Crna Gora još nema adekvatnu opremu za odgovarajući odgovor u slučaju šumskih požara, svi vatrogasci nemaju ličnu opremu, iako se njena nabavka može smatrati prioritetnom, a država još nema ni sistem za obavještavanje ugroženog stanovništva o pojavi određene vrste opasnosti.
To su nalazi Državne revizorske institucije od prije šest godina - iz oktobra 2019, kada je objavljena revizija “Uspješnost sprovođenja politike zaštite životne sredine u Crnoj Gori - zaštita od šumskih požara”.
Zbog niskog stepena realizacije tadašnjih preporuka, koje su ponovljene i 2022. godine, DRI će najvjerovatnije ponoviti reviziju koja se odnosi na zaštitu šuma od požara.
“Državni organi nijesu na pravi način i u punom obimu sproveli niz preporuka koje su im date 2019, a ponovljene 2022. godine”, kazao je “Vijestima” rukovalac predmetnim revizijama, senator DRI Branislav Radulović.
Požari su pustošili i ove godine od sjevera do juga Crne Gore, a najkritičnije je bilo u okolini Podgorice, Cetinja, Budve, Bara, Nikšića, Danilovgrada i Bijelog Polja.
Požarima u Crnoj Gori, u ovoj godini, obuhvaćeno je više hektara zemljišta, nego što je to godišnji prosjek u prethodnih 18 godina. Posljednjih dana gorjelo je ponovo u okolini Cetinja...
Međutim, tokom 2017, prema dostupnim podacima, izgorjelo najviše teritorije države, a i te godine Crna Gora je bila prinuđena da traži međunarodnu pomoć za gašenje požara.
Statistika o broju požara, površinama koje su obuhvaćene tim požarima, objavljena je na vebsajtu Evropskog informacionog sistema (IS) o šumskim požarima (European Forest Fire Information System, EFIS). Podaci na kojima su zasnovane interaktivne mape EFIS-a, podaci su Mehanizma Evropske unije (EU) civilne zaštite.
Tokom 2019. i 2022. godine, DRI je kontrolisala Ministarstvo unutrašnjih poslova - Direktorat za vanredne situacije, resor poljoprivrede i Uprava za šume, tadašnje Ministarstvo održivog razvoja i turizma, Nacionalni parkovi i dio opštinskih službi zaštite i spasavanja i to Podgorice, Nikšića, Berana i Pljevalja.
BESPRAVNA SJEČA ŠUMA UZROK NAMJERNIH POŽARA?
Prema riječima Radulovića, pitanje zaštite šuma od bespravne sječe “ima direktan uticaj na pitanje uzroka požara”.
“Propusti u radnjama državnih organa, mogu se smatrati jednim od indikatora pojačanog intenziteta požara, kako se to dogodilo ove godine”, upozorio je Radulović.
On je upozorio na to da je vrlo nizak stepen realizacije preporuka, iako su sprovedene dvije revizije - 2019. i 2022.
“To je posebno pokazala revizija iz 2022, gdje je koncentracija rada državnih revizora bila na utvrđenju u kojem obimu i mjeri su nadležni državni organi sproveli preporuke iz 2019, kako bi se uspostavio efikasan sistem zaštite od požara. Nažalost, i pored ostavljenih dodatnih rokova za primjenu preporuka, stepen njihove realizacije je veoma nizak”, naglasio je.
Zabrinjava činjenica, ističe Radulović, da iako su revizori preventivno odradili dvije revizije, nijedna od njih nije bila predmet razmatranja nadležnih skupštinskih odbora.
“DRI se, kada su u pitanju šume, ove godine posebno fokusirao na bespravnu sječu šuma, koja može imati za posljedicu uzroke izazivanja požara”, naglasio je Radulović.
SLABA REALIZACIJA PREPORUKA
U cilju umanjenja štetnih efekata požara na šume Crne Gore, DRI je u reviziji od prije šest godina dao 42 preporuke - dvije resoru koji je tada vodio Pavle Radulović, po osam MUP-u i vladinom Koordinacionom timu za zaštitu i spasavanje, devet resoru na čijem je čelu tada bio Milutin Simović, a devet jedinicama lokalne samouprave.
U Konačnom izvještaju “Efikasnost realizacije preporuka DRI izdatih u reviziji ‘Uspješnost sprovođenja politike zaštite životne sredine u Crnoj Gori - zaštita od šumskih požara” iz 2022. navodi se da je utvrđeno da “aktivnosti koje su subjekti revizije preduzeli u cilju realizacije preporuka nisu sveobuhvatne, pa je postignuti napredak ograničen”. Naglašeno je i da je “potrebno dalje nastaviti sa aktivnostima koje će direktno uticati na bolju zaštitu šuma od požara”.
Jedna od nerealizovanih preporuka, koju je dobila Vladu, odnosila se na mogućnost da se uspostavi centralizovani sistem, što je bilo mišljenje većine u službama zaštite i spasavanja.
“U takvom sistemu rukovođenje, koordinacija i upotreba cjelokupnih resursa bili bi centralizovani, što bi omogućilo brzinu i efikasnost odgovora, kao i uravnoteženost u razvoju opreme i sistema”, piše u toj preporuci.
U požarnoj sezoni prosječno izgori 1,2 odsto države
Na vebsajtu EFIS-a dostupne su mape koje prikazuju procjene opožarenih površina za ovu godinu, uz mogućnost da se ti podaci uporede sa informacijama za period od 2006. do 2024. godine.
U Crnoj Gori je, u tih 18 godina, u prosjeku godišnje zabilježeno nešto preko 58 požara. U ovoj godini, prema istim izvorima, to je skoro dvaput više - 110.
“Vijesti” su 15. avgusta objavile da statistika Evropskog IS o šumskim požarima pokazuje da je od 2006. do 2024, u prosjeku, u toku jedne godine požarima bilo zahvaćeno oko 15.700 hektara zemljišta. Procjene za ovu godinu su da će vatra uništiti skoro 22.000 hektara (21.920).
Posmatrano u procentima, u toku prethodnih 18 godina, u jednoj požarnoj sezoni, u prosjeku, požarima je bilo zahvaćeno oko 1,2 odsto teritorije zemlje.
Bonus video:
