Pred brojnim auditorijumom crkve Sv. Duha, u ponedjeljak 21. jula na KotorArtu nastupili su violončelista Dragan Đorđević i pijanista Andrej Gugnin. Oni su izveli tri kompozicije: Temu i sedam varijacija na temu “Bei Männern, welche Liebe fühlen” Ludviga van Betovena, Adagio i Allegro Roberta Šumana i Sonatu za violončelo i klavir u g-molu Sergeja Rahmanjinova. Kroz bogat muzički dijalog umjetnici su prikazali tri stilski i izražajno različita djela: od klasicizma i ranog romantizma do duhovne ekspresije kasnoromantičarskog idioma.
Bei Männern je duet kojim u Mocartovoj operi princeza Pamina i lovac na ptice Papageno slave moć ljubavi između muškarca i žene, kao i univerzalnu radost koju ljubav donosi. Betoven je sedam varijacija na ovu temu komponovao 1801. godine, dodjeljujući ulogu Pamine klaviru, a Papagena violončelu. Poznat po svom humanističkom pogledu na svijet, kompozitor je posebno volio ovu Mocartovu operu upravo zbog njenih uzvišenih ideala: prikaza pobjede ljubavi nad nedaćama i optimistične slike čovječanstva. Majstorski oblikovan dijalog između instrumenata umjetnicima je pružio idealnu osnovu da zadrže ravnopravne uloge u interpretaciji: klavirska linija Gugnina je suptilno prenosila nježna osjećanja Pamine, dok je Đorđević sugestivno oponašao Papagenov glas, uz bogato nijansiranje muzičkih fraza.
S druge strane, skercozni elementi bili su osvijetljeni kao univerzalne paradigme radosti i razigranosti, bez gubitka dubljih značenja koje ova muzika nosi. Utisak koji je ostavilo izvođenje bio je rezultat izuzetne muzičke komunikacije - svojevrsne transmisije karaktera i emocija na relaciji Mocart - Betoven - Gugnin/Đorđević. Posebno upečatljivo bilo je kako su umjetnici uspjeli da izraze različite aspekte ljubavi koje je Betoven utkao u svoj muzički jezik: čas razigranu i uzbudljivu, čas nježnu i intimnu ljubav, a zatim i tihu, melanholičnu čežnju. Na osnovu reakcije publike, ta emocionalna slojevitost očigledno je imala snažan potencijal da pobudi kod nje doživljaj koji nadilazi riječi, upravo onako kako je i sam Betoven znao da učini svojom muzikom.
Dragan Đorđević, koji nastupa širom Evrope, u SAD i Kini s vodećim orkestrima i s umjetnicima kao što su Julijan Rahlin, Itamar Golan, Emil Tabakov, Tan Dun... na KotorArtu je nastupao prije više godina kao član gudačkog kvarteta Rubikon. Za razliku od njega, Andrej Gugnin je prvi put na ovom Festivalu. Postao je na svjetskoj sceni poznat po svom virtuozitetu i strastvenom stilu interpretacije, a takođe je svirao s brojnim orkestrima u Australiji, Evropi i Rusiji. S obzirom na to da umjetnici (porijeklom) dolaze iz sredina u kojima se politički život nalazi pod pojačanom pažnjom (svjetske) javnosti zbog represivnih režima (Rusija, Srbija), Mocartove/Betovenove humanističke poruke koje su prenijeli svojom interpretacijom činile su se još snažnijim.
Na fonu takve intenzivne muzičke komunikacije, program je nastavljen interpretacijom diptiha Adagio i Allegro Roberta Šumana, djela koje predstavlja prekretnicu u razvoju violončela kao romantičnog solističkog instrumenta i koje i danas ostaje jedan od najvećih izazova za sve violončeliste. Intenzivnim međusobnim dijalogom umjetnici su akcentovali kontraste u muzičkom djelu i time istakli promjene raspoloženja muzičkog izraza.
Kao treću i ujedno posljednju kompoziciju ovog muzičkog događaja, umjetnici su izveli najpoznatije kamerno djelo Sergeja Rahmanjinova - njegovu Sonatu za violončelo i klavir u g-molu, op. 19. Ovaj romantičarski rukopis, snažno obojen harmonskim jezikom epohe, pravi je reprezent jedne od najzanimljivijih kompozitorskih poetika ruskih autora. Iako bez direktnih citata pravoslavne pjevačke (pojačke/horske) prakse, kompozitor je stvorio njen prizvuk koristeći se specifičnim slijedom intervala, repetitivnošću određenih tonova i, naravno, čestim zvonolikim efektima. Upravo je te elemente pijanista istakao na više mjesta - nekada veoma suptilno, dajući simbolima crkvenih zvona jednu zamagljenu auru, na primjer u drugom stavu kroz odskočne, staklaste akorde u visokom registru i pijano dinamici, a nekad sasvim otvoreno imitacijom, na primjer u finalu sonate kroz masivne akorde i ponavljajuće zvučne udarce u višim registrima, često uz pedalnu rezonancu. Ništa manje upečatljiv, naprotiv, nije bio ni Đorđević, koji je dionicu violončela u finalu doveo do trijumfalnosti, najavljujući slavnu drugu temu.Uz ovacije i potom dva odsvirana bisa, KotorArt je publici pružio ne samo muzičko veče visoke umjetničke vrijednosti, već i suptilnu meditaciju o snazi dijaloga, ljubavi i slobode izraza - temama koje, kroz muziku, nadilaze svaku granicu.
Bonus video:
