U četiri grada na primorju stopa nezaposlenosti je ispod dva odsto, dok u pet gradova na sjeveru ona iznosi oko 50 i više procenata, pokazuju podaci iz polugodišnjeg izvještaja Zavoda za zapošljavanje.
Najnižu stopu nezaposlenosti ima Kotor od svega 1,23 odsto, a zatim Herceg Novi 1,56, Budva 1,68 i Tivat 1,78 odsto.
Najveću stopu nezaposlenosti ima Petnjica - 68,89 odsto, Gusinje 61,29 odsto, Andrijevica 51,44 odsto, Plav 47,85 odsto i Rožaje sa 47,71 odsto.
Stopa nezaposlenosti je procenat ukupnog broja zvanično registrovanih nezaposlenih osoba na evidenciju biroa rada, u odnosu na ukupan broj aktivnog stanovništa, koje čini zbir svih zaposlenih i nezaposlenih osoba.
Nezaposlenost manje od prirodne u šest opština
Prema ekonomskoj teoriji, takozvana prirodna nezaposlenost je između tri i pet odsto, odnosno smatra se da toliko ima formalno nezaposlenih koji ne traže aktivno zaposlenje jer imaju neke druge prihode, a prijavili su se na evidenciju zbog nekih drugih prava - naknada, penzionog staža... Kada se dostigne ta stopa nezaposlenosti, smatra se da ta zajednica ima punu zaposlenost.
Osim ova četiri primorska grada, stopu nezaposlenosti ispod pet odsto ima Podgorica sa 3,64 odsto i Bar sa 4,39 odsto. Tako da bi se prema ovoj ekonomskoj teoriji moglo smatrati da u ovim opštinama praktično nema stvarno nezaposlenih osoba koje aktivno traže zaposlenje.
Da na ove niske stope nezaposlenosti na primorju i u Podgorici, koje se odnose na mjesec jun, nije uticala turistička sezone, pokazuje podatak da je prosječna stopa nezaposlenosti za svih šest mjeseci u ovim opština tek nešto veća. Ta stopa, računajući i zimski period, u Kotoru je 1,57 odsto, u Budvi 2 odsto, u Herceg Novom i Tivtu po 2,14, U podgorici 3,96, a u Baru 5,15 odsto.
Nezaposlenost na sjeveru smanjuju odseljavanja
Na sjeveru je situacija potpuno drugačija. U tri opštine, Petnjica, Andrijevica i Gusinje, broj nezaposlenih je veći od broja zaposlenih, u ostalima je stopa nezaposlenosti dva ili više puta veća od državnog junskog prosjeka od 9,13 odsto. U ovoj regiji najveći poslodavci u skoro svim opštinama, izuzev Pljevalja i Bijelog Polja su opštinske administracije i njena javna preduzeća.
U većini opština na sjeveru došlo je do pada broja nezaposlenih u odnosu na isti mjesec prošle godine, ali kada se uporede podaci Zavoda i Monstata o broju zaposlenih, broj za koji je smanjen broj nezaposlenih je veći od broja za koji je povećan broj zaposlenih. Odnosno na pad broja nezaposlenih nije uticao samo rast zaposlenosti, nego i odseljavanje nezaposlenih stanovnika u primorsku ili centralnu regiju, ili inostranstvo.
Tako je u Beranama broj nezaposlenih od juna prošle godine smanjen na 3.912 na 3.434, ili za 478, dok je istovremeno broj zaposlenih povećan sa 5.691 na 6.030, ili za 339. Značajnija je razlika iz Rožaja, gdje je za ovaj uporedni period broj nezaposlenih smanjen sa 4.525 na 3.713 ili za 812, dok je istovremeno broj zaposlenih povećan sa 3.806 na 4.069, ili za 263.
U Andrijevici je za ovaj period smanjen broj evidentiranih na Birou rada sa 786 na 661, dok je broj zaposlenih porastao sa 600 na 624. U Petnjici je broj nezaposlenih smanjen sa 956 na 775, dok je broj zaposlenih ostao skoro isti, sa 345 je povećan na 350. U Plavu je čak došlo do smanjenje brojki u obje kategorije - broj nezaposlenih je smanjen sa 1.866 na 1.388, dok je broj zaposlenih smanjen sa 1.514 na 1.513.
Na sjeveru većina na posao čeka duže od pet godina
Podaci o nezaposlenosti sa sjevera ukazuju i da polovina ili više nezaposlenih sa evidencije posao čeka u kontinuitetu više od pet godina, u odnosu na primorje i u centralnu regiju.
U Beranama od 3.434 nezaposlenih na evidenciji duže od pet godina je 2.008 osoba ili 58 odsto od ukupnog broja. U Rožajama od 3.713 nezaposlenih 52 odsto, ili 1.935 čeka na posao duže od pet godina.
Najveći procenat nezaposlenih koji dugo čekaju na posao ima Petnjica čak 77 odsto, odnosno od ukupno 775 nezaposlenih, staž na birou duži od pet godina ima 598 nezaposlenih.
U glavnom gradu od ukupno 4.456 nezaposlenih duže od pet godina na posao čeka 1.609 osoba ili 36 odsto. U gradu sa najmanjom stopom nezaposlenosti Kotoru, od 124 nezaposlenih, staž na birou duži od pet godina ima 37 osoba ili 29 odsto.
Poslodavci tražili 13 hiljada radnika
Poslodavci su za period januar-jun objavili 13.309 slobodnih radnih mjesta, što je za 792 manje nego u istom periodu prošle godine.
Od ukupnog broja slobodnih radnih mjesta, četvrtina ili 3.313 se odnosi na Podgoricu. Nakon nje po broju oglašenih slobodnih radnih mjesta slijede Herceg Novi 1.826, Budva 1.596, Kotor 1.044, Bar 877, Tivat 820... Poslodavci su najmanje radnika tražili u Šavniku - 20, pa u Plužinama 30, Gusinju 39, Andrijevici 45, Rožajama 59, Petnjici 64, Mojkovcu 83, Kolašinu 102, Žabljaku 110, Plavu 119...
Na sjeveru osobe sa invaliditetom značajan procenat u broju nezaposlenih
Podaci Zavoda pokazuju da na sjeveru osobe sa invaliditetom imaju značajno veći procenat u ukupnom broju nezaposlenih nego u drugim djelovima Crne Gore.
Osobe koje imaju rješenje o utvrđivanju invaliditeta primaju stalne novčane naknade sa Zavoda koje iznose od 250 do 450 eura, ne mogu izgubiti taj status iako se ne javljaju biroima rada, ide im penzioni staž i mogu primati te naknade do odlaska u penziju.
U tri opštine procenat osoba sa invaliditetom u ukupnom broju nezaposlenih je preko 50 odsto.
Andrijevica ima 661 nezaposlenu osobu od čega 60,06 odsto ili 397 čine osobe sa invaliditetom. U Berana od 3.434 nezaposlenih, ovaj status ima 55,71 odsto ili 1.913. Broj nezaposlenih u Petnjici je 775, od čega je 429 osoba sa invaliditetom ili 55,35 odsto.
U Rožajama je 3.713 nezaposlenih, od čega 1.730 ili 46,59 odsto zvanično ima neki invaliditet.
U glavnog gradu, koji ima više stanovnika nego cijeli sjever, na evidenciji biroa rada ima 597 osoba sa invaliditetom.
Najmanji procenat osoba sa invaliditetom u broju nezaposlenih ima Cetinje, od 624 ovaj status koriste 53 osobe ili 8,49 odsto.
Trend stalnog rasta broja osoba koja imaju rješenje o invaliditetu na sjeveru, nastavlja da raste. Za period junuar-jun u ukupno su sve područne jedinice izdale 953 nova rješenja o priznavanju invaliditeta od čega u Beranama 230, Rožajama 205, Bijelom Polju 185... dok je u Podgorici tih rješenja bilo 130.
Vlada je Skupštini predložila novi zakon o jedinstvenom vještačenju invaliditeta kao i izmjene Zakona o profesionalnoj rehabilitaciji i zapošljavanju lica sa invaliditetom, ali oni ne predviđaju preispitivanje do sada izdatih rješenja.
Bonus video:
