Planiranje javnih nabavki u praksi je obesmišljeno, naročito na lokalnom nivou, višestrukim i neobrazloženim izmjenama planova, saopštili su iz Instituta Alternativa (IA).
Oni su objasnili da su te izmjene za posljedicu imale utrošak tek nešto više od polovine planiranih izdataka za te namjene na godišnjem nivou.
Predstavnici IA su kazali da veliki broj naručilaca čeka zakon o budžetu kako bi planirali nabavke za ovu godinu i ispunili zakonske obaveze u tom pogledu, s obzirom na to da su iz Ministarstva finansija i socijalnog staranja sugerisali planiranje samo onih koje su neophodne za nesmetano funkcionisanje.
“Međutim, planiranje nabavki nije išlo glatko ni prethodnih godina kada se sa usvajanjem budžeta nije kasnilo“, rekli su iz IA.
Oni smatraju da je dokaz neadekvatnog planiranja nabavki i to što na kraju godine opštine i ministarstva imaju milionska odstupanja u planiranim i utrošenim sredstvima, pa tako 2019. godine lokalne samouprave nijesu potrošile 40 odsto planiranih iznosa.
Posebno se, kako su naveli iz IA, ističe Opština Ulcinj koja nije realizovala 93 odsto budžeta za nabavke, a slijedi je Prijestonica Cetinje za realizacijom od svega 29 odsto, dok Budva nije potrošila više od polovine planiranih sredstava.
Ministarstva 2019. godine nijesu realizovala 7,2 odsto planiranih sredstava za javne nabavke.
„Ministarstvo unutrašnjih poslova je „probilo“ planirani budžet oko 36 odsto, dok je rada i socijalnog staranja potrošilo malo preko 40 odsto, a Ministarstvo odbrane nije realizovalo 30 odsto“, navodi se u saopštenju.
Iz IA su kazali da podaci o ukupnoj razlici na nivou svih naručilaca nijesu javno dostupni, pa je nemoguće ostvariti uvid u opseg problema lošeg planiranja. Izvještaji o javnim nabavkama daju uporedni pregled planiranih i realizovanih sredstava za samo neke kategorije naručilaca, kao što su ministarstva, opštine i uprave, dok u jednom broju izvještaja nije bilo nikakvih informacija.
Iz IA su podsjetili da je za sprovođenje postupka javne nabavke neophodno da ona bude predviđena planom, koji mora da pripremi svaki naručilac, kao i da budu obezbijeđena finansijska sredstva.
“Prijestonica Cetinje je plan javnih nabavki za prošlu godinu mijenjala čak 18 puta. Osim pokazatelja lošeg planiranja, taj slučaj ilustruje i loše uređene procedure planiranja javnih nabavki: zakon omogućava da se planovi mijenjaju unedogled i bez obrazloženja”, navodi se u saopštenju.
Iz IA su dodali da Cetinje, iako najdrastičniji primjer, nije izuzetak, već gotovo sve institucije i opštine višestruko tokom godine mijenjaju planove.
„U prosjeku, 24 analizirane opštine su mijenjale planove javnih nabavki sedam puta godišnje. Uz Cetinje, to su najčešće radile opštine Žabljak, Berane, Pljevlja i Petnjica, a najređe Budva, Andrijevica, Mojkovac i Herceg Novi”, rekli su iz IA.
Ministarstva, njih 17, rjeđe su mijenjala planove u odnosu na opštine, i to u prosjeku 3,8 puta tokom prošle godine, a planove je najčešće mijenjalo Ministarstvo pravde.
“Osim učestalosti, indikator lošeg planiranja je i period u kojem su usvajane izmjene planova - skoro trećina opština je promijenila planove krajem prošle godine, dok su izmjene u novembru imali samo ministarstva finansija i pravde“, rekli su iz IA.
Bonus video:
