Mikro, mala i srednja preduzeća, žene vlasnice preduzeća, preduzetnici, poljoprivredna i turistička preduzeća koja nijesu u mogućnosti da obezbijede adekvatni kolateral za dobijanje kredita kod banaka i mirko finansijskih institucija u narednom periodu dolaziće brže do kredita uz pomoć garancije države.
To je definisano Predlogom Zakona o kreditno-garantnom fondu (KGF) koji je utvrđen juče na Vladi na predlog Ministarstva ekonomskog razvoja.
Iz tog Vladinog resora u obrazloženju predloga pojasnili da je ova grupa prepoznata kao ona koja ima najviše prepreka u pristupu finansiranju od strane kreditnih institucija iz sledećih razloga - nijesu u mogućnosti da obezbijede dovoljan kolateral koji zahtijevaju kreditne institucije, imaju nedovoljno poslovnog iskustva ili kreditnu istoriju, nijesu u fokusu u kreditnih institucija, koje su usmjerene na srednje i velike kompanije sa solidnom kreditnom istorijom, profesionalnim menadžmentom i kolateralom u nekretninama, ne mogu da ispune stroge zahtjeve procjene kreditne sposobnosti i složene procedure u kreditnim institucijama.
“Ovo je posebno značajno, imajući u vidu da mikro, mala, srednja preduzeća čine 99,84% od ukupnog broja registrovanih privrednih subjekata u Crnoj Gori, 43,00% prihoda je generisano od strane mikro i malih preduzeća, 66,33% od ukupnog broja zaposlenih je zaposleno u mikro i malim preduzećima”, istaknuto je u predlogu zakona
Osnivanje KGF-a je predviđeno u okviru Mjera podrške privredi i građanima iz aprila 2021. godine kao dio Vladine ekonomske platforme za oporavak crnogorske ekonomije uslijed krize uzrokovane pandemijom COVID-19.
Početak rada KGF-a zavisiće od usvajanje predloga zakona u Skupštini kojim je definisano da Fond počinje sa radom imenovanjem članova Upravnog odbora, koji će se imenovati najkasnije u roku od šest mjeseci od dana stupanja na snagu ovog zakona.
Partner Vlade na ovom projektu je Evropska banka za obnovu i razvoj (EBRD).
Fond će funkcionisati kao nezavisna institucija i njegov početni kapital koji obezbjeđuje Vlada iznosi 10.600.000,00 eura od čega će se 600.000,00 eura koristiti za početne troškove i operativne rashode Fonda. Početni kapital Fonda u iznosu od 5.6 miliona obezbijediće se u roku od 60 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona iz budžetske rezerve, a preostalih pet miliona obezbijediće se do 31. marta 2026. godine.
“Glavni cilj ovog zakona je, da se kroz aktivnosti Fonda, podstakne i ubrza privredni razvoj Crne Gore, poveća lokalna privredna aktivnost putem davanja podrške finansiranju onim privrednim subjektima koji u postojećim uslovima imaju ograničen ili otežan pristup kreditiranju. Cilj je da se kroz ovaj mehanizam aktivira onaj segment tržišta koji ima kvalitetne projekte i programe, ali zbog nedostatka dovoljnog kolaterala za klasično finansiranje, izostanka kreditne istorije ili nekog drugog razloga koji nije u direktnoj vezi sa samim predmetom finansiranja, nije u prilici da obezbijedi eksterno finansiranje svoje aktivnosti;precizirano je u obrazloženju Predlga zakona.
Izdavanjem garancije na dio kreditnih obaveza omogućava se da kreditne institucije mogu odobriti zahtjeve za kreditirte koje do sada nijesu mogle, a poslovnim subjektima, krajnjim korisnicima omogućava da realizuju svoje kvalitetne poslovne planove.
“Na taj način odobravaju se krediti koji bez usluga KGF-a ne bi bili odobreni, a samim tim realizuje se poslovna aktivnost koja inače ne bi bila realizovana ili bi bila realizovana uz povećane rizike. U krajnjem, usluge KGF-a i povećana poslovna aktivnost koja će biti direktno inicirana, dovešće do otvaranja hiljade novih radnih mjesta, povećanih prometa i profita, novih roba i usluga sa dodatnom vrijednošću i do poboljšanja trgovinskog bilansa, a doprinijeće i opštem rastu standarda”, piše u obrazloženju Predloga zakona
Usluge Fonda će biti usmjerene na preduzetnike, mikro, mala i srednja preduzeća, IKT, turizam i fizička lica koja obavljaju privrednu djelatnost na osnovu upisa u registar organa uprave nadležnog za određenu djelatnost, kao što su poljoprivredni proizvođači iz registra poljoprivrednih gazdinstava koje vodi ministarstvo nadležno za poslove poljoprivrede.
Ministar ekonomskog razvoja i potpredsjednik Vlade Nik Đeljošaj juče je kazao da su predloga zakona spremali u saradnji sa EBRD-om koja je bili konsultant.
Prema njegovim riječima Fond će garantovati za kredite u vrijednosti do 50 odsto, a komercijalne bane još toliko
“Mi ćemo biti kao državni fond posljednji u redu naplate, tako da smo stvorili sve preduslove i garancije da se zaštitimo kroz zakonsko rješenje ali i da budemo tu da podržimo privredu”, kazao je Đjelošaj.
Prema predlogu zakona ukupan garantovani iznos ne može da pređe 2,5% kapitala Fonda, niti može da pređe novčani iznos od 250 hiljada eura za pojedinačni kredit ili za pojedinačnog korisnika kredita i povezana lica.
KGF će kontrolisati Centralna banka
Kontrolu upravljanja rizicima i funkcionisanja sistema internih kontrola Fonda radiće Centralna banka (CBCG) kojoj će podnositi izvještaje, dok će nadzor na radovima obavljati Ministarstvo ekonomskog razvoja.
Upravni odbor kvartalne finansijske iskaze, kvartalne izvještaje o kreditnom portfoliju, godišnje finansijske iskaze i izvještaj o godišnjoj eksternoj reviziji dostavlja Vladi na upoznavanje i Centralnoj banci.
Organi Fonda su Upravni odbor i Izvršni direktor. Upravni odbor imenuje i razrješava Vlada na period od četiri godine i ista osoba e može biti izabrano za člana Upravnog odbora najviše dva puta.“Upravni odbor čini pet članova i to predstavnik organa državne uprave nadležnog za poslove ekonomije,za poslove finansija i tri nezavisna člana koji se biraju putem javnog poziva”, piše u predlogu zakona.
Izvršnog direktora imenuje Upravni odbor na period od pet godina, a ista osoba može biti direktor najviše dva puta.
Kandidati za izvršnog direktora biraju se putem javnog poziva. “Vlada i donatori će obrazovati Komisiju za izbor nezavisnih članova Upravnog odbora u roku od 45 dana od dana stupanja na snagu ovog zakona. Upravni odbor će donijeti Statut Fonda najkasnije u roku od 30 dana od održavanja prve sjednice i imenovaće Izvršnog direktora najkasnije u roku od 90 dana od održavanja prve sjednice Upravnog odbora”, piše u predlogu zakona.
Bonus video:
