”Stvarovitost umetničkog dela je tlo sveta koji sam nije samo nešto sveobuhvatno, već nešto što sve pojedinačne stvari provladava, nešto što usmerava igru započinjanja i nestajanja, pa svet, ogledanjem sebe u sebi samom, omogućuje prostor i vreme.” (Milan Uzelac, Fenomenologija umetnosti)
U Spomen domu “Stefan M. Ljubiša” u Budvi, u prostoru prožetom istorijskim i duhovnim slojevima grada, otvorena je izložba Đorđija Bata Boljevića pod nazivom “Tragovi”. Ovaj ciklus, iako vizuelno oblikovan u tišini ateljea, u sebi nosi snažan unutrašnji naboj - gotovo seizmički zapis lične introspekcije i kontemplacije. Već pri prvom susretu sa djelima postaje jasno da ne ulazimo samo u galerijski prostor, već u zonu osjetilnog preplitanja, gdje svako platno postaje membrana kroz koju se prenosi frekvencija duhovne istine. Ova izložba nije samo reprezentacija slikarstva - ona je poniranje u egzistencijalnu akustiku unutrašnjeg svijeta.
Stvaralaštvo Đorđija Bata Boljevića predstavlja jednu od najsuptilnijih i najkompleksnijih manifestacija savremenog apstraktnog izraza na crnogorskoj likovnoj sceni. Ono što na prvi pogled djeluje kao spontan gest, ekspresivna eksplozija boje i forme, u svom dubinskom sloju otkriva promišljen sistem slikarskog mišljenja, utemeljen na introspekciji, energetskoj simbolici i semiotici forme. Boljevićeve slike nisu predstavljanja realnog svijeta - one su otisci unutrašnjih kretanja, vizualizacije suptilnih unutrašnjih stanja, tragovi psihičkih i duhovnih procesa koji se pretaču u slikarsku materiju.
U središtu svakog platna nalazi se svojevrsni vrtlog - simbolični epicentar emocionalne i duhovne sile. Ta tačka koncentracije, oblikovana često tamnim i gustim nanosima pigmenta, u kontrapunktu sa svijetlim, lebdećim, gotovo prozračnim segmentima slike, gradi dramaturgiju prostora koja vibrira u ritmu latentne energije. Boljević, poput kartografa unutrašnjeg bića, gradi mape koje usmjeravaju pogled prema izvorima lične percepcije: osjećaju, pokretu, impulsu.
Formalno-tehnički, autor koristi kombinovane slikarske tehnike koje omogućavaju bogatstvo tekstura i slojevitost površine. Njegova paleta oscilira između toplih, zemljanih tonova, intenzivnih crvenih i narandžastih akcenata, i hladnih plavih i bijelih partitura. Upravo te interferencije između toplih i hladnih tonova, između materijalnog i nematerijalnog, između tragova četke i gestualne apstrakcije, stvaraju osjećaj stalne preobrazbe - slika ne djeluje kao statično pozicionirana forma, već kao otvoreni sistem promjene.
Teksturalni reljefi koje Boljević modeluje preko platna podsjećaju na fosilizovane tragove, na sedimentne slojeve iskustava, emocija i sjećanja. Površina slike, premda dvodimenzionalna, diše trodimenzionalnošću - ne samo zbog fizičke teksture, već i zbog dubinske prostornosti koju umjetnik postiže suptilnim gradacijama tonova i neprekidnim kruženjem forme. Takav pristup jasno svjedoči o dubokom razumijevanju slikarskog medijuma, ali i o potrebi da se izvan same forme izrazi unutrašnji sadržaj.
U temeljima Boljevićevog opusa prisutna je egzistencijalna osjetljivost - filozofija stvaranja koja ne funkcioniše kroz narativnu strukturu, već posredstvom senzibilnih formi. On ne slika svijet, vidljiv samo oku već i duši, a njegova umjetnost postaje medij kroz koji se sagledavaju oni aspekti postojanja koji izmiču pojmovnom jeziku. Slika je ovdje simbol kroz koji postajemo svjesni onih slojeva iskustva koji prethode jeziku - onih koji se osjećaju prije nego što se mogu imenovati.
Ciklus “Tragovi”, čije radove karakterišu kružni ritmovi forme, snažni kontrasti i gestualna energija, predstavlja sintezu duhovne orijentacije i fizičkog izraza. Naziv ciklusa upućuje ne samo na otiske u prostoru, već i na putanje koje ostaju kao znakovi prolaska kroz unutrašnje pejzaže. Slika, dakle, nije prikaz - ona je energetska prisutnost. Posmatrač se poziva ne na interpretaciju, već na uranjanje. Kroz takav pristup, Boljević poziva posmatrača da se ne kreće putem analitičkog tumačenja, već da se uskladi sa ritmom slike - da joj priđe kroz iskustvo neposrednog doživljaja, u kojem se značenje ne zaključuje već proishodi.
Gledano iz teorijskog ugla, Boljević ne traži saglasnost sa vanjskim kriterijumima smisla, već otvara prostor lične spoznaje. Njegovo slikarstvo je polje u kojem forma nije krajnja tačka značenja, već njegov početak. Na taj način, slika ne prenosi unaprijed definisanu poruku, već stvara uslove za njen nastanak - unutar posmatrača.
Boljevićev opus se izdvaja iz aktuelnih estetskih kodova savremenosti. Ne podliježe dominaciji vizuelnog trenda, niti cilja na efekat. Umjesto toga, on gradi postepenu, autentičnu strukturu izraza. To je likovni govor koji se ne iscrpljuje u formi, već se stalno obnavlja kroz otvorenost prema neizvjesnom.
Njegova djela su prostori perceptivne introspekcije - mjesta gdje slika postaje mirna tačka susreta između viđenog i doživljenog. Ovdje se ne govori o slikarstvu koje prenosi poruku, već o onome koje omogućava prisustvo. Nema posrednika između slike i čovjeka - postoji samo usmjerenost na tiho bivanje unutar vizuelnog impulsa.
Likovni opus Đorđija Bata Boljevića svjedoči o autentičnom slikarskom putu. To je put bez kompromisa, bez potrebe za vanjskim validacijama, koji se razvija iznutra - iz potrebe da se zabilježe unutrašnji pokreti svijesti. Njegove slike su tragovi - ne kao završene forme, već kao dinamični nosioci značenja koji nastavljaju da djeluju i nakon svog nastanka.
Sa stanovišta filozofije umjetnosti, Boljevićevo slikarstvo ne funkcioniše u okvirima mimetičkog modela, već u horizontima prisutnosti. To nije samo likovni izraz, već način bivanja - duhovna praksa, gdje slika nije medij za komunikaciju, već prostor za susret. Upravo ta tiha, gotovo neuhvatljiva povezanost između djela i onoga ko mu prilazi pogledom i mislima čini da ona ostaju u nama, jer umjetnost nije odraz stvarnosti, već njeno prodiranje.
Šta nam kroz svoja djela Đorđije Bato Boljević otkriva?
Prisustvo, kontemplaciju pretočenu u vizuelni dah.
(Autorka je istoričarka i teoretičarka umjetnosti)
Bonus video:
