Rizik od bolesti i smrti koje uzrokuje zloupotreba droga u naglom je porastu od 1990. godine do danas, a najopasnije od svih supstanci su opijati poput heroina, pokazalo je novo globalno istraživanje.
Svi redovni korisnici marihuane svijeta zajedno u 2010. godini su umanjili broj svojih zdravih godina života za 7.000. Ali to je prava sitnica prema šteti koju su sebi nanijeli zavisnici od opijata – izgubili su 9,2 miliona godina iako ih je čak 10 puta manje nego korisnika kanabisa.
To je samo jedan od rezultata prvog istraživanja globalnog i regionalnog stanja zavisnosti od četiri glavne kategorije ilegalnih droga – amfetamina, kanabisa, kokaina i opijata, koje je objavljeno u novom broju časopisa The Lancet.
Najveći teret smrti i bolesti uzrokovanih zlopotrebom droga zabilježen je u SAD-u, Velikoj Britaniji, Južnoafričkoj Republici i Australiji. U tim je zemljama problem 20 puta veći nego u državama koje su najmanje ugrožene zlopotrebom droga. Nakon opijata druga najopasnija kategorija su amfetamini.
Najviši nivo zavisnosti od opijata zabilježen je u Australiji i Zapadnoj Evropi, a o kokainu u Sjevernoj i Južnoj Americi. Nivo bolesti i nesposobnosti koje uzrokuje zavisnost od opijata od 1990. do 2010. porasle su za više od 74 odsto. Ukupno je taj nivo u istom razdoblju za sve droge porastao za oko 50 odsto.
Zavisnost i teret bolesti najviši su kod muškaraca u dobi između 20 i 29 godina. Od oko 78.000 smrti povezanih sa drogama u 2010. više od 55 odsto uzrokovali su opijati. Ovaj porast se samo djelimično može pripisati rastu broja stanovnika.
Kanabis je neznatan problem
Iako je konzumacija kanabisa daleko najraširenija u svijetu, broj zavisnika od kanabisa (13 miliona) manji je od broja zavisnika od amfetaminima (17,2 miliona) ili od broja zavisnika od opijata (15,5 miliona). Zavisnost od kanabisa i kokaina uzrok je mnogo manjeg tereta jer su nivo bolesti i nesposobnosti koje uzrokuju te droge značajno manje.
Luis Degenhardt iz University of New South Wales u Australiji kaže da je kanabis daleko najrasprostranjenija droga ali i da je njen negativan uticaj na zdravlje 'apsolutno neznatan' u poređenju sa drugim drogama. Naučnici su pretpostavili da kanabis ima dva nepovoljna efekta, oba povezana sa šizofrenijom – da uzrokuje raniju pojavu bolesti te da produžava trajanje najgorih simptoma. Ali stručnjaci smatraju da su i ove posljedice kontroverzne te da bi čak i pripisivanje umjerene nesposobnosti kanabisu moglo biti pretjerivanje.
Naučnici upozoravaju da je teret koji uzrokuju droge još uvijek manji od onoga koji zajedno uzrokuju duvan i alkohol koji su odgovorni za oko 10 odsto svih smrti i bolesti širom svijeta. Udio droga trenutno se još uvijek kreće ispod jedan odsto. Ali budući da je broj konzumenata cigareta i alkohola mnogo puta veći, jasno je da je šteta koju uzrokuju ilegalne droge po svakoj pojedinoj osobi značajno teža.
Degenhardt kaže da bi se mnogo moglo učiniti da se teret koji uzrokuju opijati smanji. Recimo mogli bi se proširiti programi dijeljenja čistih igala i šprica, zamjene opijata te liječenja HIV-a. Probleme vezane uz zlopotrebu kokaina i amfetamina teže je riješiti.
Rat protiv droga je propao
Neki stručnjaci smatraju da je ova studija još jedan dokaz da rat protiv droga ne daje dobre rezultate.
"Ovaj rad pokazuje cijenu tvrdoglavog držanja za lošu politiku zabrane droga", rekao je Aleks Vodak, istraživač droga i alkohola iz St Vincent's Hospital u Sidneju.
"Zašto je globalno sprovođenje programa zamjene igala i šprica te supstitucije opijata tako slabo? Zato što mu se tvrdoglavo suprotstavljaju pristaše globalne zabrane droga", rekao je Vodak.
Raste i broj mentalno bolesnih
Ista studija sprovela je analizu tereta mentalnih poremećaja. Rezultati su pokazali da su mentalni poremećaji danas kao i 1990. vodeći uzrok bolesti koje ne uzrokuju smrt. Krajem prošlog vijeka depresija je bila čak glavni uzrok nesposobnosti dok su to danas bolovi u križima. Taj teret je od 1990. porastao za 37 odsto, međutim, uglavnom zbog porasta i starenja populacije.
Jedan od autora studije Harvi Vajtford sa University of Queensland kaže da ne postoje dokazi da je porast broja mentalnih poremećaja povezan s rastom nivoa stresa u zadnjih 20 godina.
Niži nivo mentalnih oboljenja od prosjeka imaju samo Kina, Sjeverna Koreja, Japan i Nigerija. Ali Vajtford smatra da bi to moglo biti posljedica kulturnih razlika koje utiču na to kako se mentalne bolesti ispoljavaju.
"Bojimo se da smo ih potcijenili u tim zemljama jer zapadnjački instrumenti, kada se primijene na te kulture, ne uspijevaju otkriti tjeskobu i depresiju", objasnio je.
Galerija
Bonus video:
