Matični brojevi osoba u internet registrima državnih institucija mogu se naći u Srbiji, Bosni i Hercegovini, Hrvatskoj, Sloveniji i Makedoniji tako da je Crna Gora postala jedina zemlja u regionu gdje javnosti sada nijesu dostupni ti podaci.
Crnogorska Poreska i Uprava za nekretnine krajem avgusta su uklonile iz registara matične brojeve vlasnika i odgovornih u preduzećima, kao i gazda nekretnina. Obrazloženo je da su to uradili po nalogu Agencije za zaštitu ličnih podataka da bi poštovali Zakon o zaštiti podataka o ličnosti. Prema zakonima o slobodnom pristupu informacijama i onom o privrednim društvima, ti podaci treba da budu javni.
Mreža za afirmaciju nevladinog sektora (MANS) upozorila je da će brisanje matičnih brojeva iz javno dostupnih registara državnih uprava omogućiti kriminalcima da prikriju prljave poslove sa kompanijama i nekretninama, ali i da se teže otkriju i procesuiraju slučajevi korupcije unutar tih institucija.
“Vijesti” su utvrdile da je u Srbiji pretraga po matičnim brojevima dostupna na sajtu Agencije za privredne registre i Centralnom registru hartija od vrijednosti. Svi zainteresovani mogu besplatno da dođu do podataka o osobama koje imaju vlasništvo u određenim firmama. U BiH postoji jedinstvena web prezentacija gdje se nalaze podaci o firmama iz registra poslovnih subjekata Brčko distrikta BiH, registar poslovnih subjekata Federacije BiH i Registar poslovnih subjekata Republike Srpske. Identična je situacija u Hrvatskoj, koja je članica Evropske unije, gdje postoje matični brojevi u sudskom registru gdje je uvid besplatan. Postoje i neki servisi koji nijesu besplatni kao što je Finansijska agencija Hrvatske. U Makedoniji mogu da se dobiju kompletni podaci , ali prethodno se mora platiti informacija Centralnom registru kompanija. Kada je riječ o Sloveniji, članici EU, pretraga po matičnim borjevima dostupna je na sajtu Agencije za za javnopravne evidencije i usluge i podaci su besplatni, a potrebno je da se korisnik registruje.
MANS otvorio "novu zgradu" Poreske uprave >>>
Da Crna Gora opet objelodani matične brojeve pozavalie su međunarodna organizacija za borbu protiv korupcije Transparensi internešnl, organizacija za ljudska prava Aksez info, koja se bavi zaštitom prava na slobodan pristup informacijama u Evropi, i Mreža istraživačkih centara regiona - OCCRP. Oni su upozorili da su u registrima u državama EU dostupni podaci kojima se može utvrditi ko su vlasnici kompanija i nekretnina, kao i da je ovaj potez Crne Gore suprotan evropskim standardima.
Iz MANS-a su ukazali da su, kada su bili javni matični brojevi u crnogorskim registrima, došli do informacija koje su ukazale na poslove koji nijesu u javnom interesu, a povezani su sa gradonačelnikom Bara Žarkom Pavićevićem, biznismenom Branislavom Mićunovićem, potpredsjednikom vladajućeg DPS-a Svetozarom Marovićem, pripadnicima “kriminalnog miljea poput Nasera Keljmendija”...
Organizacija za ljudska prava Aksez info zatražila je da Crna Gora u registre vrati podatke o matičnim brojevima.
U reagovanju te organizacije se navodi da bi crnogorske vlasti na taj način dokazale posvećenost standardima EU u oblasti transparentnosti i poštovanju slobodnog pristupa informacijama, za koji je Evropski sud za ljudska prava u Strazburu zaključio da predstavlja osnovno ljudsko pravo iz korpusa prava kojim se definiše sloboda izražavanja.
Transparensi internešnl je upozorio da je transparentnost prva linija odbrane u borbi protiv korupcije.
“Ako su političari i njihovi prijatelji u stanju da sakriju svoje identitete u svojim poslovima, onda civilno društvo neće znati da li su postupali za dobrobit društva ili su koristili povjerenu moć za ostvarivanje ličnih interesa”, ukazano je iz te organizacije.
Bonus video:
