U čast rođendana velikog Nikole Tesle, američka televizijska mreža PBS je uz pomoć eksperata iz oblasti fizike i istoričara napravila listu zanimljivih činjenica vezanih za njega, a koje vjerovatno nijeste znali. Ili makar ne svaku od njih.
Listu zanimljivih podataka o tome ko je i kakav Tesla bio ustvari, PBS je napravio na osnovu intervjua sa Bernardom Karlsonom, autorom kinjeg “Tesla: Pronalazač električnog doba” i Markom Siferom, koji je napisao djelo “Čarobnjak: Život i vrijeme Nikole Tesle.
1. Tesla je rođen u noći punoj grmljavine i munja
Tesla je rođen oko ponoći između 9. i 10. jula 1856. godine, tokom jake oluje praćene grmljavinom i munjama. Prema porodičnoj legendi, na pola porođaja, babica je kazala da su takve okolnosti loš znak i kazala da će beba biti dijete tame. Njegova majka, međutim, odgovorila je: “Ne. On će biti dijete svjetlosti”.
2. Bio je jako zabavan
Ljudi koji su poznavali Teslu pričali su da je imao nevjerovatan smisao za humor, kazao je Sifer. Prepričavali su anegdotu kada je, nakon večere sa piscem i pjesnikom Radjardom Kiplingom, svom bliskom prijatelju napisao sljedeće pismo:
“1. april 1901.
Dragi gospodine Džonson,
Šta je, zapravo, sa smotanim Kiplingom? Usudio se da me pozove na večeru u opskurnom hotelu gdje sam sa sigurnošću mogao da kažem da je bilo kose i bubašvaba u supi”.
Iskreno tvoj,
Nikola Tesla”.
3. On i Edison su bili rivali, ali ne i zakleti neprijatelji
Mnogi su Teslu i Tomasa Edisona željeli pokazati kao neprijatelje, ali je Karlson siguran da je takva slika odnosa između dva naučnika i pronalazača potpuno pogrešna. U svojoj ranoj karijeri, Tesla je radio zajedno sa Edisonom, dizajnirajući generatore jednosmjerne struje, ali je kasnije prekinuo kako bi se posvetio vlastitom projektu: Motor naizmjenične struje.
Naravno, Tesla i Edison su bili na suprotnim stranama, jer je Edison bio posvećen jednosmjernoj struji, dok su Teslu više zanimala naizmjenična.
Karlson Teslu i Edisona smatra Stivom Džobsom i Bilom Gejtsom njihovog vremena: jedan je briljantan tržišni igrač i biznismen, dok je drugi vizionar i čovjek tehnologije.
Bilo je rijetkih prilika kada je Edison prisustvovao konferencijama na kojima je Tesla govorio. Edison, koji nije bio neki govornik niti je bio željan publiciteta, uglavnom bi predavanja slušao iz posljednjih redova u salama. Tesla bi u tim prilikama pronašao način da pronađe Edisona u gužvi, posveti mu pažnju kroz svoja predavanja i motiviše publiku da ustane i pozdravi ga ovacijama i aplauzom.
Sifer njihov odnos diže na još veći nivo, ističući da je njihov odnos varirao od ljubavi do mržnje. “Edison bi prvo odbio Teslu, da bi ga poslije poštovao”, naveo je on.
“Kada je u Teslinoj laboratoriji izbio požar, Edison bi mu ustupio svoju, što dovoljno govori o kakvom se zajedničkom poštovanju radilo između njih dvojice”, rekao je Sifer.
4. Tesla je razvio ideju tehnologije “pametnih telefona” još 1901.
Tesla je nesumnjivo imao nevjerovatan um, ali nije bio baš uspješan da svoje ideje pretoči u praksi, kaže Karlson. U trci da razvije transatlantski radio, Tesla je svom donatoru i biznis partneru, J.P. Morganu, opisao novo značenje brze komunikacije koje uključuje prikupljanje informacija sa berze i telegrama, koje prikuplja u svojoj laboratoriji i zbraja ih i dodjeljuje im novu frekvenciju. Ta frekvencija može da se emituje na uređaj koji bi mogao biti u vašoj ruci, objasnio je Tesla.
Drugim riječima, Tesla je još tada dao viziju današnjih pametnih telefona i bežičnog interneta, kaže Karlson.
“On je bio prvi koji je razmišljao o informacionoj revoluciji u smislu isporučivanja informacija ka svakom individualnom korisniku”, dodaje Karlson.
Tesla je takođe zamislio, ali nikada razvio tehnologiju za radar, infracrvene zrake, čestice “zraka smrti” te radio astronomije.
Čovječanstvo danas ne bi bilo ovakvo da nije bilo Tesle (Foto: Reuters)
5. Tesla i “igra” sa osjetljivim stomakom Marka Tvejna
Jedna od poznatijih legendi koja se vezuje za ekscentričnog Teslu je ta što je imao “mašinu za zemljotres” u svojoj laboratoriji na Menhetnu, koja je mogla da zatrese zgradu i dovede je do ivice rušenja tokom eksperimenata.
Teslin uređaj zapravo nije imao veze sa zemljotresom, napominje Karlson, već sa oscilatorom frekvencija.
Klip postavljen ispod platforne u laboratoriji tresao se snažno prilikom pomjeranja, što je predstavljalo eksperiment za efikasniju električnu energiju.
To nije rušilo blokove, ali je “potresalo palubu Marka Tvejna”. Tvejn je bio poznat po problemima digestivnog sistema, pa ga je Tesla pozivao na eksperimente sa potresima: Natjerao je Marka da stane na platformu nakon čega bi pokrenuo oscilator. Nakon 90 sekundi, Tvejn bi skočio sa platforme i odjurio u toalet.
6. Imao je poznate prijatelje
Malo se zna da je Tesla bio blizak prijatelj sa konzervatorom Džonom Mjuirom, kaže Sifer.
Mjuir, koji je bio osnivač kluba Sierra, volio je to što je Teslin sistem hidroenergije bio baziran na zelenoj energiji. Sistem je pokretan na vodopadima, što je Tesla opisivao kao “pokretanje na krilima prirode”.
Među njegovim poznatim prijateljima bili su i finansijer Henry Clay Frick i Thomas Fortune Ryan.
7. Biseri su ga izluđivali, niko ne zna zašto
Tesla nikako nije volio bisere, sve do mjere kada bi morao da sklanja pogled sa žene koja ih nosi. Kada je njegova sekretarica stavila biserni nakit, tog dana bi je poslao kući. Niko nije znao šta je razlog takve averzije, ali Tesla je imao veoma poseban osjećaj za stil i estetiku, kaže Karlson i dodaje da vjeruje da, ako želite biti uspješni, potrebno je da izgledate uspješno.
“Prilikom svake večere nosio je bijele rukavice i ponosio se svojim dotjeranim izgledom”, kazao je Karlson, dodajući da je svaki fotograf pažljivo birao iz kojeg ugla će slikati Teslu, kako bi na fotografiji izgledao najbolje što je moguće.
8. Imao je fotografsko pamćenje i strah od bakterija
Tesla je imao ono što nazivamo fotografskim pamćenjem. Pamtio je knjige i slike i “skladištio” ih u svojoj glavi, kao i vlastite vizije za izume. Imao je i veliku moć imaginacije i sposobnost da vizalizuje stvari u tri dimenzije, što je koristio da bi kontrolisao užasne i živopisne noćne more kroz koje je prolazio kao dijete. To je ono što ga čini tako misterioznim i ekscentričnim karakterom, kaže Karlson.
Tesla je bio poznat i po tome što je imao pretjerane higijenske navike, što je vjerovatno posljedica kolere koja ga je u tinejdžerskim godinama skoro koštala života.
Bonus video:
