Prenos i distribucija električne energije, kao vitalne djelatnosti u svakom elektroenergetskom sistemu, nemogući su bez tehničkih gubitaka usljed fizičkih procesa koji prate prenošenje struje od proizvođača do krajnjih korisnika, saopšteno je iz Regulatorne agencije za energetiku (RAE).
Iz RAE su, kometarišući nedavno usvajanje amandmana poslanika Dritana Abazovića na izmjene i dopune Zakona o energetici, kazali da se tehnički gubici ne mogu eliminisati ni u uslovima idealnog stanja u mreži.
“Postojanje gubitaka u radu i funkcionisanju elektroenergetskog sektora je neizostavna činjenica sa stanovišta tehničke i ekonomske struke i nauke, pa je samim tim sasvim osnovana potreba da se predmetna tematika reguliše odgovarajućim zakonom i podzakonskim aktima”, rekli su agenciji Mina-business predstavnici RAE.
Amandman predviđa brisanje člana Vladinog predloga izmjena Zakona o energetici, kojim bi prvi put bila zakonski uvedena obaveza da građani, kao kranji potrošači, plaćaju tehničke gubitke koje Elektroprivreda (EPCG) ima prilikom proizvodnje i distribucije električne energije.
Poslanici su odlučili da glasanje o predloženim izmjenama i dopunama Zakona o energetici odlože, nakon što su usvojili amandman Abazovića.
Iz RAE su podsjetili da pored tehničkih gubitaka, koji su posljedica održavanja pogonske spremnosti sistema i težnje da se zadovolje sve potrebe kupaca električne energije, postoje i komercijalni odnosno netehnički gubici, koji obuhvataju potrošenu električnu energiju koju nije moguće naplatiti, kao što su neovlašćena potrošnja, greške u mjerenju i očitavanju.
“Međutim, RAE je zauzela stav da se priznaju samo tehnički gubici, odnosno samo onih čije prisustvo nije moguće izbjeći ni na koji način, a samim tim je obezbijeđeno i poštovanje Zakona o zaštiti potrošača”, rekli su iz RAE.
Važećim Zakonom o energetici, kako su podsjetili, propisano je da RAE utvrđuje metodologije za utvrđivanje cijena, rokova i uslova za korišćenje prenosnih i distributivnih sistema električne energije i gasa.
“Sastavni dio navedenih metodologija jeste obračun regulatorno dozvoljenog prihoda, čiji su bitan dio troškovi poslovanja koji obuhvataju trošak kupovine električne energije za pokrivanje dozvoljenih gubitaka u prenosnom, odnosno distributivnom sistemu električne energije”, objasnili su iz RAE.
Dozvoljeni gubici su utvrđeni preko dozvoljene stope gubitaka, koja se kod operatora prenosnog i distributivnog sistema određuje na različite načine.
“Kod operatora prenosnog sistema, dozvoljena stopa gubitaka utvrđuje se na osnovu ostvarenih gubitaka u prenosnom sistemu, koji nastaju kao posljedica prenosa električne energije za potrebe domaće potrošnje, kao i trenda ostvarenih gubitaka za tri godine koje prethode tekućoj godini”, saopštili su iz RAE.
Iz RAE su dodali da se kod operatora distributivnog sistema dozvoljena stopa gubitaka utvrđuje na osnovu studije o smanjenju gubitaka u distributivnom sistemu.
“Ukoliko operator distributivnog sistema nije uradio takvu studiju onda se primjenjuje model benchmarkinga, odnosno upoređivanja sa podacima iz drugih distributivnih sistema sličnih tehničkih karakterisitika”, dodali su iz RAE.
Nivo tehničkih gubitaka koji je priznat crnogorskom operatoru distributivnog sistema je devet odsto, što je na nivou priznatog prosjeka u evropskim distributivnim mrežama.
“Kako su tehnički gubici u ogromnom dijelu naše distributivne mreže značajno preko devet odsto, logično je da zbog takve odluke regulatora jedino štetu trpi distribucija. Onda kada bude izvjesno da je domaći operator distributivnog sistema dostigao nivo tehničkih gubitaka od devet odsto, tada će mu regulator sniziti prag priznavanja tehničkih gubitaka kao mjeru podsticaja da i dalje teži nižoj stopi gubitaka”, objasnili su iz RAE.
To je, kako su naveli, regulatorna praksa svih regulatora u Evropi.
“Stav Energetske zajednice, čiji je Crna Gora član i koji je time obavezujući za nas, jeste da se osim tehničkih, priznaju ukupni troškovi gubitaka i to je jasno naglašeno u sporu koji je 2011. godine bio pokrenut prema Crnoj Gori”, zaključili su iz RAE.
Bonus video:
