Kabinet Koprivice: Emisioni krediti bili su osmišljeni kao mehanizam bogaćenja, a ne zaštite životne sredine

Nadležni organi su objektivno i profesionalno prepoznali i potvrdili postojanje ozbiljnih nepravilnosti koje su pratile proces dodjele besplatnih emisionih kredita, saopšteno je iz Kabineta potpredsjednika Vlade za politički sistem, pravosuđe i antikorupciju Moma Koprivice.

„Povodom odluke Agencije za sprečavanje korupcije (ASK) kojom je utvrđeno da je u postupku emisije i nabavke CO₂ kredita od Elektroprivrede (EPCG), putem sporazuma sa kompanijom Uniprom, nanesena šteta državnoj kompaniji u iznosu od 17 miliona eura i da je došlo do ugrožavanja javnog interesa koji upućuje na postojanje korupcije, konstatujemo da su nadležni organi objektivno i profesionalno prepoznali i potvrdili postojanje ozbiljnih nepravilnosti koje su pratile ovaj proces, a to je prvi snažan korak u definitivnom razrešenju ovog pitanja“, navodi se u saopštenju.

Ova odluka, kako su poručili, predstavlja važan korak u pravcu jačanja institucionalne borbe protiv korupcije i ujedno potvrđuje svrsishodnost djelovanja Nacionalnog savjeta za borbu protiv korupcije, kojim predsjedava potpredsjednik Vlade za politički sistem, pravosuđe i antikorupciju, Momo Koprivica.

„Naime, Nacionalni savjet je kroz temeljnu analizu ovog slučaja i sveobuhvatne diskusije na dvije tematske sjednice, kao i kroz podnijetu inicijativu ASK-u, ukazao na grube nepravilnosti u ovom slučaju, čime je još jednom potvrđena opravdanost proaktivnog pristupa u zaštiti javnog interesa i državnih resursa“, dodaje se u saopštenju.

Kako tvrde, ovaj slučaj, koji otkriva da su emisioni krediti bili osmišljeni kao mehanizam bogaćenja, a ne zaštite životne sredine, pokazatelj je korupcije na visokom nivou, i opominje da klimatske politike nijesu bile tu da iskažu brigu o budućnosti, već da služe poboljšanju bilansa privatnih kompanija.

U tom smislu se izdvaja više grubih nepravilnosti koje su ugrozile javni interes.

„Prvo, dodijeljeni su besplatni emisioni krediti za 2020. i 2021. godinu uprkos nepostojanju dozvola za emisiju, sistema za praćenje i izvještavanje i verifikovanih planova praćenja, a što su sve zakonski preduslovi za emisione kredite. Dakle, emisija je bez pravnog osnova i van regulatornog okvira, što urušava principe zakonitosti, transparentnosti i jednakosti tržišnih subjekata“, naveli su iz Kabineta.

Oni su objasnili i da je upis emisionih kredita u registar Eko-fonda izvršen prije nego što je i registrovan Eko-fond, što dodatno prikazuje eklatantno bezakonje u ovom slučaju i govori da su stvarni cilj bile što hitnije subvencije bez pokrića za privatnu kompaniju, a ne opšta briga za životnu sredinu.

„Treće, po srijedi je i ozbiljna manjkavosti normativnog procesa, kroz kršenje obaveza koje proizlaze iz postupka donošenja propisa, iz čega se izvodi zaključak da su propisi pisani da bi ih povlašćeni zaobilazili i da je korupcijom na visokom nivou bio zagađen sistem, više nego i sama životna sredina. Ovo ima posebnu težinu imajući u vidu da se radi o urušavanju procedure harmonizacije za zakonodavstvom i pravnom tekovinom EU“, rekli su iz Kabineta.

Oni su saopštili da su besplatni emisioni krediti za dvije firme (KAP i Tosčelik), obračunati suprotno utvrđenoj metodologiji, u korist jedne, a na štetu druge, kako bi povlašćena firma bila predodređena da sklopi unosan posao sa EPCG.

„Osim toga, saldiranje potrošenih emisionih kredita iz 2020. i 2021. godine je za EPCG izvedeno, a da nije podnijela verifikovane izvještaje o emisijama, i na taj način im je anuliran broj kredita iz prethodnih godina, u cilju stvaranja uslova za trgovinu "nedostajućih" emisionih kredita“, objašnjeno je u saopštenju.

I na kraju, kako tvrde iz Kabineta, sam sporazum između dvije kompanije ima sve elemente ne samo štetnog posla, već i ništavog ugovora, kako zbog načina sklapanja i izbora firme od koje se nabavljaju emisioni krediti, suprotno tržišnim pravilima, do nezakonitog predmeta ugovora, a što je dovelo do urušavanja principa transparentnosti, pravičnosti i jednakog tretmana tržišnih subjekata.

„I u tom smislu su posebno potrebni dalji koraci institucija, jer korupcija ne prestaje kada se prepozna već kad se procesuira, a veoma važan je upravo i pomenuti početni pozitivan epilog u vidu odluke ASK-a na osnovu inicijative Nacionalnog savjeta za borbu protiv korupcije“, navodi se u saopštenju.

Iz Kabineta su naveli da u borbi protiv sistemske korupcije, svaki pozitivan ishod institucionalne saradnje predstavlja ohrabrenje da se istraje u stvaranju ambijenta u kojem će odgovornost, transparentnost i vladavina prava biti temelj upravljanja državnim resursima.

„Nacionalni savjet za borbu protiv korupcije ostaje posvećen stvaranju sistema u kojem nijedan slučaj zloupotrebe javnog interesa neće ostati bez odgovora, a svi akteri koji štite javni interes dobiće punu podršku u nezavisnom, objektivnom i profesionalnom radu“, zaključuje se u saopštenju.

"Vijesti" su 8. oktobra obiavile da u mišljenju Agencija za sprečavanje korupcije (ASK) objavljenom 7. oktobra stoji da je postupak upisa i dodjele besplatnih emisionih kredita višemilionske vrijednosti operaterima stacionarnih postrojenja u 2020. i 2021, Elektroprivredi Crne Gore, kompaniji “Uniprom”, koja je tada gazdovala Kombinatom aluminijuma, i firmi “Toščelik” bio nezakonit, što je dovelo do ugrožavanja javnog interesa koje upućuje na postojanje korupcije.

“Uniprom”, u vlasništvu biznismena Veselina Pejovića, kasnije je svoj dio emisije koje je dobio besplatno od države ustupio državnoj Elektroprivredi za 17 miliona eura na račun umanjenja troškova električne energije, što je formalizovano početkom 2021. godine prije nego što je nova vlast preuzela ovu državnu kompaniju.

Emisioni krediti su vrsta hartija od vrijednosti koje državni Fond za zaštitu životne sredine prodaje, a zagađivači ih moraju kupiti u iznosu koji odgovara njihovoj emisiji štetnih gasova kao naknadu štete, ili ih država besplatno dodjeljuje onima koji su smanjili zagađenja u odnosu na neki period.