuju događaj, organizatori su, dodaju iz NPCG, dužni i da saopšte broj učesnika:
“Pored toga, što su organizatori i učesnici ovakvih događaja dužni da vode računa o poštovanju pravila ponašanja u zaštićenoj prirodi takođe su dužni da prijave broj učesnika sportskih događaja, tačno naznače vrijeme i datum održavanja i poštuju unutrašnji red i pravila ponašanja na prostoru parka”.
Ne poštuju svi pravila
Iz NPCG navode da je njihova služba zaštite prethodnih godina zabilježila i slučajeve neodgovornog ponašanja pojedinih organizatora događaja, a da to ponašanje uključuje ostavljanje otpada, uznemiravanje životinja, postavljanje prepreka koje narušavaju pejzažne vrijednosti parkova...
“Takođe, prilikom organizovanja jedne od trka u NP Durmitor organizator je prekršio pravila ponašanja u parku, nije prijavio tačan broj učesnika, niti je uklonio prepreke i markacije koje su korišćene tokom trke. NP Durmitor je s tim u vezi preduzeo sve potrebne aktivnosti i protiv organizatora su podnesene prijave zbog nepoštovanja zakona i pravila ponašanja u parku, kao i prijava Ekološkoj inspekciji za ostavljanje otpada i ostataka drvenih prepreka na području parka. O ovom je takođe obaviještena i Agencija za zaštitu životne sredine kao institucija nadležna za izdavanje dozvola za organizovanje ovih aktivnosti na prostoru parkova”, kazali su iz NPCG.
Upit u vezi sa tim navodima, redakcija je poslala inspekciji i EPA.
Iz JPNPCG podsjećaju i na ranije apele na organizatore sportskih događaja da prilikom planiranja i realizacije svojih aktivnosti poštuju pravila unutrašnjeg reda u zaštićenim područjima i postupaju u skladu sa Zakonom o nacionalnim parkovima, Zakonom o zaštiti prirode i Zakonom o planinskim stazama.
“U suprotnom, nadležni organi će preduzeti odgovarajuće mjere u cilju zaštite prirodnih vrijednosti nacionalnih parkova”, poručuju.
Pojašnjavaju da organizatori do kršenja zakona dolazi jer organizatori “propuste da učesnike informišu o pravilima ponašanja u nacionalnim parkovima”.
“Posebno smo reagovali kada su poslije pojedinih događaja organizatori izbjegavali da uklone markacije i prepreke iz zaštićenog područja, kazali su iz NPCG, dodajući da je nakon održavanja događaja “neophodno ostaviti lokacije koje su korišćene u stanju u kojem su zatečene”.
Doprinos
Na pitanje na koji način sportski događaji doprinose promociji nacionalnih parkova u Crnoj Gori, kazali su da doprinos može da bude značajan, ali i da u NPCG ne osjećaju direktnu korist te promocije.
“Mogu značajno doprinijeti promociji nacionalnog parka što doprinosi povećanju vidljivosti njegovih znamenitosti i vrijednosti ukoliko se organizuju u skladu sa pravilima. Putem medijskih informacija i zanimljivih fotografija sa ovakvih događaja, posebno putem društvenih mreža, fotografija i video sadržaja, prostori nacionalnih parkova dobijaju na vidljivosti”, kazali su i dodali i da, neposredno, učešćem u takvim događajima, učesnici i posjetioci se upoznaju sa prirodnim vrijednostima, vrstama biljaka i životinja...
“Isto tako, ovakvi događaji okupljaju različite aktere: sportiste, organizacije, medije i institucije - što može voditi ka budućim zajedničkim projektima i promociji parka na višem nivou. Ipak, moramo istaći da JPNPCG nije osjetio direktnu korist od ove vrste promocije, posebno imajući u vidu da je vrlo često u ranijem periodu oragnizatorima ovih događaja pružana besplatna logistička, tehnička i druge vrste podrški na terenu. Imajući u vidu da organizacija događaja u jednom zaštićenom prostoru, kao što je nacionalni park koji je pod UNESCO zaštitom, smatramo da ova činjenica u mnogome doprinosi upravo promociji samog događaja i organizatora istog”, kazali su iz tog javnog preduzeća.
Na upit o tome na koji način NPCG učestvuju kao podrška u organizaciji sličnih događaja, kazali su da, nakon što od EPA dobije saglasnost, organizator njih najčešće obavijesti o događaju i realizaciji partnerske podrške u logističkoj i tehničkoj organizaciji.
“A često se organizatori obraćaju i za oslobađanje od naknada za ulazak u zaštićeno područje za osobe koje tokom trke rade na logistici samog događaja i ovi se zahtjevi i njihova opravdanost razmatraju sa posebnom pažnjom. Posebno je značajno učešće zaposlenih u Službi zaštite i Službi za ambijentalnu higijenu koji u skladu sa raspoloživosti učestvuju u organizaciji ovih događaja i vode računa o bezbjednosti učesnika, ambijentalnoj čistoći prostora, pomažu u radu na terenu”, rekli su i dodali da dodatno angažovanje prilikom organizacije tih događaja predstavlja i pritisak na njihove službe “koje u tom periodu imaju znatno više radnih zaduženja”.
Prilikom organizovanja jedne od trka u NP Durmitor organizator je prekršio pravila ponašanja u parku, nije prijavio tačan broj učesnika, niti je uklonio prepreke i markacije koje su korišćene tokom trke. NP Durmitor je s tim u vezi preduzeo sve potrebne aktivnosti i protiv organizatora su podnesene prijave zbog nepoštovanja zakona i pravila ponašanja u parku, kao i prijava Ekološkoj inspekciji za ostavljanje otpada i ostataka drvenih prepreka na području parka
Učesnike upoznati sa rizicima i pravilima
Iz NPCG ukazuju na to da organizacija sportskih događaja u prirodi, kako su kazali, “nosi rizike koji se razlikuju od onih u urbanim ili zatvorenim prostorima” i mogu uticati na bezbjednost učesnika, zaposlenih, gledalaca i cjelokupnu realizaciju događaja.
“Od prirodnih rizika, to mogu biti, prije svega, vremenski uslovi, kao što su: kiša, vjetar ili ekstremne temperature koje bilježimo u ovom periodu, kao i uslovi terena koji može biti klizav i strm i sa opasnostima poput visokih i oštrih stijena. U svakom slučaju, učesnici sportskih događaja moraju biti svjesni rizika koje sama po sebi priroda pruža i da shodno svojim zdravstvenim i fizičkim kapacitetima razmotre mogućnost učešća u istim”, kazali su.
Kako dodaju, neophodno je i da učesnici dobro poznaju teren koji koriste i posjećuju, kao i da se pridržavaju Pravila ponašanja u NPCG “što podrazumijeva očuvanje biljnog i životinjskog svijeta, odlaganje otpada na za to predviđenim mjestima, ne loženje vatre na otvorenom posebno tokom ljetnje sezone...”.
“Ono što je posebno važno, jeste da organizatori događaja moraju upozoriti učesnike na opasnosti kojima mogu biti izloženi tokom ovih događaja, ali i na pravila ponašanja u zaštićenom području”.
Bonus video:
