Rajko Sušić, za vajarsko djelo pod nazivom “Djeci Palestine” laureat je ovogodišnje Likovne nagrade “Ilija Šobajić”. To je saopštio predsjednik žirija, renomirani crnogorski grafičar i profesor sa trebinjske Likovne akademije, mr Mirko Toljić na otvaranju izložbe radova učesnika konkursa.
“Realizovan u metalu, rad je nastao 2025. godine, ritmički je pokrenut, sa naglašenim kontrastima formi unutrašnje napetosti, diskretnom upotrebom boje. ‘Djeci Palestine’ pokazuje autorovu sklonost da uvezuje svoje veliko poznavanje upotrebe odabranog materijala sa rješenjima koja nastaju iz samog oblikovnog procesa. Time angažovanost, iz koje nastaje rad, ne predstavlja smetnju, nego naprotiv čini tihi sastavni dio rada koji zapravo drži na okupu njegove brojne komponente. Stručni žiri smatra da nagrađeni rad ima kapacitet rasta, odnosno da može biti predložen i za realizaciju skulpture u javnom prostoru i da time njegov likovni kvalitet i humani karakter bude dostupan široj likovnoj publici, i cjelokupnoj javnosti”, istakao Toljić u obrazloženju žirija čiji su članovi akademski umjetnici i profesori, Ratko Odalović i Veselin Brković.
Na konkursu za Likovnu nagradu “Ilija Šobajić II” prijavilo se 19 stvaralaca sa ukupno 33 rada. Među njima je bilo djela autora mlađe i srednje generacije, a svi oni su svojim kvalitetom skrenuli pažnju stručnom žiriju na stvaralačku vitalnost i dosljednost. Izložba je otvorena u srijedu veče u Dvorcu kralja Nikole u Nikšiću, a obuhvata crteže, grafike, slike i skulpture, čiji su autori: Ajša Moradbašić, Ana Šofranac, Angelina Janjušević, Bosiljka Bakočević, Veljo Stanišić, Vesna Sušić, Đorđije Vujičić, Ekaterina Lič Ivanović, Ina Koprivica, Isidora Sarić, Joveta Ljumović, Konstantin Tadoraško, Kristina Lalatović, Mile Albijanić, Milijana Vujović, Nino Radoš, Rade Vujačić, Rajko Sušić i Tijana Mrvošević.
Ipak, pored svih djela, Javna ustanova Muzeji i galerije Nikšić, povodom Dana Opštine Nikšić, 18. septembra, a u okviru manifestacije “Septembarski dani” dodijelila je priznanje vajaru Rajku Sušiću čiji se rad “svojom visokom estetikom, posebno istakao između radova umjetnika, različitih generacija, koji su 2025. godine konkurisali za ovo priznanje”, navodi se u saopštenju. Nagradu je primila umjetnikova supruga, slikarka Vesna Sušić, a uručila ju je ministarka kulture i medija dr Tamara Vujović, koja je i otvorila izložbu radova prijavljenih na konkurs za likovnu nagradu “Ilija Šobajić”.
“Kada govorimo o Likovnoj nagradi ‘Ilija Šobajić’, govorimo o nečemu što prevazilazi formu priznanja... Govorimo o ikonografskom pamćenju jedne kulture i o snazi da se kroz crtež grafiku i vizuelni znak sačuva i artikuliše umjetnost”, rekla je Vujović na početku podsjećajući dalje na sami značaj očuvanja djela i nasljeđa velikog umjetnika, upravo i posredstvom nagrade koja nosi njegovo ime.
“Ilija Šobajić nas uči da crtež nije samo preliminarna skica, već semiotički sistem u kojem se oblikuju značenja. Njegova linija je precizna i misaona, ona je intelektualna artikulacija svijeta. U njegovim radovima nalazimo ono što bismo mogli nazvati vizuelnom epistemologijom - znanjem koje se ne prenosi riječima, nego slikom, znanjem koje ne govori, nego pokazuje. Njegov umjetnički jezik istovremeno je klasičan i avangardan: klasičan po disciplini, avangardan po ideji da crtež može postati prostor sjećanja, arhiva jedne duhovnosti. Time nas Šobajić uvodi u polje kulturnog kontinuiteta. Govoreći o Iliji Šobajiću govorimo o simbolu kulturnog preporoda Crne Gore. Porodica Šobajić, kojoj je pripadao, u Nikšić je donijela duh modernizacije i kulturnog buđenja, a Ilija je tu misiju nastavio kroz pokretanje umjetničkih inicijativa i time dao primer da se umjetnost ne iscrpljuje pojedinačnom stvaranju, nego u sposobnosti da oblikuje zajednicu i da je vodi ka kulturnom sazrijevanju”, istakla je Vujović.
Ona je dodala i da je Šobajić bio više od umjetnika: erudita, poliglota, autor crnogorskog novca i poštanskih markica, ličnost koja je u sebi sjedinjavala prosvjetiteljsku misiju, umjetničku disciplinu i društvenu odgovornost.
“On je figura po kojoj se može pratiti kontinuitet akademskog izraza u Crnoj Gori, ali i širina kulturne misli koja je oblikovala našu modernost”.
Vujović je čestitala ovogodišnjem laureatu Rajku Sušiću ističući da “njegovo ime ulazi u dijalog sa Ilijom Šobajićem”. Pored toga, iskoristila je priliku i da čestita Dan Opštine, 18. septembar, ali i da iznese podršku Nikšiću u trci za titulu Evropske prijestonice kulture 2030.
Na kraju svog obraćanja je poručila da Šobajićevo nasljeđe obavezuje da se umjetnik i njegovo djelo vrate u aktuelne tokove crnogorskog i regionalnog likovnog stvaralaštva.
“Na nama je da osiguramo da nasljeđe Ilije šobajića ne ostane zatvoreno u muzejskim fondovima, nego da postane dinamičan resurs za istraživače, pedagoge, studente i savremene umjetnike... Na nama je da Šobajićev rad ne posmatramo samo kao prošlost, već da ga shvatimo kao epistemološki izazov sadašnjosti...”, poručila je Vujović proglašavajući izložbu otvorenom.
Javna ustanova Muzeji i galerije Nikšić je 2023. godine ustanovila Likovnu nagradu “Ilija Šobajić”, povodom 70-godišnjice od smrti ovog velikog umjetnika i likovnog pedagoga, čiji legat, sa velikim brojem crteža, krasi galerijski prostor naše ustanove. Te godine je i prvi put nagrada dodijeljena mladom umjetniku Bojanu Pejviću za sliku “Roze kvadrat”.
Na svečanoj ceremoniji otvaranja izložbe, brojnim posjetiocima obratio se i predsjednik Opštine Nikšić Marko Kovačević, kao i direktorica JU Muzeja i galerija Nikšić Vesna Todorović.
“Naša ustanova, i kroz ovu nagradu, želi da pokaže spremnost da učestvuje u umjetničkom životu grada i naše zemlje, da podrži umjetnike i da bude jedan od činilaca preko kojeg umjetnost dobija svoj vidljiviji prostor, svoj javni život, čime doprinosi da unutrašnji život umjetnika postane dio zajedničkog pamćenja. Inače, i po svojoj prirodi, umjetničko djelo ne treba da bude svojina samo onoga ko ga je stvorio, već i svih onih koji ga vide, koji mogu da dožive njegovu, često skrivenu i šifrovanu poruku”, zapisala je Todorović u pratećem katalogu.
Rad “Djeci Palestine” pokazuje autorovu sklonost da uvezuje svoje veliko poznavanje upotrebe odabranog materijala sa rješenjima koja nastaju iz samog oblikovnog procesa. Time angažovanost, iz koje nastaje rad, ne predstavlja smetnju, nego naprotiv čini tihi sastavni dio rada koji zapravo drži na okupu njegove brojne komponente. Stručni žiri smatra da nagrađeni rad ima kapacitet rasta, odnosno da može biti predložen i za realizaciju skulpture u javnom prostoru i da time njegov likovni kvalitet i humani karakter bude dostupan široj likovnoj publici, i cjelokupnoj javnosti”, istakao Toljić
Kada govorimo o Likovnoj nagradi ‘Ilija Šobajić’, govorimo o nečemu što prevazilazi formu priznanja... Govorimo o ikonografskom pamćenju jedne kulture i o snazi da se kroz crtež grafiku i vizuelni znak sačuva i artikuliše umjetnost”, kazala je ministarka Vujović
Bonus video:
