U Crnoj Gori 33.290 stranaca ima status osiguranika i uživa ista prava kao domaći, zahvaljujući bilateralnim sporazumima o socijalnom osiguranju koje je Crna Gora zaključila s desetinama država. Najviše osiguranika je iz Srbije - 12.292, zatim Bosne i Hercegovine 4.179 i Albanije 1.316.
Slijede Hrvatska, Ukrajina, Njemačka, Turska, Sjeverna Makedonija i Slovenija.
Koliko njih se obrazuje u Crnoj Gori nije poznato, jer ministarka prosvjete, nauke i inovacija Anđela Jakšić Stojanović od 7. jula ne odgovara na pitanja “Vijesti” o broju djece koja ovdje pohađaju vrtiće, osnovne i srednje škole.
Prema važećim bilateralnim sporazumima Crne Gore sa zemljama poput Srbije, BiH, Hrvatske, Albanije i Turske, stranci stiču status osiguranika pod istim uslovima kao domaći državljani.
Ti sporazumi izričito obuhvataju zdravstveno osiguranje, korišćenje usluga u drugoj državi i refundaciju troškova.
Zbog toga Fond za zdravstveno osiguranje navodi da se stranci i domaći osiguranici ne razlikuju po pravima i obuhvatu.
Izuzetak su građani država s kojima takav sporazum ne postoji, ali i Rusije i Kosova, jer tamošnje zakonodavstvo ne dozvoljava ispis iz matičnog sistema, pa oni gube status osiguranika u Crnoj Gori.
“U Crnoj Gori status osiguranika ima 33.290 stranaca s privremenim ili stalnim boravkom. Važno je napomenuti da se najveći dio navedene cifre odnosi na strance koji dolaze iz država s kojima imamo međunarodni sporazum kojim je definisan način sticanja statusa osiguranika u državi ugovornici. Takođe, s obzirom na to da je u pitanju na desetine država, ovom prilikom ćemo nabrojati 10 država s najvećim brojem osiguranika, a to su: Srbija (12.292), Bosna i Hercegovina (4.179), Albanija (1.316), Hrvatska (931), Ukrajina (820), Njemačka (561), Turska (551), Sjeverna Makedonija (547), Slovenija (199)”, odgovorili su “Vijestima” iz Fonda za zdravstveno osiguranje.
Iz te institucije, na čijem čelu je Vuk Kadić, ukazali su da su državljani Ruske Federacije i Kosova izgubili pravo da steknu status osiguranika:
“Iz razloga što smo od nadležnih organa navedenih država dobili potvrdu da se isti ne mogu odreći matičnog osiguranja, odnosno prava na zdravstvenu zaštitu u svojoj državi, iz razloga što je ista garantovana zakonom za sve državljane, te će ukupan broj osiguranika biti značajno manji nakon njihove odjave.”
Objašnjavaju da svi koriste pravo na besplatno osiguranje po različitom osnovu - zaposlenje, azil, privremena zaštita, spajanje porodice, itd...
“Shodno važećoj regulativi, zdravstveno osiguranje stranih državljana ne razlikuje se u pogledu prava i obuhvata u odnosu na domaće osiguranike... Fond za zdravstveno osiguranje snosi troškove zdravstvene zaštite i preostalih prava iz obaveznog zdravstvenog osiguranja za navedena lica, ali isključivo ukoliko imaju status osiguranika u Crnoj Gori”, objasnili su iz Fonda.
Dodaju da zbog specifičnosti praćenja podataka, nemaju izdvojen podatak za strance po opštinama.
Srbi, Rusi, Turci...
U Crnoj Gori boravi 100.867 stranih državljana. Među strancima s privremenim boravkom dominiraju državljani Srbije, Ruske Federacije i Turske. Kada je riječ o stalnom boravku, međutim, najzastupljeniji su državljani regiona - Srbije, Bosne i Hercegovine, Kosova i Hrvatske, ali i Rusije...
“Privremeni boravak ima 1.566 državljana Republike Srbije, dozvolu za privremeni boravak i rad ima 6.746 državljana Republike Srbije. Produženi privremeni boravak ima 6.131 državljanin Republike Srbije, dok stalni boravak imaju 10.653 državljanina Republike Srbije”, stoji u odgovorima.
Kada su u pitanju državljani Ruske Federacije, podaci MUP-a pokazuju da njih 3.627 ima privremeni boravak, dozvolu za privremeni boravak i rad 2.954, a produženi privremeni boravak ima 12.936...
“Dok stalni boravak ima 1.764 državljanina Ruske Federacije”, precizira Ministarstvo.
Prema istim podacima, privremeni boravak ima 1.427 državljana Turske, dozvolu za privremeni boravak i rad 8.152, produženi privremeni boravak 3.712, dok stalni boravak ima 86 državljanina Turske...
Kako država sprovodi imigracionu politiku posljednjih godina, uskoro će provjeravati Državna revizorska institucija (DRI), rečeno je “Vijestima”.
Revizija bi trebalo da pokaže da li su mjere za upravljanje migracijama dale očekivane rezultate - od zapošljavanja stranaca do njihove integracije u društvo.
Član Senata DRI Branislav Radulović rekao je “Vijestima” da će revizori za sljedeću godinu predložiti da se sprovede revizija uspješnosti nacionalne imigracione politike.
Policijski spisi
“Vijesti” su nedavno objavile da u prosjeku gotovo dva strana državljanina dnevno budu procesuirana u Crnoj Gori zbog sumnje da su počinili krivična djela.
To su, takođe, podaci Ministarstva unutrašnjih poslova koji pokazuju petogodišnji presjek koji obuhvata period od početka 2020. do kraja 2024. godine.
U tom periodu, ukupno 3.334 strana državljanina bila su povezana sa 3.385 krivičnih djela, što znači da godišnje u prosjeku bude procesuirano 667 osoba za 677 krivičnih djela.
Iz Uprave policije rečeno je da je samo od januara 2025. do 1. jula evidentirano 268 stranih državljana za 333 krivična djela.
“Uprava policije je nadležnim tužilaštvima u periodu od početka 2020. do kraja 2024. godine procesuirala ukupno 3.334 strana državljanina zbog osnovane sumnje da su počinili 3.385 krivičnih djela. U periodu od 1. januara do 1. jula 2025. godine u evidenciji učinilaca krivičnih djela, evidentirano je ukupno 268 stranih državljana za 333 krivična djela”, saopšteno je listu nedavno iz UP kojom rukovodi Lazar Šćepanović.
Državljani Srbije najčešći su počinioci krivičnih djela među stranim državljanima, a zatim slijede državljani Kosova, Albanije, Bosne i Hercegovine, Rusije, Turske...
Za tih pet godina, srpski državljani počinili su ukupno 936 krivičnih djela, Kosovari 439, Albanci 323, državljani BiH 321, Rusije 260, Turske 253...
Upoređujući ukupnu statistiku po godinama, proizilazi da stranci najveći broj krivičnih djela počine na primorju.
Najzastupljenija krivična djela u skoro svim godinama su ona koja se tiču saobraćaja, falsifikovanja, krađe, zloupotrebe droga i nasilja u porodici.
Bonus video:
