Izraelski trubač koji danas živi i stvara u Americi, Itamar Boročov, jedan od najautentičnijih trubača savremene džez scene. Odrastao je u muzičkoj porodici, u kojoj su se neprestano preplitali zvuci sefardske, bliskoistočne i klasične muzike. Njegov otac, muzičar i pjevač, bio je ključna figura u njegovom ranom muzičkom razvoju.Još kao dječak, Boročov je otkrio trubu, fasciniran zvukom i virtuoznošću Luja Armstronga, Majlsa Dejvisa, Kliforda Brauna, Diza Gilepsija. Slušajući njihovu muziku, zaljubio se u džez i počeo da istražuje njegovu bogatu istoriju.
Formalno muzičko obrazovanje stekao je u Izraelu, ali je ubrzo shvatio da želi dalje da se razvija, te je logičan slijed bila selidba u SAD, gdje se usavršavao se na prestižnoj školi New School for Jazz and Contemporary Music u Njujorku. Zahvaljujući ovoj odluci, Itamar je imao priliku da sarađuje i uči od nekih od najpoznatijih džez muzičara današnjice. Njegov muzički izraz postao je spoj različitih uticaja te osim klasičnog američkog džeza, u njegovoj muzici osjećaju se prizvuci bliskoistočnih melodija, arapske, sefardske muzike i afroameričkih ritmova. To je sve preksinoć imala priliku da čuje i publika u Podgorici, jer je Boročov nastupio u velikoj sali KIC-a “Budo Tomović” otvorivši 18. izdanje festivala “Mjesec poštovanja džeza u Crnoj Gori - JAM 2025”. Nakon Podgorice u zvucima njegove trube imala je priliku da uživa i publika na Cetinju, a večeras će nastupiti u Baru.
“Kada sam počeo da se bavim muzikom nisam znao puno o džezu. Do njega sam došao preko trube. Znači, prvo sam počeo da sviram trubu, a kasnije sam kroz sviranje trube došao do velikana džeza kao što su Louis Armstrong, Miles Davis, Klifford Braun i drugi. Upravo zahvaljujući njima sam i zavolio džez kao pravac”, prisjetio se svojih početaka u razgovoru za “Vijesti” Boročov.
Izrael ima izuzetno raznovrsnu džez scenu, koja je tokom posljednjih decenija postala jedna od najdinamičnijih van SAD. Iako džez nije dio tradicionalne izraelske muzičke baštine, njegova popularnost je rasla zahvaljujući obrazovnim institucijama, muzičkim festivalima i umjetnicima koji su donijeli globalni duh ovog žanra u zemlju.
“U Izraelu već dugi niz godina imamo tu sreću da imamo jako veliki broj odličnih džez muzičara. Neki od tih muzičara su se doselili u Izrael među kojima je i Arni Lorens, od kojeg sam i sam učio, a ima i onih koji su iz Izraela otišli u Njihork, tamo svirali, a potom se vratili u našu zemlju. Tako da se u Izraelu stvorila jedna dosta razvijena kultura džeza i, da kažemo, društvo mladih džez muzičara i tako je i danas”, ispričao je Boročov.
Iako izraelska džez scena obiluje umjetnicima koji kombinuju bliskoistočne uticaje sa američkim džezom, no Boročov se izdvaja po načinu na koji trubu koristi da prenese priču o svom muzičkom nasljeđu i identitetu spajajući dva potpuno različita muzička svijeta.
“Spajanje džeza i tradicionalne muzike je u velikoj mjeri ono na šta ja ne samo kao muzičar, već i kao kompozitor stavljam fokus. Nisam, naravno, prvi koji je to radio. Drago mi je da je. Drago mi je da je to u sve većoj mjeri nešto čime se bave i muzičari mlađi od mene. Smatram da je jedan veliki dio muzike, a samim tim i džeza, upravo u tome da kroz muziku koju izvodite i stvarate, pronađete sopstveni glas, odnosno sopstveni identitet. To jako važno. Divno je biti dio tog fenomena koji je sveprisutniji u našoj državi”, ističe Boročov.
Džez je muzika trenutka i emocije jer nijedna kompozicija nikada ne zvuči isto. Svakim izvođenjem, upravo zahvaljujući improvizacijama po kojima je ovaj žanr poznat, kompozicije se kroz njih neprestano oblikuju i prilagođavaju. Za razliku od drugih muzičkih žanrova, džez omogućava umjetniku da na svakom koncertu iznova doživi i prenese svoju unutrašnju emociju, stvarajući jedinstveno iskustvo za publiku. Svaka izvedba je odraz trenutnog raspoloženja, čime džez ostaje autentičan i živ, neprestano se razvijajući kroz lični izraz izvođača.
“Složio bih se da je džez muzika raspoloženja, s tim da ne možemo praviti generalizaciju kad je sva muzika u pitanju. Ali kad se uporedi sa evropskom ili klasičnom muzikom koja jeste u službi izražavanja one emocije koju ima kompozitor, kod džeza je akcenat na tome da se izrazi ono što u momentu izvođenja osjeća onaj ko tu muziku izvodi”, objašnjava Boročov.
Itamar je tokom svoje karijere nastupao na nekim od najprestižnijih džez festivala širom svijeta, uključujući “Montreal Jazz Festival”, “Monterey Jazz Festival” i “North Sea Jazz Festival”. Njegova muzika pronašla je svoj put do raznovrsne publike od intimnih džez klubova do velikih koncertnih dvorana. Džez je nekada smatran elitističkim muzičkim pravcem rezervisanim za mali prostor i uski krug znalaca, a vremenom je prerastao u globalni fenomen sa sopstvenim festivalima i koncertima u najprestižnijim salama. Zahvaljujući umjetnicima poput Boročova, koji neprestano istražuju nove muzičke horizonte i donose svježinu u ovaj žanr, džez nastavlja da evoluira i osvaja novu publiku, na šta je sagovornik “Vijesti” veoma ponosan.
“Razvoj džeza ima dosta veći broj faza. Prva faza je bila da je džez muzika koja izlazi iz folklora na jugu SAD, u mjestima kao što je Luizijana. Potom njegova selidba na sjever značila je prelazak na veća mjesta, dolazak u plesne dvorane. Nakon rata ustupio je u dobroj mjeri mjesto žanrovima kao što je rokenrol, tako da je tek tada ušao u klubove i postao muzika za manju publiku. Zatim je uslijedila pojava velikih muzičkih i džez festivala, ali i selidba džeza u velike koncerte sale gdje smo i dobili tu pogrešnu sliku da je džez muzika elite, što on nije. On ostaje povezan sa narodom i folklorom, a taj njegov elitizam bi se jedino u nekakvoj izvrsnosti izvođenja mogao pronaći. Ono što je danas važno da što veći broj mladih ljudi izlažemo ovo vrsti muzike. Ovo je instrumentalna muzika koja nije komercijalna, to je otklon od onoga što smo svakodnevno izloženi”, smatra Boročov, koji je učeći džez i o džezu je još više zavolio ovaj žanr.
“Džez sam počeo da slušam i zavolio sam ga još dok sam bio u Izraelu slušajući ploče. Odlazak u Njihork predstavljao je šansu da postanem i sam dio te kulture. U Njujorku sam živio 17 godina i veoma sam srećan sto sam imao priliku da budem dio džez kulture u tom gradu. U tom periodu moj muzički put išao je u dva pravca - postao sam dio te njujorške muzičke scene, ali sam u procesu i radio autorsku muziku kroz koju sam utkao muzičke korijene u to stvaralaštvo i na taj način napravio zvuk po kojem sam prepoznatljiv”, zaključuje Boročov.
Obrazovni sistem mora da se razvija
Obrazovanje mlađih generacija od suštinskog je značaja za očuvanje i unapređenje džez muzike. Mnogi velikani džeza kroz istoriju nisu samo nastupali, već su i aktivno učili mlađe generacije, prenoseći im ne samo tehniku, već i filozofiju džeza - slobodu izraza, važnost zajedničkog muziciranja i umjetničku hrabrost. Itamar Boročov kroz radionice za sada spreman je da prenosi svoje stečeno znanje i iskustvo mlađim generacijama.
“To je nešto što me svakog dana zanima sve više u formi majstorskih časova. Naravno zbog turneja je taj edukatorski rad nije moguć u redovnim školama ali jeste na gostovanjima. No, ne držim radionice samo kad putujem, već i u Izraelu imam dosta tih master časova i smatram da taj edukativni sistem mora što više da se razvija”, kaže Boročov.
Bonus video:
